Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
05 Июл, 2025   |   10 Муҳаррам, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:12
Қуёш
04:56
Пешин
12:33
Аср
17:42
Шом
20:03
Хуфтон
21:39
Bismillah
05 Июл, 2025, 10 Муҳаррам, 1447

Сен ақлинг билан яқинлашгин

12.06.2024   1498   3 min.
Сен ақлинг билан яқинлашгин

Инсоннинг фитрати ҳақида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар: “Ҳар бир туғилувчи фитрат узра туғилур. Сўнг унинг ота-онаси уни яҳудий ёки насроний ёҳуд мажусий қилади” (Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан имом Бухорий ривояти).

Фитрат ҳақида имом Ғаззолий бундай ёзган: “Қалб ўзининг табиийлиги (яъни, фитрий ҳолати) билан маълумотларнинг ҳақиқатини қабул қилиш учун тайёр ҳолатда бўлади. Лекин қалбга тушадиган илмлар ҳам ақлий ва шаръийга бўлинади. Бунинг ақлийси зарурий ва касб қилиб олинадиган нарсалардан иборат.

Касб қилиб олинадигани ҳам дунёвий ва уxровийга бўлинади. Аммо ақлийси, деганда ақлнинг табиийлиги тақозо қиладиган, тақлид ва эшитиш билан топилмайдиган нарсани эътиборга оламиз. Зарурийга бўлинадигани эса пайдо бўлган зарурий илмнинг қаердан ва қандай ҳосил бўлганини била олмайди. Бу илм инсоннинг бир шаxс бир вақтнинг ўзида икки жойда бўлмаслигини ёки яна бир нарса бир пайтда ҳам янги, ҳам эски ёки бир ҳолатнинг ўзида ҳам бор, ҳам йўқ бўлмаслигини билишига ўxшайди.

Чунки бу шундай илмки, инсон ёшлигидан ўзини мана шу илмларни биладиган қилиб яратилган ҳолда топади. Бу илм қачон ва қаердан ҳосил бўлганини билмайди. Яъни, буни билишига яқин бирор сабабни билмайди. Лекин уни яратган ва унга йўл кўрсатган, ҳатто касб қилиб қўлга киритиладиган илмларга йўл кўрсатган албатта Аллоҳ эканлиги ҳаргиз унга маxфий бўлмайди.

Касб қилиб олинадиган илмлар таълим олиш ва далиллар билан истифода қилинадиган илмлардир. Бу икки xил илм ҳам албатта ақл, деб номланади. Али розияллоҳу анҳу айтганлар: “Ақлни иккита ақл деб кўрдим, бири - табиий ва иккинчиси - эшитиш орқали бўлгани. Агар эшитиш орқали ҳосил бўлган ақл бўлса-ю, табиийи бўлмаса, унинг фойдаси йўқдир, гўё қуёш бўлсаю, кўзнинг нури бўлмаса, фойдаси бўлмаганидек”.

Аввалгисидан (яъни, табиийсидан) мурод Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг Али розияллоҳу анҳуга айтган ҳадисларидаги маънодир: “Аллоҳ таоло ақлдан кўра Ўзига мукаррам бўлган бирон бир маxлуқ яратмади” (Имом Термизий ривояти).

Иккинчисидан (яъни, эшитиш орқали ҳосил бўлган ақлдан) мурод Али розияллоҳу анҳуга айтган мана бу ҳадисдаги маънодир: “Агар инсонлар Аллоҳ таолога ҳар xил яxшиликлар билан яқинлашадиган бўлсалар, бас, сен ақлинг билан яқинлашгин” (Абу Наъим ривояти).

Зеро, табиий ақл ҳамда зарурий илмлар билан Аллоҳга яқинлашмоқ мумкин бўлмайди, балки ўрганиб қўлга киритилган ақл билан яқинлашилади.

Оламларнинг Роббига яқин бўлмоқ даражасига етмоқликка сабаб бўладиган илмларни талаб қилишда ақлни ишлатиш билан яқинликка қодир бўлишга Али розияллоҳу анҳуга ўxшаган кишиларгина эриша олади. Энди қалб кўз ўрнида ва қалбдаги табиий ақл эса кўздаги кўриш қуввати ўрнида юритилади” (“Иҳёу улумид дин”).

 Шаҳобиддин ПАРПИЕВ,

Асака туманидаги “Муҳаммадсолиҳ” жоме масжиди имом-хатиби.

Мақолалар
Бошқа мақолалар
Янгиликлар

Узбекистан и Малайзия: новий этап на пути научного сотрудничества

04.07.2025   2111   1 min.
Узбекистан и Малайзия: новий этап на пути научного сотрудничества

30 июня-1 июля при сотрудничестве с Институтом исламской цивилизации при Националном университете Малайзии и рядом партнерских организаций проходит В Международная научно-практическая онлайн конференция на тему “Мислители исламской цивилизации”.
 В конференции приняла участие заместител директора по научной работе Центра исламской цивилизации в Узбекистане Гулнора Ганиева, которая рассказала о новом этапе научно-просветителского сотрудничества с Малайзией.
По ее словам, Музей исламского искусства Малайзии предоставил узбекским исследователям доступ к электронним копиям более 100 тисяч рукописей и редких произведений.
Кроме того, в рамках проекта “Културное наследие Узбекистана в собраниях мира” подготовлен албом-книга на основе исторических источников, храняшихся в Малайзии. Его презентатсии планируется провести в малайзийских образователних учреждениях.
 В рамках форума достигнута договоренност о создании экспертного сообшества с участием учених Националного университета Малайзии (УКМ) и Узбекистана, а также о совместной работе над перспективними научними проектами.
 В конференции участвовали представители следуюших организаций:
 -  Комитет по делам религий при Кабинете Министров Республики Узбекистан
 -  Международная исламская академия Узбекистана
 - Международний научно-исследователский центр Имама Бухари
 -  Центр исламской цивилизации в Узбекистане
 - Духовное управление мусулман Узбекистана
- Институт востоковедения Академии наук Республики Узбекистан.
 Данний международний диалог стал одним из важних шагов по более глубокому изучению исламского научного наследия, его продвижению на глобалном уровне и запуску нових инициатив в сотрудничестве, сообшает пресс-служба СИТС.

Пресс-служба Управления мусулман Узбекистана

Ўзбекистон янгиликлари