Азизлар, ўтаётган Рамазон ойини ғанимат билайлик! Бу ойдан улкан ажрлар билан чиқишга ҳаракат қилайлик! Келинг, мен сизга Қуръони карим борасида айрим тавсияларимни айтай!
Муҳим эслатма! Мен ўқишга қийналаман, хатога йўл қўяман-ку, Аллоҳ таолонинг Каломига нисбатан одобсизлик бўлади-ку, деб қайғурманг! Сизнинг ўқишдан мақсадингиз нима? Уни бузиб ўқишми? Йўқ, албатта. Шундай экан, хато қилишдан қўрқманг!
Тўғри ўқиш учун хатолардан йироқ бўлишингиз керак. Хатолардан холи бўлиш учун эса Қуръони каримни кўп ўқишингиз лозим!
Қуръони карим бардавомлик билан ўқиб, MP3 аудиолардан фойдаланиб, диққатлик билан кузатиб, эшитиб борилиши натижасида илк ўқилишида йўлга қўйилган хатолар, камайиб боради. Қуръони каримни қанча кўп ўқиб, хатм қилиб бораверганингиз сари Қуръони карим моҳирига айланиб борасиз. Бироқ, хато қиламан, ўқий олармикинман, деб ўтирсангиз, йиллар ўтади-ки, бироқ сиз ҳали ҳам Роббингиз Каломини бирор марта хатм қилмаган бўлаверасиз. Шундай экан, ўқишга киришинг!
Тавсия! Устозларимиз Қуръони каримни эшитиб, кузатиб боришда Шайх Муҳаммад Сиддиқ Миншавий, Шайх Абдулбосит Абдуссомад, Шайх Халил Хусорий раҳимаҳумуллоҳ каби зотларнинг MP3 аудиоларидан фойдаланишни тавсия қиладилар!
Ғиёсиддин ҲАБИБУЛЛОҲ ,
“Муҳаммад ал-Беруний” ўрта махсус
ислом билим юрти мударриси.
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Фақиҳларнинг фиқҳга берган таърифларида «далил» деган сўз борми? Йўқ. Улар фақат мукаллафларнинг амаллари ҳақида гапиришди, ҳукмларнинг мукаллафларга нисбатан жорий бўлиш ҳолатларига эътибор қаратишди. Демак, умумий қилиб айтадиган бўлсак, фиқҳга икки хил таъриф берилди. Бири усулий уламоларнинг таърифи, яъни «Қуръон ва Суннатдан ҳукмларни қай тарзда чиқариб олиш ҳақидаги илм» деган таъриф. Иккинчиси фуқаҳолар берган таъриф бўлиб, унда ҳосил бўлган ҳукмларнинг мукаллафларга қандай жорий қилиниши асосий ўринга қўйилди. Бу ҳукмлар мутлақ мужтаҳидлар тарафидан чиқарилади. Ҳукмни фақат мутлақ мужтаҳид чиқара олади. Ана шу мужтаҳид муайян бир ҳукмни Қуръон ва Суннатдан қандай чиқарганини ўрганиш усул илмининг мавзусидир. Чиқарилган ҳукмни ўзимизга ва жамиятга татбиқ қилиш эса муфтий ва фақиҳларнинг ишидир.
Демак, фиқҳга икки хил қараш мумкин экан: ҳукмни чиқариб олиш ва уни татбиқ қилиш. Бизнинг хатоимиз шуки, ҳукмни ишлаб чиқиш билан уни татбиқ қилиш орасидаги фарқни тушунмаяпмиз. Тушунмаганимиз учун ҳам кераксиз гапларни гапиряпмиз. Биз юқорида айтиб ўтган икки йўналиш – таҳаллул, яъни динга енгил қараш ва ташаддуд, яъни динда ғулувга кетиш йўналишлари ё иккинчи таърифдан бехабар қолишди, ёки унга эътиборсиз қарашди. Улар фақат биринчи таърифни, яъни ҳукмни қай тарзда ишлаб чиқишни изоҳлашди.
«Ҳанафий мазҳабига теран нигоҳ» китобидан