09 Феврал, 2025, 10 Шаъбон, 1446
09 Феврал, 2025, 10 Шаъбон, 1446
Умар розияллоҳу анҳу кексайиб қолганларида “Эй Аллоҳ, Йўлингда шаҳид бўлиш ва Расулингнинг шаҳарларида вафот этишни насиб этгин!” деб дуо қилардилар. У киши бир куни одамларга хутба қила туриб, бир туш кўрганларини, унда бир хўроз ўзларини бир ёки икки марта чўқиганини, ўзларининг ажаллари яқинлашиб қолганини сезаётганларини айтадилар. Шунда одамлар у кишидан ўрниларига халифа бўлиш учун номзодни айтишларини сўрадилар. У зот шўро мажлиси қилмоқчи эканларини, бу мажлисда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам рози бўлган саҳобаларидан олти нафарлари бўлмиш Усмон ибн Аффон, Али ибн Абу Толиб, Талҳа ибн Убайдуллоҳ, Зубайр ибн Аввом, Абдураҳмон ибн Авф, Саъд ибн Абу Ваққос розияллоҳу анҳумнинг иштирок этишларини баён қиладилар.
Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу яқин орада фатҳ этилган шаҳарлардан келувчи балоғатга етган йигитларни Мадинага киритмасликка қарор чиқарган эдилар. Ироқ волийси бўлиб турган Муғийра ибн Шуъба розияллоҳу анҳу мўминлар амиридан ироқлик бир йигитни Мадинага киришига рухсат сўрадилар. У йигит темирчи ва дурадгор эди. Мадина аҳлига фойдаси тегар деган ўйда эдилар. У йигитнинг исми Феруз бўлиб, Абу Луълуъа куняси билан аталар, ўзи асли мажусий эди. Шу боис зоҳирида мусулмон бўлиб кўриниб, нифоқни ичида сақларди. Ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу унинг келишига рози бўлдилар.
Бир куни Умар розияллоҳу анҳу тегирмон ясаётган ўша Абу Луълуъанинг ёнидан ўтаётганларида йигит у кишига тегирмон ясаб бермоқчилигини айтади. Орадан маълум вақт ўтгач, Умар розияллоҳу анҳу уни ҳузурларига чақиртириб, “Сен менга ҳавода айланадиган тегирмон ясаб бераман деб айтмаганмидинг?!” дейдилар. Бу гапга жавобан Абу Лаълуъа “Эй мўминларнинг амири, мен сизга шундай бир тегирмон ясаб берайки, одамлар уни машриқу мағрибда гапириб юрсинлар” дейди. Бу гапни эшитган Умар розияллоҳу анҳу унинг мақсадини англайдилар ва саҳобаи киромларга “Бу бола менга таҳдид қилмоқда” дейдилар.
Кунларнинг бирида Умар розияллоҳу анҳу бомдод намозига имомликка ўтиб, Аллоҳу акбар деб қулоқ қоққанларида сафда турган мажусий олдинга ўтди-да, ичида беркитиб турган ханжари билан мўминлар амирини таналарига бир неча марта зарба берди. Умар розияллоҳу анҳу Абдураҳмон ибн Авф розияллоҳу анҳуни олдинга ўтқазиб, ўзлари қон кўп йўқотганлари сабабли ҳушларидан кетадилар. Намозни ўқиб бўлган саҳобаи киромлар у кишини уйларига кўтариб борадилар. Уйларида ўзларига келган улуғ халифа ёнларида ўтирган саҳобалардан “Намозни ўқиб бўлдингларми?” деб сўрайдилар. Улар “Ҳа” дейишгач, сув келтиришни буюрадилар. Сув келгач, таҳорат олиб ўзлари намозларини ўқиб, якунига етказиб қўядилар. Таналаридан эса қон тўхтовсиз оқиб турарди.
Намоздан сўнг ўзларига ким ханжар урганини сўрайдилар. Қотилнинг исмини эшитгач, мусулмон бўлмаган кимса у кишига ханжар ургани учун Аллоҳ таолога ҳамд айтдилар. Кейин Умар розияллоҳу анҳу Оиша онамиз розияллоҳу анҳодан Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам ва Абу бакр розияллоҳу анҳунинг ёнларига дафн этилишга рухсат сўраб ўғилларини юборадилар. Онамиз рухсат берадилар, бундан Умар розияллоҳу анҳу шодланадилар. Орадан кўп ўтмай улуғ халифа ўша жароҳат сабабли вафот этадилар ва жанозалари ўқилгач, Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ёнларига дафн этиладилар. Қабрга ўғиллари Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳу, Усмон ибн Аффон розияллоҳу анҳу ва Абдураҳмон ибн Авф розияллоҳу анҳу тушадилар. Бу воқеа ҳижрий 23 санада, милодий 644 йилда содир бўлиб, ўшанда улуғ халифанинг ёшлари 63 да эди.
Аллоҳ таоло ҳазрати Умарнинг дуоларини ижобат этиб, у кишига Мадини Мунавварада шаҳидлик мақомини насиб этди.
Ушбу расмда сариқ чизиқ билан белгиланган жой Умар розияллоҳу анҳунинг меҳроблари ўрни бўлиб, худди шу ерда у кишига ханжар урилган эди.
Аллоҳ таоло барча саҳобалардан, жумладан, Умар ибн Хаттобдан рози бўлсин!
Интернет маълумотлари асосида Нозимжон Ҳошимжон тайёрлади
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Бир кун аввал ухлашга кеч ётганим учунми, саҳарда вақтли уйғонишим қийин бўлди. Масжидда жамоат билан бомдод намозини адо этганимдан сўнг, уйга қайтдим. Бироз мизғиб олай деб, бошимни ёстиққа қўйганимни биламан, кимдир дарвозамизни қаттиқ тақиллатиб қолди. Тезда бориб, эшикни очдим. Қарасам: қўшнимиз. Кўзлари бежо. Сочлари ҳурпайиб кетган. Қўл-оёқлари қалтираётгани билиниб турибди.
– Қўшни, – деди у титраган овозда. – Шаҳарни душманлар эгаллабди. Ҳаммаси қуролланган эмиш. Нариги маҳалладаги хонадонларнинг ҳар бирига кириб, эркакларни бир машинага, кексалар, аёл ва болаларни автобусга босиб олиб кетишаётганмиш. Қаршилик қилганларни жойида отиб ташлашаётганмиш...
– Субҳаналлоҳ. Нималар деяпсиз? Қанақа душманлар? Ким айтди бу гапларни сизга?
– Ҳозир укам телефон қилди. Мактабларга, шифохоналарга ҳам ҳужум қилишибди. Шаҳар марказида ҳарбийлар билан душманлар ўртасида отишмалар бўлаётганмиш...
Шундай дея қўшнимиз нари кетиб, уйдагиларига «Бўлақолинглар, машинага ўтиринглар, шаҳардан тезроқ чиқиб кетиш керак», деб бақира кетди.
Нималар бўлаётганини тушунмай гаранг бўлиб турганимда, қўшним машинасини юргизиб, икки-уч марта сигнал берди.
Шу пайт уйғониб кетдим... Хайрият, туш кўраётган эканман. Астағфируллоҳ. Бунақа ҳолатлардан ўзинг асрагин, эй Аллоҳим. Туриб, таҳорат қилдим. Икки ракъат намоз ўқиб, Яратганга ҳамду санолар, шукроналар айтган ҳолда У Зотдан юртимизни тинч, осмонимизни мусаффо сақлашини сўраб дуо қилдим. Тўғри, бу бир туш, лекин худди шу ҳолат ҳозир дунёнинг қайсидир бурчагида ҳақиқатда содир бўлмаяптими?! Тан олиш лозим: кўпчилигимиз бугун мамлакатимизда ҳукм суриб турган хотиржамликнинг қадрига етмаяпмиз.
Аллоҳ таоло томонидан инсонга берилган неъматларнинг сон-саноғи йўқ. Шундай неъматлардан бири хотиржамликдир. Хотиржамлик – ўзбек тилининг изоҳли луғатида «руҳан тинч бўлиш», «бамайлихотирлик», «осойишталик» маъноларини билдириши айтилган. Истилоҳда инсон учун унга бирон кимса ёки бирор нарса ҳалақит қилмайдиган қилиб берилган тинч шароитга хотиржамлик дейилади. Хотиржамликнинг акси – безовталик, кўнгли ғашлик, бетоқатлик, ташвишланиш. Зеро, одатдаги ороми, тинчи бузилган ҳар қандай киши ҳаяжон ва изтиробга туша бошлайди, ҳаловати бузилади.
Ҳадисда: «Мунофиқнинг аломати учта: гапирса, ёлғон гапиради, ваъдасига вафо қилмайди, агар унга омонат топширилса, хиёнат қилади», дейилган (Бухорий ва Муслим ривояти).
Афсуски, кўпчилигимиз, билиб-билмай баъзида бизга берилган бу омонатга хиёнат қилиб қўймоқдамиз. Аллоҳ томонидан бизга берилган тинчлик, хотиржамлик неъматининг қадрига етмаяпмиз. Ер юзининг баъзи нуқталарида рўй бераётган машъум воқеалардан тўғри хулоса чиқармаяпмиз...
Дарҳақиқат, бугун жаҳоннинг айрим давлатларидаги аҳвол ачинарли кўриниш олмоқда. Одамлар кўчага чиқишдан қўрқади. Болалар таҳликали ҳолатда яшамоқда. Отилган ўқлар, портлашлар шовқинидан чўчиб уйғонмоқда. Таълим олиш, ҳордиқ чиқариш, тўйиб еб-ичиш – улар учун орзу.
Алҳамдулиллаҳ, юртимизда тинчлик ҳукмрон. Кўчада хотиржам юришимиз, ишлаб, ҳалол ризқ топишимиз, фарзандларимизни қўрқмай, бемалол мактабга, боғчага жўнатишимиз – катта неъмат.
Болалигимизда нуроний отахонларимиз, ёши улуғ онахонларимиз «Тинчлик-хотиржамлик бўлсин, юртимизни ёмон кўздан асрасин, барчамизни саломат қилcин, хонадонларимиздан осойишталик аримасин, илоҳим» деб дуо қилсалар, ушбу сўзлар маъносини яхши англамас эдик. Кейинчалик бу каломлар нақадар қимматли эканини тушуниб етдик.
Уруш бу – ваҳшийлик, босқинчилик, вайронагарчилик, қон тўкилиши. Уруш бу – очлик, жудолик, таназзул, инқироз. Унинг оқибатларини айтиб адо этиб бўлмайди. Шундай экан, осмонимизни мусаффо қилиб турган Аллоҳ таолога шукр қилайлик. Қуръони Каримда марҳамат қилинади:
«Сизларга ер юзида қудрат ва имкониятлар бердик ва унда сизлар учун яшаш воситалари қилдик. Қанчалар оз шукр қиласизлар-а?!» (Аъроф сураси, 10-оят).
Ғоят қисқа иборалардан ташкил топган ушбу ояти карима чексиз ҳақиқатни, воқеликни мужассам қилгандир. Ер юзида инсонга яшаш муҳитини яратиб бериш осон иш эмас. Бу имконни яратиш учун қанчадан-қанча бир-бирига боғлиқ ишлар амалга оширилган. Аввало, олам инсон ҳаётига мосланган, кейин инсон бу дунёда яшашга мослаштирилган. Бу икки тарафлама мослашишнинг вужудга келишига сабабчи ишлар ҳақида олимлар қанчадан-қанча китоблар ёзганлар ва ёзмоқдалар ҳам. Инсон ақлини ишлатиб, дунёда унинг учун яратилган яшаш муҳитларидан ақалли бир ёки иккитасини ўйлаб кўрса, тушуниб етадики, Аллоҳга ҳар қанча шукр қилса ҳам оз экан.
Ўтган асрнинг 70-йилларида Швейцария статистика маркази эълон қилган маълумотларга кўра, инсониятнинг 5000 йиллик тарихи давомида Ер куррасида атиги 292 йил урушсиз ўтган экан. 15 500 дан ортиқ уруш, жангу жадалларда 3 миллиард 640 миллион киши ҳаётдан кўз юмган (Лихтенштейн Е., «Фан ҳақида сўз» (Слово о науке), М.: «Знание», 1976 й., 117-бет).
Шу ўринда бу урушларнинг аксарияти турли хилдаги фитнаю фасодлар, иғвою гижгижлашлар (провокациялар) оқибатида юзага келишини айтиб ўтиш лозим. Шундай экан, ҳар биримиз ўзимизни, фарзандларимизни, яқинларимизни – фитна уруғини сочувчиларнинг, йўқ жойдан жанжал-низо кўтарувчиларнинг домига тушиб қолишдан, уларнинг ҳийла-найрангларига учишдан сақлашимиз даркор.
Аллоҳ барчамизни уруш, туҳмат, офат каби бало-қазолардан сақласин. Дориломон кунларимиз бардавом бўлсин!
Шуҳрат Хўжаев
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 