Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
29 Апрел, 2025   |   1 Зулқаъда, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:55
Қуёш
05:23
Пешин
12:25
Аср
17:15
Шом
19:21
Хуфтон
20:44
Bismillah
29 Апрел, 2025, 1 Зулқаъда, 1446

МУБОРАК  АШУРО ОЙИНИНГ МУБОРАК ФАЗИЛАТЛАРИ

26.08.2020   5067   6 min.
МУБОРАК  АШУРО ОЙИНИНГ МУБОРАК ФАЗИЛАТЛАРИ

Ҳозирги ойларимизни номлари тақвимларда «муҳаррам» деб ёзилсада, бизни доно халқимиз неча асрлардан бери бу ойларни «ашуро» (араб т. «ўн кунлик») ойи деб улуғлаб келган. Шунинг учун ҳам шундай  улуғ, муқаддас, фазилатли ойларнинг ҳурмат-шарофатларидан, муқаддас пок Ислом динимизга бўлган беқиёс меҳри юзасидан, пайғамбарларимизга бўлган камоли эҳтиромидан ва чексиз ҳурматидан ота-бобокалонларимиз ўзларининг шакардан ширин фарзандларини «Ашурали», «Ашурбек», «Ашургул», «Ашурахон», «Ашурмат», «Муҳаррам», «Муҳаррамбек», «Муҳаррамхон» каби исмлар билан номлаб келган. Сабаби – бу ойда инсоният тарихидаги кўп пайғамбарларнинг ҳаётларида оламшумул воқеалар содир бўлган.

Энг қизиқарли жойи ва энг таажжубланарли жойи шундаки, ҳар бир пайғамбарларнинг яшаб ўтган даврлари ораларида неча минг йиллар бўлиб ўтган бўлсада, ҳар бирларининг ҳаётларидаги бўлган оламшумул воқеалар айнан ашуро ойининг айнан 10 кунида рўй берган! (Бу йил 29 августга тўғри келади). Жумладан, Одам алайҳиссалом ва Момоҳавонинг 40 йил давомида қилган тавбалари айнан шу кунда қабул бўлди, Нуҳ алайҳиссаломнинг тўфондан қутулишлари, Иброҳим алайҳиссаломнинг улоқтирилган оловдан омон қолганлари, Ёқуб алайҳиссаломнинг ўғиллари билан топишишлари, Юнус алайҳиссаломнинг балиқ қорнидан чиқишлари, Айюб алайҳиссаломнинг хасталикдан шифо топишлари, Мусо алайҳиссаломнинг ашаддий душманлари Фиръавннинг ғарқ бўлиши Ашуро кунида, яъни муҳаррам ойининг 10 кунида юз берди.

Муҳаррам ойининг ўнинчи куни Ашуро куни, бу ойнинг тўққизинчи ва ўнинчи кунларини боғлаган кеча Ашуро кечаси бўлиб, муборак фурсатлардир. Ҳадиси шарифларда ушбу муборак кун Ашуро кунининг фазилатлари тўғрисида қуйидаги битиклар ёзилган: 

– "Ашуро куни зарра қадар садақа берган кишига Аллоҳ таоло Ухуд тоғича савоб беради";

– "Ашуро кунининг рўзаси ўтган бир йиллик гуноҳларга каффоратдир"; 

– "Ким муҳаррам ойининг ўнинчи кунида рўза тутса, Аллоҳ таоло унга ўн мингта фариштанинг савобини беради. Ким муҳаррам ойининг ўнинчи кунида рўза тутса, унга ўн мингта ҳожи ва умра қилган кишининг ҳамда ўнг минг шаҳиднинг савоби берилади";

– "Ким муҳаррам ойида рўза тутса, бир кун рўзаси учун ўттиз кун рўзани савоби берилади";

– "Ким Ашуро кунида битта етимнинг бошини силаса, Аллоҳ таоло ҳар бир соч толаси баробарида унинг даражасини кўтаради" (бугунги кунларда моддий таъминот ҳам беқиёс катта аҳамиятга эга); 

– "Ким Ашуро кечаси битта мўминга ифтор қилиб берса, гўё Муҳаммаднинг барча умматларига ифторлик қилиб берган ва уларнинг қоринларини тўйғазганлик савобига эришади" (бугунги кунларда ота-онамизга, ўз хонадонимизда ўз оиламизга қилсак, балки ундан ҳам беҳисоб кўпроқ савоб бўлади);

– "Ким Ашуро кунида ўз аҳли оиласига қўпроқ нафақа қилса (яъни, рўзғорини бут қилиб берса), Аллоҳ таоло йил давомида ўнинг ризқига кенгчилик беради".

Бу хусусда Суфён ибн Уяйна раҳматуллоҳи алайҳ: “Бу ҳадисни олтмиш йил тажриба қилдим ва фақатгина яхшилик кўрдим”, деганлар.

Энди бир фикр юритайлик… Шундай улуғ пайғамбарларни бошларидаги катта ташвишларидан, чеккан азобларидан, оғир қийинчиликларидан, турли машаққатларидан қутулишларини Аллоҳ таоло нега ойларни подшоси бўлган, ойларнинг султони бўлган Рўза ойида эмас, нега бутун дунёдан мусулмонлар бир жойга – Маккаи мукаррама, Мадинаи мунаввара, Каъбатуллохга – йиғиладиган Хаж ойида эмас, нега Ер юзидаги мусулмонларнинг байрамлари бўлган Рамазон хайитида эмас, нега Ислом динининг катта хайит куни бўлган Қурбон хайитида эмас? Ваҳолангки, бир йилда 365 кун бор! Улар яшаб ўтган даврлари ораларида неча минг йиллар бўлиб ўтган бўлсада, балки айнан шу ойда ва энг таажжубланарлиси, айнан шу кунда ихтиёр этган?

Демак, бу ойнинг ўзгача хислатлари бор экан! Демак, бу ойда Ер юзига Аллоҳ таоло ўзгача илохий назари билан, ўзгача раҳмат назари билан қарайдиган ой экан! Демак, бу ойда бандаларига Худои таоло томонидан инсонни ақли ожизлик қиладиган кўп яхшиликлар, беқиёс неъматлар, улуғ хислатлар, файзу барака ёғиладиган ой экан! Шунинг учун ҳам буюк зотларни – катта пайғамбарларни ташвишдан хотиржамликка, азобдан роҳатга, қийинчиликдан енгилликка, машаққатдан фароғатга чиқишларини Аллоҳ таоло айнан шу ойда ихтиёр этган!

Ҳозирги ойларимиз шундай улуғ фазилатли ойлар экан! Мазкур буюк, муҳим ва оламшумул воқеалар Худои таолонинг инояти ила айнан шу ойда содир этилганлиги бежиз эмас! Банданинг Яратгандан ялиниб сўраётганлари ижобат бўладиган ойлар экан! Худога айтаётган илтижолари мустажоб бўладиган ойлар экан! Парвардигорга ёлвораётган нолалари қабул бўладиган ойлар экан! Аллоҳ таолога кечаю-кундузлари турли хил ўринларда қилаётган дуолари мақбул бўладиган ойлар экан!

Улуғларимизни доно, пурҳикматли сўзлари бор: «Ўзлигини англаб етган, қалбига қулоқ солган ҳар бир инсон ўзига, мен бу фоний дунёда нима иш қилдим, яна қандай ишлар қилишга вақтим ва қурбим етади, деган саволни бериши керак. Ана шу савол инсон қалбини тозартиради, уни босавоб, эзгу ишларга  чорлайди».

Келинг, муҳтарам азизлар, бундай улуғ ойларни, фазилатли кунларни бизлар ҳам ғанимат билиб, юртимиз, эл-халқимиз, маҳалламиз, оиламиз, қариндошларимиз, қўшниларимиз, дўстларимиз, яқинларимиз хақларига Яратгандан яхши тилаклар сўрайлик…

Илоҳо жаннатмакон юртимизни тинчлиги, муқаддас Ватанимизни равнақи, доно халқимизни саломатлиги ва фаровонлиги учун муҳтарам Юртбошимиз раҳбарликлари остида ҳукуматимиз томонидан оқилона олиб борилаётган хайрли, савобли ишларни амалга ошириш мақсадида вилоятларимиз раҳбарлари ҳамда шаҳар ва туман раҳбарларининг бошчиликларидаги меҳнаткаш халқимиз олиб бораётган барча хайрли, яхши, савобли ишларда Аллоҳ таоло Ўзи мададкор бўлсин!

Юртимизни тинч, осмонимизни мусаффо қилсин! Турмушимиз обод, хирмонларимиз мўл, оилаларимиз мустаҳкам, болаларимиз ҳар томонлама соғлом, маънавиятимиз юксак бўлсин!

Меҳрибон Парвардигоримиз доно халқимизни турли хил ўринларда ҳар хил шаклларда қилаётган яхши, хайрли, чиройли, савобли ишларини Ўз даргоҳи илоҳийсида қабул айласин! Илоҳо халқимизга тинчлик-хотиржамлик, сиҳат-саломатлик, оилаларимизга файзу илоҳий, бахт-саодат, тўкин-сочин дастурхонлар насиб қилсин! Илоҳо деҳқончиликларимизга ва касб-корларимизга хайр-баракалар бериб, ишларимизда кўпдан-кўп омадлар ва беҳисоб хурсандчиликлар ато этиб, икки дунёда ҳам азизу мукаррам айласин!

 

Иброҳимжон ИНОМОВ,
Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари
Мақолалар
Бошқа мақолалар
Мақолалар

Ўзбекистонда Имом Мотуридий илмий меросига юксак эътибор қаратилмоқда

28.04.2025   3147   3 min.
Ўзбекистонда Имом Мотуридий илмий меросига юксак эътибор қаратилмоқда

Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг “Имом Мотуридий таваллудининг 1155 йиллигини кенг нишонлаш тўғрисида”ги қарори жаҳон илмий жамоатчилиги, айниқса туркий давлатларда алоҳида қувонч ва хурсандчилик билан кутиб олинмоқда.

Жумладан, туркиялик мотуридийшунос олим ва мутахассислар ушбу ташаббусни тарихий аҳамиятга эга бўлган муҳим қарор сифатида баҳоламоқдалар. Анқара Йилдирим Боязид университети профессори, доктор Аҳмад Йилдирим томонидан эълон қилинган мақола фикримизнинг ёрқин далили бўла олади. Мақолада юртбошимиз қабул қилган мазкур қарор буюк мутафаккир аждодларимизнинг бой илмий-маънавий меросини чуқур ўрганиш, қайта тиклаш ва уни жаҳон ҳамжамиятига танитиш йўлидаги муҳим қадам сифатида эътироф этилган.

Мақолада Имом Мотуридийнинг ислом тафаккури тарихида тутган ўрни алоҳида таъкидланган. Унда баён этилишича, Имом Мотуридий илмий мероси бугунги глобаллашув даври муаммоларини ҳал этишда муҳим ўрин тутади. Имом Мотуридий ўз даврида нафақат диний, балки фалсафий, ахлоқий ва ижтимоий масалаларни ҳам қамраб олган мукаммал тизимни яратган. Мотуридийлик таълимоти асосан ақл ва ҳикматга таянган ҳолда, инсоннинг ахлоқий масъулиятига урғу қаратади.  

Аҳмад Йилдиримнинг таъкидлашича, Имом Мотуридийнинг ҳикматга асосланган тафаккур тизими бугунги кун одами ҳаётдан маъно излаш жараёнида дуч келиши мумкин бўлган муаммоларга ҳам ечим бера олади. Мақолада эътироф этилган сўзлар эътиборга молик: “Имом Мотуридийнинг бугунги кунимиз учун ҳам аҳамиятли бўлган қарашларини янада чуқурроқ ўрганиш, уларни юзага чиқариб, инсоният тараққиётига сафарбар қилиш лозим. Шундан келиб чиққан ҳолда махсус тадқиқотлар зарурлиги айни ҳақиқатдир. Мана шуни англаган ҳолда Ўзбекистонда 2025 йил Имом Мотуридийнинг 1155 йиллигини нишонлаш йили деб эълон қилинди”.

Шунингдек, Аҳмад Йилдирим Ўзбекистон Президентининг “Имом Мотуридий таваллудининг 1155 йиллигини кенг нишонлаш тўғрисида”ги қарорига мувофиқ амалга ошириладиган ишлар, жумладан, “Мотуридийлик – бағрикенглик, мўтадиллик ва маърифат таълимоти” мавзусида халқаро конференция ўтказиш, талабалар ўртасида мотуридийлик таълимоти бўйича мусобақа ва давра суҳбатларини ташкил этиш, мотуридийлик алломалари ҳаёти ва илмий меросига оид хорижий мамлакатларда сақланаётган ноёб қўлёзма ва бошқа маданий бойликларни аниқлаш ҳамда уларнинг нусхаларини Ўзбекистонга олиб келиш каби тадбирларни ҳам алоҳида эътироф этган.

Аҳмад Йилдирим ўз мақоласини қуйидагича якунлайди: “Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев Жаноби Олийларининг оқилона раҳбарлиги ҳамда 2025 йилда Имом Мотуридий таваллудининг 1155 йиллигини нишонлашга оид қарори ортидан Мовароуннаҳрда Ислом цивилизацияси тарихини ўзгартирган алломаларнинг аввалги сафида турувчи Имом Мотуридийни хотирлаш ва унинг фикрларини қайта жонлантириш, ёш авлодни адашган мутаассиб оқимлар тузоғига тушиб қолишининг олдини олиш, шунингдек, инсониятга бугунги кунда одамлар ўтмишдагидан кўра кўпроқ муҳтож бўлган тинчлик, бағрикенглик ва юксак ишонч маданиятини тақдим этадиган янги Ислом цивилизацияси биносини барпо этиш йўлида яна бир муҳим қадам қўйилган бўлади”.

ЎзА

МАҚОЛА