Бугунги эпидемиологик вазиятдан келиб чиққан ҳолда, юртимизнинг барча ҳудудларида бу йил 9 май – Хотира ва қадрлаш кунида оммавий тадбирлар ўтказиш тақиқланди. Ушбу байрамни фақат оила даврасида нишонлаш тавсия этилди. Бу ҳақда Республика махсус комиссияси ахборотида маълум қилинди.
Ҳозирги кунда дунё халқларини қамраб олган коронавирус (COVID-19) пандемияси сабабли барча юртларда карантин жорий қилинган. Жумладан, юртимизда эълон қилинган карантин эса давом этмоқда.
Маълумки, 9-май “Хотира ва қадрлаш куни”да мўмин-мусулмонлар қабристонларга бориб, вафот этган яқинларининг қабрларини зиёрат қилиб, ҳақларига Қуръон тиловат қилиш анъанага айланган.
Динимиз кўсатмаларига кўра, қабристонга бориб, зиёрат қилишдан асосий мақсад охиратни эслаш, марҳумларнинг ҳақларига Қуръон тиловат қилиш, савобини уларга бағишлаш ва руҳларини шод қилишдир.
Ҳозирги кундаги карантинни инобатга олиб, марҳумларнинг ҳақлари қилинадиган хайрли амалларни ўзаро оила даврасида қилсак, шариатимиз қонун-қоидалари ҳамда карантин талабларига амал қилган бўламиз.
Абу Саъид Худрий разияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Зарар бериш ва зарар кўриш ҳам йўқ” деганлар (Имом Ибн Можа ривояти). Демак, инсон ўзига ёки ўзгаларга зарар келтирадиган сабаблардан узоқ бўлиши керак экан.
Мўътабар фиқҳий китобларимизда: “Зарарни даф қилиш фойдани жалб қилишдан олдинга қўйилади”, “Машаққат енгиллатишни талаб этади” каби фиқҳий қоидалар келтирилган. Шулардан келиб чиқиб, шариъат инсонга зарар етиш эҳтимоли кучайган пайтда ўз кўрсатмаларини енгил тарзда бажаришга рухсат беради. Қолаверса, марҳумлар ҳақига қаерда бўлишидан қатъий назар Қуръон тиловат қилиниб, савоби бағишланса, уларнинг руҳларига, албатта, етиб боради.
Республика махсус комиссиясининг 9 май – Хотира ва қадрлаш куни байрамини ўтказиш бўйича тавсияларига риоя қилиб, бу йил ҳар бир инсон ўзи, оиласи ва яқинларининг ҳаётини асраш мақсадида қабристонларга бормай, уйларида ўзаро оила даврасида марҳумларнинг ҳақларига Қуръон тиловат қилиб, савобини уларга бағишлаб, руҳларини шод қилишлари мақбул саналади.
Барчамиз мазкур тавсияларга амал қилсак, ҳам шариат кўрсатмалари, ҳам ҳукуматимиз тарафидан чиқарилган қарорларни бажарган бўламиз.
Айни вазиятда имом-хатиблар, аҳли илм ва зиёли кишиларимиз бу чеклов тадбирларини тўғри тушуниб, карантин, санитария ва гигиена қоидаларига қатъий амал қилиб, халқимиз соғлиғини ҳимоя қилиш учун барча бирдек масъул эканини етказишлари жуда муҳим.
Аллоҳ таоло барча марҳумларнинг руҳларини шод айлаб, беморларга шифо берсин, юртимиз ва бутун дунёдан ушбу юқумли касалликни тез кунларда аритсин!
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фатво ҳайъати
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Ассалому алайкум ва раҳматуллоҳи ва баракатуҳу
Бугун сиз азизларга сўзлаб берадиган ҳикоям Макка шаҳрида бундан бир неча юз йиллар олдин содир бўлган ҳаётий воқеа ҳақидадир. Бу воқеа билан Саудияда нашр этиладиган газеталардан бирида танишганман.
Умра ибодатини адо этиш учун Макка шаҳрига борганимда газетадаги “Нима учун нурингни ортингда қолдирдинг?” деган мақолага кўзим тушди. Бу қизиқарли сарлавҳа мени ўзига жалб қилди. Бу нима дегани экан деб қизиқдим. Ҳикояни ўқиб, унинг мазмунини англадим.
Қадим замонда ўта бадавлат одам яшаган экан. У пайтлар қуллик даври эди. Бу бойнинг ҳам барча шахсий ишларида унга хизмат қиладиган қули бор эди.
Бомдод намозига азон айтилганда, хизматкор таҳорат учун сув тайёрлар ва хўжайинини уйғотарди. Таҳоратга ёрдамлашиб бўлгач, милтиллаб ёнадиган фонуси билан йўлини ёритиб масжидга олиб борарди. Бу даврларда ҳали электр ток, чироқлар йўқ, йўллар зимистон, чанг, кўчаларда тош ва чуқурлар кўп эди.
Шу зайлда қул 20 йилдан ортиқ хўжайинига хизмат қилди. Кунларнинг бирида одатдагидек бомдод намозига кетишаётганида бой юришдан тўхтаб, жойида бироз жим туриб қолди-да, кейин: “Гапларимни эшит эй Саид”, деди. Қулнинг исми Саид эди.
Бой: “Эй Саид, мен васиятномамда вафот этганимдан кейин меросхўрларим сени озод қилишларини ёздим. Бу сенга 20 йилдан бери менга қилган содиқ хизматларинг учун мукофот бўлади”, деб айтди.
Лекин бу гапдан Саид хурсанд бўлмади, хўжайинига ташаккур ҳам изҳор этмади, ҳатто бир оғиз сўз ҳам айтмади.
Эртаси куни яна одатдагидек масжид томон фонусни ёқиб йўлга тушишди. Аммо бу сафар ҳар гал хўжайиннинг йўлларини ёритиб кетадиган хизматчи орқа томонга ўтиб олганди. Хўжайин нега бундай қилаётганини тушунмай: “Нега орқамдан кетаяпсан? Саид сенга нима бўлди? Нега олдинда йўлни ёритиб кетмаяпсан?” деб сўради.
Бу гапларни эшитиб бой одам қаттиқ таъсирланди. Унга: “Эй Саид шу дақиқадан эътиборан сен озодсан”, деди. Саид унинг бу таклифини рад этиб: “Мен сизнинг итоаткор хизматкорингизман”, деди.
Ушбу қиссадан қандай ибрат олинади. Кўпчилик ўз нурини олдида эмас, балки ортида қолдиради. Бу нима дегани? Айримлар: “Бой бўлсам фалон-фалон ишларни қиламан”, “Вафот этсам камбағалларга тўплаган бойликларимни тарқатишади”, “10 йилдан кейин фалон ишларни қиламан” дейишади. Нега ўша ишларни ҳаётлик вақтингизда, имконингиз борида қилмайсиз? Нега нурингизни ортингизда қолдирасиз, олдингизда эмас. Нега яхшиликлар қилишни узоқ йилларга сурамиз. Имкон борида дарҳол яхшилик қилиш ҳақида ўйламаймиз? Бирор яхшилик қилишни имконингиз борми, уни ҳозир қилинг, шунда нурингиз олдинда бўлади. Нурингизни асло орқада қолдирманг!
Даврон НУРМУҲАММАД