Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
15 Июн, 2025   |   19 Зулҳижжа, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:04
Қуёш
04:49
Пешин
12:29
Аср
17:39
Шом
20:01
Хуфтон
21:39
Bismillah
15 Июн, 2025, 19 Зулҳижжа, 1446

Рамазон ойида жаннатга 111 эшик (Танловга)

09.05.2020   2784   5 min.
Рамазон ойида жаннатга 111 эшик (Танловга)
  1. Ҳар бир амални фақат Аллоҳ таолонинг розилигини кўзлаб бажариш. (ихлосли бўлиш).
  2. Аллоҳ таолога тавба қилиш.
  3. Янги чиққан ойни кўрганда дуо қилиш.
  4. Иймон ва савоб умидида рўза тутиш.
  5. Иймон ва савоб умидида кечаларини бедор ўтказиш.
  6. Иймон ва савоб умидида қадр кечасида бедор бўлиш.
  7. Охирги ўн кунида янада жидду жаҳд қилиш.
  8. Умра қилиш.
  9. Эътикофда ўтириш.
  10. Рўзадорга ифторлик қилиб бериш.
  11. Қуръони каримни тиловат қилиш.
  12. Қуръони каримни ўрганиш ва ўргатиш.
  13. Аллоҳ таолони зикр қилиш.
  14. Истиғфор айтиш.
  15. Таҳоратни мукаммал адо этиш.
  16. Таҳорат олгандан кейин шаҳодат калимасини айтиш.
  17. Доимо таҳоратли бўлиб юриш.
  18. Мисвок ишлатиш.
  19. Таҳорат олгандан кейин икки ракат намоз ўқиш.
  20. Азон эшитандан кейин унинг дуосини ўқиш.
  21. Азон ва иқомат орасида дуо қилиш.
  22. Доимо беш вақт намозни адо этиш.
  23. Намозларни ўз вақтида адо этиш.
  24. Хусусан бомдод ва аср намозларининг вақтига янада риоя қилиш.
  25. Жума куни дуолар ижобат бўладиган лаҳзаларни ўрганиб, шу вақтларда дуо қилиш.
  26. Жума куни “Каҳф” сурасини ўқиш.
  27. Доимо “Зуҳо” намозини адо этиш.
  28. Кундалик ўқилиб бориладиган суннат намозларини қолдирмаслик.
  29. Нафл намозларни уйда адо этиш.
  30. Кўп сажда қилиш.
  31. Ёш фарзандларни намоз ўқишга ўргатиш.
  32. Ёшларни рўза тутишга ўргатиш.
  33. Ҳар бир фарз намозидан кейин Аллоҳ таолони зикр қилиш.
  34. Рўзадор оғиз очишини кечиктирмаслиги.
  35. Оғиз очиш амалини шом намозидан аввал бажариш.
  36. Агар топилса, хурмо билан оғиз очиш.
  37. Доимо ифторлик дуосини ўқишга риоя қилиш.
  38. Ифторлик пайтида дуо қилиш.
  39. Бошқа пайтларда ҳам кўпроқ дуо қилиш.
  40. Саҳарлик қилиш.
  41. Овқат еб, ичимлик ичиб бўлгандан кейин Аллоҳ таолога ҳамд айтиш.
  42. Закотни адо этиш.
  43. Аллоҳ йўлида инфоқ-эҳсон қилиш.
  44. Садақа бериш.
  45. Бировларга ошкора қилмай садақа бериш.
  46. Масжидлар қурилишига моддий ёки маънавий кўмак бериш.
  47. Саломни кенг ёйиш ва мискину фақирларга таом едириш.
  48. Йўлдан одамларга азият берадиган нарсаларни олиб ташлаш.
  49. Ота-онага яхшилик қилиш ва уларга итоат этиш.
  50. Аёл киши эрига итоат этиши.
  51. Ҳалолдан касб қилиш.
  52. Доимо аҳли-оила нафақасидан хабардор бўлиш.
  53. Етимлар ва мискину бечоралар нафақасидан хабардор бўлиш.
  54. Етимни ўз кафиллигига олиб, унинг нафақасига қараш.
  55. Етимнинг бошидан силаб, унга меҳр-шафқат кўрсатиш.
  56. Дўсту биродарларнинг эҳтиёжларини раво қилиш.
  57. Аллоҳ йўлидаги дўстлардан ҳол-аҳвол сўраб туриш.
  58. Касалларни ҳолидан хабар олиш.
  59. Қариндош-уруғлар гарчи, алоқаларни узган бўлсалар-да, улар билан яхши муносабатда бўлиш.
  60. Мусулмон кўнглини кўтариб, хурсанд қиладиган ишларни амалга ошириш.
  61. Қийналиб қолган кишининг ишини енгиллатиш.
  62. Заифҳол кишиларга нисбатан раҳм-шафқатли бўлиш.
  63. Ўзаро низо чиққан, бир-бири билан юзкўрмас бўлиб кетган инсонларнинг орасини ислоҳ қилиш.
  64. Гўзал хулқли бўлиш.
  65. Ҳаёли бўлиш.
  66. Ростгўй бўлиш.
  67. Босиқ, кечиримли, мулойим бўлиш.
  68. Кўришганда қўл бериб саломлашиш.
  69. Очиқ юзли бўлиш.
  70. Савдода бағрикенг бўлиш.
  71. Аллоҳ таоло ҳаром қилган нарсалардан кўзни тийиш.
  72. Яхшиликка чақириб, ёмонликнинг олдини олиш.
  73. Солиҳлар, яхши инсонлар билан бирга бўлиш.
  74. Тил ва бошқа аъзоларни номақбул ишлардан сақлаш.
  75. Пайғамбар алайҳиссалом кўп салавот айтиш.
  76. Яхшилик қилиш ва эзгу ишларга далолат қилиш.
  77. Инсонлар Аллоҳ таолони танишига сабабчи бўлиш.
  78. Инсонларнинг айбларини беркитиш.
  79. Сабрли бўлиш.
  80. Бирор бир гуноҳ иш содир этганда, икки ракат намоз ўқиб, тавба қилиш.
  81. Ҳайвону жонзотларга ҳам шафқатли бўлиш.
  82. Инсонлардан таъма қилмаслик.
  83. Кўп таҳлил (яъни, “Лаа илааҳа иллаллоҳ”) ва тасбеҳ (Субҳаналлоҳ) айтиш.
  84. Садақайи жория қилиш.
  85. Савдо-сотиқда ростгўй бўлиш.
  86. Мусулмонлар ғам-ташвишини аритиш.
  87. Мусулмон ва бошқаларга зиён бермаслик.
  88. Ўзгаларга ёрдам қўлини чўзиш.
  89. Ота-онанинг дўстлари билан ҳам борди-келди қилиб алоқани узмаслик.
  90. Ширин сўзли бўлиш.
  91. Қўл остидаги ишчи-ходимларга шафқатли бўлиш.
  92. Бир солиҳ амални оз-оз бўлса-да, бардавомлик ила бажариш.
  93. Қўни-қўшниларга яхши муносабатда бўлиш.
  94. Ота-онанинг ҳаққига дуо қилиш.
  95. Дўсту биродарининг ҳаққига ғойибона дуо қилиш.
  96. Мусулмонларнинг ҳаққига дуо қилиш ва Аллоҳ таолодан уларнинг гуноҳларини кечиришини сўраш.
  97. Турмуш ўртоғи билан яхши муносабатда бўлиш.
  98. Ўз аҳли-оиласига таълим-тарбия бериш.
  99. Бирор кишига жабр қилган бўлса, ундан розилик олиш ва зиммасидаги ўзгаларнинг моддий ва маънавий ҳақларини адо этиш.
  100. Ёмонлик кетидан уни ювиб юборадиган яхшилик қилиш.
  101. Омонатга хиёнат қилмаслик ва аҳдга вафо қилиш.
  102. Каттани ҳурмат, кичикни иззат қилиш.
  103. Ўзгаларнинг ғам-қайғуси ва дардига шерик бўлиш.
  104. Тилни ёмон сўзлардан сақлаб фақат яхши сўзларни айтиш.
  105. Мусулмонлар обрўсини сақлаш.
  106. Қалбни бахиллик ва ҳасаддан пок тутиш.
  107. Инсонлар орасида адолат билан ҳукм қилиш.
  108. Бошига кулфат ёғилган кишига ёрдам бериш.
  109. Яхшиликка чақираётган кишининг чақириғига лаббай дейиш.
  110. Яхши иш қилган кишига миннатдорчилик билдириш ва муносиб мукофотлаш.
  111. Шаввол ойидан олти кун рўза тутиш.

 

Ғиёсиддин ҲАБИБУЛЛОҲ ,

Муҳаммад ал-Беруний ўрта махсус

ислом билим юрти мударриси.

 

 

Мақолалар
Бошқа мақолалар
Мақолалар

Мазҳабга эргашиш динимиз талаби

13.06.2025   3254   3 min.
Мазҳабга эргашиш динимиз талаби

“Мазҳаб” сўзи арабчада “йўл”, “йўналиш”, шаръий истилоҳда эса “диний масала бўйича муайян мужтаҳид олимнинг фатво чиқариш йўли” маъноларини билдиради.

Машҳур аллома Ибн Ражаб (1335-1393 м.й.): “Кўплаб мазҳаблар орасидан фақат тўрттасининг сақланиб қолгани асрлар давомида инсонларни турли зиддиятлар ва ихтилофлардан ҳимоя этишда асос бўлган”, деб ёзган (“Тўрт мазҳабдан бошқага эргашганга раддия” китоби).

Уламолар мазҳабларга эргашиш Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг қуйидаги ҳадисига амал қилишдир, деб таъкидлайдилар: “Агар ихтилофни кўрсангиз, ўзингизга кўпчилик томонини лозим тутинг” (Имом Можа, 3950-ҳадис).

Мазҳаблардаги битта масалага нисбатан турлича ёндашишлик ислом шариатида мусулмонлар учун кенг имкониятлар мавжудлигидан далолат беради. Мазҳабларда у ёки бу масала ислом аҳкомлари, муайян жамият, халқ ёки миллатнинг урф-одатлари, қадриятлари ҳамда ижтимоий муносабатларнинг мазмунини ҳам ҳисобга олган ҳолда, энг маъқул шаклда ҳал қилинган.

Ислом уламолари шаръий ҳукмни ва унинг далилини билмайдиган мусулмон одам (муқаллид)мужтаҳид олимга тақлид қилиши зарурлигини таъкидлайдилар. Бунга Қуръондаги ушбу оятни далил сифатида келтириш мумкин: “Агар билмасангиз зикр аҳлларидан сўранг” (Наҳл сураси, 43-оят).

Мазҳабларда Қуръон, суннат, ижмо ва қиёсдан далил сифатида фойдаланишнинг ўзига хос қоидалари, усул ва тамойилларига асосланган муайян тизим мавжуд. Масалалар тизимли равишда ҳал бўлган. Мазҳабсизларда эса ҳеч қандай ижтиҳод усул ва қоидалари йўқ бўлиб, “Қуръон ва Суннатга мурожаат қиламиз” қабилидаги далилсиз даъво билан ҳукмлар берилмоқда. Мақсадига, раъйига ва нафсига тўғри келган далилларни олиб, қолганларини ташлаш эса ёмон оқибатларни келтириб чиқармоқда.

Бемазҳаблар омма мусулмонлар ичида кўплаб нотўғри талқин қилинган ақидавий ва фиқҳий масалаларни тарқатмоқдалар. Ваҳоланки, бу масалалар Аҳли сунна олимлари томонидан аллақачон ҳал қилинган.

Мазҳабсизлар тарафдорларининг айрим иддаоларидан уларнинг даъволари асоссиз эканига ишонч ҳосил қилиш мумкин:

– бемазҳаблар “Қуръон битта ва Пайғамбар битта бўлса, тўрт мазҳаб орасида фиқҳий ихтилофлар бор, ҳақ битта эмасми?” дейдилар.

Мазҳаблар бир манба – Қуръон ва суннатга асосланади. Мазҳабларнинг бирига эргашган киши Қуръон ва суннатга эргашган бўлади.

– Мазҳабсизлик тарафдорлари “Имом Бухорий бемазҳаб бўлган”, деб далил қилади. Ваҳоланки, Имом Бухорий яшаган даврда у кишига ўхшаш илми ижтиҳод даражасига етган, ўзи ижтиҳод қилганлар кўп бўлган. Ҳамма уламолар илми мужтаҳидликка етган одам, ўзи ижтиҳод қилади, деганлар. Ҳозир эса ўша даврдаги каби мужтаҳидлар йўқ эканини ҳисобга олмайдилар.

Аксинча, Қуръон ва суннатдан ҳар ким ўзбошимча янги ҳукм чиқариш, фитна қўзғаш каби исломда қатъиян ман қилинган хатти-ҳаракатларга сабаб бўлмоқда. Шу нуқтаи назардан, марҳум Шайх Муҳаммад Саид Рамазон Бутий қайд этганидек: “Мазҳабсизлик ислом шариатига таҳдид соладиган хатарли бидъатдир”.

Минг афсуслар бўлсинки, мана шундай етук олимлар бир мазҳабни маҳкам ушлаб, тўғрилигини эътироф қилиб турган бир пайтда баъзи юртдошларимиз ҳали дастлабки илмий кўникмаларни ҳосил қилмаган бўлсаларда: “Мен Қуръон ва ҳадисдан ўзим ҳукм оламан” деб, даъво қилиб, турли ихтилофларни келтириб чиқармоқдалар. Баъзида ўзлари адашгани етмагандек, ўзгаларни ҳам йўлдан урмоқдалар.

Аллоҳ таоло ҳаммамизни Ўз ҳидоятида собит қилсин.

Ғуломов ФАТҲУЛЛОҲ,

Ал-Ҳудайбия жомеъ масжиди имом ноиби

МАҚОЛА