Azizlar, o‘tayotgan Ramazon oyini g‘animat bilaylik! Bu oydan ulkan ajrlar bilan chiqishga harakat qilaylik! Keling, men sizga Qur’oni karim borasida ayrim tavsiyalarimni aytay!
Muhim eslatma! Men o‘qishga qiynalaman, xatoga yo‘l qo‘yaman-ku, Alloh taoloning Kalomiga nisbatan odobsizlik bo‘ladi-ku, deb qayg‘urmang! Sizning o‘qishdan maqsadingiz nima? Uni buzib o‘qishmi? Yo‘q, albatta. Shunday ekan, xato qilishdan qo‘rqmang!
To‘g‘ri o‘qish uchun xatolardan yiroq bo‘lishingiz kerak. Xatolardan xoli bo‘lish uchun esa Qur’oni karimni ko‘p o‘qishingiz lozim!
Qur’oni karim bardavomlik bilan o‘qib, MP3 audiolardan foydalanib, diqqatlik bilan kuzatib, eshitib borilishi natijasida ilk o‘qilishida yo‘lga qo‘yilgan xatolar, kamayib boradi. Qur’oni karimni qancha ko‘p o‘qib, xatm qilib boraverganingiz sari Qur’oni karim mohiriga aylanib borasiz. Biroq, xato qilaman, o‘qiy olarmikinman, deb o‘tirsangiz, yillar o‘tadi-ki, biroq siz hali ham Robbingiz Kalomini biror marta xatm qilmagan bo‘laverasiz. Shunday ekan, o‘qishga kirishing!
Tavsiya! Ustozlarimiz Qur’oni karimni eshitib, kuzatib borishda Shayx Muhammad Siddiq Minshaviy, Shayx Abdulbosit Abdussomad, Shayx Xalil Xusoriy rahimahumulloh kabi zotlarning MP3 audiolaridan foydalanishni tavsiya qiladilar!
G‘iyosiddin HABIBULLOH ,
“Muhammad al-Beruniy” o‘rta maxsus
islom bilim yurti mudarrisi.
Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.
Faqihlarning fiqhga bergan ta’riflarida «dalil» degan so‘z bormi? Yo‘q. Ular faqat mukallaflarning amallari haqida gapirishdi, hukmlarning mukallaflarga nisbatan joriy bo‘lish holatlariga e’tibor qaratishdi. Demak, umumiy qilib aytadigan bo‘lsak, fiqhga ikki xil ta’rif berildi. Biri usuliy ulamolarning ta’rifi, ya’ni «Qur’on va Sunnatdan hukmlarni qay tarzda chiqarib olish haqidagi ilm» degan ta’rif. Ikkinchisi fuqaholar bergan ta’rif bo‘lib, unda hosil bo‘lgan hukmlarning mukallaflarga qanday joriy qilinishi asosiy o‘ringa qo‘yildi. Bu hukmlar mutlaq mujtahidlar tarafidan chiqariladi. Hukmni faqat mutlaq mujtahid chiqara oladi. Ana shu mujtahid muayyan bir hukmni Qur’on va Sunnatdan qanday chiqarganini o‘rganish usul ilmining mavzusidir. Chiqarilgan hukmni o‘zimizga va jamiyatga tatbiq qilish esa muftiy va faqihlarning ishidir.
Demak, fiqhga ikki xil qarash mumkin ekan: hukmni chiqarib olish va uni tatbiq qilish. Bizning xatoimiz shuki, hukmni ishlab chiqish bilan uni tatbiq qilish orasidagi farqni tushunmayapmiz. Tushunmaganimiz uchun ham keraksiz gaplarni gapiryapmiz. Biz yuqorida aytib o‘tgan ikki yo‘nalish – tahallul, ya’ni dinga yengil qarash va tashaddud, ya’ni dinda g‘uluvga ketish yo‘nalishlari yo ikkinchi ta’rifdan bexabar qolishdi, yoki unga e’tiborsiz qarashdi. Ular faqat birinchi ta’rifni, ya’ni hukmni qay tarzda ishlab chiqishni izohlashdi.
«Hanafiy mazhabiga teran nigoh» kitobidan