Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
24 Январ, 2025   |   24 Ражаб, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
06:19
Қуёш
07:41
Пешин
12:40
Аср
15:48
Шом
17:32
Хуфтон
18:49
Bismillah
24 Январ, 2025, 24 Ражаб, 1446

“Рамазонни қандай ўтказяпсиз? Уламолар тавсияси”

27.04.2020   2385   4 min.
“Рамазонни қандай ўтказяпсиз? Уламолар тавсияси”

Моҳи Рамазон рўзасини бизларга фарз қилган Аллоҳ таолога чексиз ҳамду санолар бўлсин!  

Рамазон ойининг тунларини бедор, ибодатда ўтказишни биз умматларига суннат қилиб қолдирган Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга дуруду салавотлар бўлсин!        

Ушбу муборак ойни ўзимиз учун фойдали ва унумли ўтказишда уламоларнинг бир қанча тавсияларига таяниб иш кўриш мақсадга мувофиқдир.

Биз ҳам оиламиз билан биргаликда ушбу муборак ойни устозларимизнинг тавсияларига асосанланган ҳолда ўтказишга ҳаракат қилмоқдамиз.

Қуйида мазкур тавсияларни сизларга ҳам илиндик. Зотан, уларга амал қилган бандалар албатта бу ойнинг фазлу барокатидан улушга эга бўлади.

1. Рамазон тунларини бедор ўтказиш. Расулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: “Рамазон кечаларини иймон ва савоб умидида намоз ўқиб бедор ўткизган кишининг гуноҳлари кечирилади”   (Имом Бухорий ривояти).

2.Мискинларга таом улашиш. Аллоҳ таоло Ўз Каломи Қуръони каримнинг Инсон сураси, 2-7 оятларида шундай марҳамат қилади:

“Ўзлари суюмли (яъни муҳтож бўлишларига) карамай мискин, етим ва асирларга таом берадилар ва  биз сизларга Аллоҳнинг юзи учун таом берамиз. Сизлардан мукофот ва миннатдорчилик истамаймиз. Бизлар Парвардигоримиз томонидан бўладиган, (дахшатли азобидан юзлар) тиришиб, буришиб қоладиган бир Кундан қўрқамиз – дедилар”.

3.Рўзадорларга ифторлик бериш. Расулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: “Рўзадорга ифтор берган кишига рўзадорнинг савобининг мислича савоб берилади ва рўзадорнинг савоби ҳеч ҳам  камайтирилмайди” (Насоий ривояти).

4.Кўпроқ садақа ва эҳсон қилиш. Расулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи ва саллам энг саховатли кишилардан эдилар. Хусусан, рамазон ойи келганда у кишининг саховатлари, эсиб турган шамолдан ҳам саховатлироқ бўлиб колар эди.

Расулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи ва саллам: “Садақаларнинг энг афзали рамазон ойидаги садақадир” — дедилар (Термизий ривояти).

5.Қуръонни кўп ўқиш. Абдуллоҳ ибн Амр ибн Ос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламшундай деганлар: “Ким Қуръон ўқиса, бас, у нубувват (даражаси)га поғонама-поғона кўтарилиб борибди. Фақат унга ваҳий қилинмайди, холос. Қуръон соҳиби қалбида Аллоҳнинг Каломи бўла туриб ғазаб қилган киши билан тортишиши ва жоҳил кишига қўшилиб жоҳиллик қилиши тўғри эмас” (Байҳақий “Шуабул-иймон”да ва Ҳоким “Мустадрак”да ривоят қилган).

6.Қадр кечасини излаш. Аллоҳ таоло  Қуръони каримнинг Қадр сураси, 1-3 оятида шундай дейди:

Албатта Биз у (Қуръон)ни Қадр кечасида нозил қилдик. (Эй Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва саллам), Қадр кечаси нима эканлигини Сиз каердан ҳам билар эдингиз?! Қадр кечаси минг ойдан яхширокдир.

Расулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: “Қадр кечасини иймон билан ва савоб умидида намоз ўқиб ўтқизган кишининг ўтган гуноҳлари кечирилади”  (Имом Бухорий ривояти).

7.Зикр ва истиғфорни кўпайтириш. Аллоҳ таоло Раъд сурасининг 28 оятида марҳамат қилади:

“Улар иймон келтирган ва Аллоҳнинг зикри ила қалблари ором топганлардир. Огоҳ бўлингким, Аллоҳнинг зикри ила қалблар ором топур!”.

Албатта, иймон келтирганларнинг қалблари Аллоҳнинг зикри ила ором топади. Чунки у қалблар ўзларининг Аллоҳга доимий боғлиқ эканларини ҳис этадилар.

“Роббингизга истиғфор айтинглар, сўнгра Унга тавба қилинглар. (Шунда) У сизларни маълум муддатгача яхши роҳатлар ила баҳраманд қилур ва ҳар бир фазл эгасига фазлини берур” (Ҳуд сураси, 3-оят).

 

Саидаброр Умаров

 

Рамазон-2020
Бошқа мақолалар

Ҳижри Исмоил

14.01.2025   6006   4 min.
Ҳижри Исмоил

Ҳижри Исмоил — Каъба яқинида жойлашган ярим ой шаклидаги ҳудуд. Ҳижри Исмоил “Исмоил тоши” деган маънони англатади. Айнан шу ерда Иброҳим алайҳиссалом рафиқалари Ҳожар ва ўғли Исмоилни қолдирганлар. Ҳижри Исмоил Хатим ҳам деб номланади. Хатим деб номланишига сабаб у Каъбадан синдириб, яъни ажратиб олингандир.

  • Ҳижр мармардан қилинган.
  • Хатим деворининг баландлиги 1 метр-у 32 см.
  • Деворнинг эни 1 метр-у 55 см.
  • Икки кириш орасидаги масофа 8 метр-у 77 см.
  • Каъба деворидан Хатим деворигача 8 метр-у 46 см.
  • Каъбадан Хатимгача мавжуд бўлак 3 метр.
  • Мултазам томондаги очиқлик ўлчами 2 метр-у 29 см.
  • Муқобил очиқликдаги ўлчам 2 метр-у 23 см.
  • Ташқаридан девор айланасининг узунлиги 21 метр-у 57 см.

Ҳижри Исмоил ҳақида қизиқарли маълумотлар

  1. Иброҳим ва Исмоил алайҳиссалом Каъбани қурганларида, Ҳижри Исмоил байтнинг бир қисми ҳисобланган. Иброҳим алайҳиссалом қурган Каъба девори Ҳижри Исмоилни ҳам ўраб олган эди. Ҳозирги пайтда Каъба билан Ҳижри Исмоилнинг ташқи девори орасидаги бўшлиқ жой бор. Каъбани тавоф қилганда ўша оралиқ ҳудудга кирмасдан айланиш керак, сабаби бу жой ҳам Каъбанинг бир қисми саналади.
     
  2. Кейинчалик қурайшликлар Каъбани қайта тиклаганларида, Байтуллоҳ куб шаклида бўлди ва Ҳижри Исмоил девори Каъбага туташ ярим доира шаклида қолди. Бу ерда Исмоил ва унинг онаси Ҳожар онамизнинг қабри бор, деган фикр бор, лекин бу илмий жиҳатдан асосли эмас.
     
  3. Қурайшликлар Маккада содир бўлган тошқин ва ёнғиндан сўнг баъзи жойлари бузилган Каъбани қайта тикладилар. Каъбани реконструкция қилиш режасида Ҳижри Исмоил Каъбанинг умумий майдонига кириши керак эди, аммо Қурайшда бунинг учун етарли маблағ йўқ эди.
  4. Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади. «Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан хатим ҳақида сўраб: «У Каъбаданми?» десам, у зот: «Ҳа», дедилар. Мен: «Унда нима учун Каъбага қўшиб юборишмаган?» десам, у зот: «Қавмингнинг, яъни Қурайшнинг маблағи етмай қолган…», дедилар» (Имом Бухорий ривояти).

  5. Оиша розийаллоҳу анҳодан ривоят қилинади: «Мен Каъба ичига кириб намоз ўқишни яхши кўрар эдим. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам қўлимдан ушлаб ҳижрга киргиздилар, Каъбага киришни хоҳласанг, мана шу ерда ҳам ўқийвергин. Чунки у Каъбадан бир бўлакдир», дедилар», деб айтдилар (Абу Довуд, Насоий ривояти).
     
  6. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Эй Оиша, агар қавминг жоҳилиятдан энди қутулганини ҳисобга олмаганимда Каъбани бузишга буюриб, унинг чиқиб кетган (Ҳижри Исмоил) жойини киргизиб, ерга ёпиштириб, икки эшик, яъни шарқ ва ғарб томондан эшик очиб, Иброҳим алайҳиссалом бунёд этган пойдеворга етказар эдим», дедилар (Имом Бухорий ривояти).
     
  7. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу ривоят қилади: “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Мен Ҳижрда турар, Қурайш эса тунги сайрим (Исро) ҳақида саволлар берар эди. Улар Байтул Мақдисдаги мен эслаб қололмаган нарсалар ҳақида сўрашганида аввал ҳеч қачон бўлмаган қаттиқ қайғуга чўмдим. Шунда қараб турган томонимда Аллоҳ Қуддусни кўз ўнгимда гавдалантирди – улар мендан нима ҳақида сўраса, шунинг хабарини берардим… (Имом Муслим ривояти). Салафлардан қилинган ривоятда «Хатимда, мезоб остида дуолар мустажобдир», дейилган.

Пўлатхон Каттаев,
ТИИ Ҳадис ва Ислом тарихи фанлари кафедраси катта ўқитувчиси.