Қадим замонда подшоҳлардан бири кеч бўлганда аъёнларидан сўради: “Давлатимдаги энг бахтли кишини менга кўрсата оласизларми?”. Аъёнлардан бири: “Давлатда сиздан кўра бахтлироқ киши бўлмаса керак”, деди. Подшоҳ: “Мен ўз ҳолатимни яхши биламан. Сенга шуни айтиб қўяйки, мен энг бахтли киши эмасман”, деди. Мажлисдаги олимлардан бири подшоҳга: “Мени бир қўшним бор. Ўша киши энг бахтли одам бўлса керак. Унга қўшни бўлганимга бир неча йиллар бўлди. Унинг фақатгина ширин сўзини эшитамиз, очиқ чеҳрасини, чиройли муомиласини кўрамиз, ҳол-аҳвол сўрасак Аллоҳга хамд айтиб, шукр қилганини ва Аллоҳни берган неъматларига рози бўлганини кўрамиз”, деди. Подшоҳ кечанинг ўзидаёқ ўша бахтли кишини кўрмоқчи эканини айтиб ҳалиги олим билан қўшнисининг уйи томон йўл олишди. Етиб келгач бироз эшиги олдида тўхтаб қолишди. Чунки ичкаридан йиғи овози эшитиларди. Подшоҳ олимга қараб: “Бахт билан йиғини қандай жамлайсиз, бахтли киши йиғлайдими?”, деди. Олим шундай жавоб берди: “Бахт-саодат билан йиғи бир-бирига зид нарса эмас. Кўпинча кўз ёш тўкиш кулиб туришдан лаззатлироқ бўлади”. Подшоҳ ичкарига киришга изн сўради. Уй эгаси бўлган бир қария эшикни очди. Соқолларига томиб тушган кўз ёшларини артиб, подшоҳга ва қўшниси олим кишига салом бериб, ичкарига таклиф қилиб, тезда деворга қадалган шолчани меҳмонларнинг тагига тўшади. Қариянинг болалари шовқиндан уйғониб, ўрниларидан туриб, ўзлари ётган кўрпачаларни эса меҳмонларнинг тагига солдилар. Қисқа вақтда меҳмонларга егулик тайёрлаб, олдиларига дастурхон ёзиб, қўйишди. Икки меҳмон таом еб бир оз сув ичиб олганларидан сўнг, подшоҳ қариядан сўради: “Эшигингиз тагида бир оз тўхтаб турган эдик, уй ичкарисидан йиғи овозини эшитдик, нима бўлди тинчликми?”, деди. Қария: “Ўша пайтда кўзим ухлаб ётган болаларимга тушди, қарасам ҳаммалари тинч-омон ухлашяпти, ҳожатларим бажарилган, Аллоҳни олдидаги ўзимни бепарволигимни, Аллоҳни марҳамати олдида ўзимни унинг неъматларига тўла тўкис шукр қила олмаётганимни кўриб, ундан ҳижолат бўлиб йиғлаётган эдим”, деди. Қариянинг сўзини эшитган подшоҳ ҳам йиғлаб юборди. Подшоҳ қарияга: “Сиз ҳақиқатданам бахтли киши экансиз, холингиз танг аҳволда бўла туриб, учма-уч қилиб ҳаёт кечиряапсизлар-у, нолимасдан ўзингизни койияпсиз. Бундай бахтга қандай қилиб эришгансиз?”, деди. Қария шундай жавоб берди: “Эй подшоҳим, бу уч нарса билан бўлади: биринчиси – Аллоҳнинг амрига бўйсуниш, иккинчиси - берганига қаноат қилиб яшаш ва учинчиси – қазои-қадарга рози бўлиш”. Қаттиқ таъсирланган подшоҳ чўнтагидан пул чиқариб қарияга тутди. Қария эса уни қайтарди, олмади ва “Аслидаку сиздан бирор нарса олиш мен учун шарафк, лекин ололмайман. Чунки мен ҳамма хожатларимни роббим Аллоҳдан сўрайман. Аллоҳ менга сўраганимни беради”, деди.
Қиссадан қандай ҳисса чиқариш ҳар кимнинг ўзига ҳавола...
Иззатуллоҳ ЙЎЛДОШЕВ,
Тошкент Ислом институти ўқитувчиси.
Савол: Бир биродаримнинг қалби нотинч бўлмоқда. Шу биродарим номидан ушбу саволни йўлламоқдаман. Бомдод намози вақтида имомликка у кишидан бошқа тажвиди яхши киши бўлмагани сабабли, жамоатга намоз ўқиб берган. Намоздан сўнг бавосир касаллиги эсига тушиб, таҳоратхонага бориб қараса, кийимида қонни кўриб қолибди. У қон намоздан олдин чиққанми ёки кейин, буни аниқ билолмаяпти. Энди ўқилган намозимиз тўғрими ёки йўқми, жамоатга: “Намозингизни қайта қазо қилиб ўқиб қўйинг”, деб айтайми-йўқми, билмай турибман, деб кўнгли нотинч бўлмоқда. Бунинг ҳукми қандай бўлади?
Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Киши кийимида нажосат кўриб қолиб, унинг қачон текканини била олмаса, кўрган вақтидан бошлаб теккан ҳисобланади. Аммо бу ҳукм ташқаридан теккан ёки ташқаридан тегиши эҳтимоли бор бўлган нажосатларга тегишли. Агар қон ёки йиринг ўзининг баданидан чиққани аниқ бўлса, бунда кийим нажосат бўлиш билан бирга таҳорат ҳам кетган бўлади. Кўрган пайтда қон ёки йиринг қотган ҳолатда бўлса, у аввалроқ чиққан ҳисобланади. Агар ҳўл ҳолатда бўлса, ҳозир чиққан ҳисобланади. Демак, биродарингиз қонни кўрган вақтда, у ҳўл ҳолатда бўлса, намозни қайта ўқиш шарт эмас. Агар қон қуриб қолган бўлса, биродарингиз намозни қайта ўқиши лозим. Жамоатга келсак, қаралади, агар уларга айтилса, фитнага сабаб бўлса, уларга бу ҳақида айтилмайди. Балки имом ўзи қайтиб ўқийди ва истиғфор айтади. Жамоатнинг намози дуруст бўлган ҳисобланади. Лекин жамоатга бу ҳақида айтса, фитна ва ихтилоф чиқмайдиган бўлса, у ҳолда уларга ҳам бу ҳақда айтиб қўйиш лозим бўлади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази