Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
01 Июл, 2025   |   6 Муҳаррам, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:09
Қуёш
04:54
Пешин
12:32
Аср
17:41
Шом
20:04
Хуфтон
21:41
Bismillah
01 Июл, 2025, 6 Муҳаррам, 1447

Эроннинг етакчи нашрида Хиванинг бой меросига бағишланган мақола чоп этилди

25.08.2023   1076   2 min.
Эроннинг етакчи нашрида Хиванинг бой меросига бағишланган мақола чоп этилди

Эроннинг етакчи «Isfahan Ziba» газетасида «Ўзбекистоннинг Хива мўжизаларига бир назар: Исфаҳондан Дорулислом Хоразмгача» сарлавҳали мақола чоп этилди, деб хабар бермоқда «Дунё» АА мухбири.

Нашрнинг бутун бир саҳифасини эгаллаган мазкур материал эроншунослик бўйича катта эксперт, «Isfahan Ziba» газетаси муҳаррири Нафиса Ҳужжатийнинг мамлакатимиздаги тарихий масканлар – Самарқанд, Бухоро, Хива, Афшона, Шаҳрисабз, Урганч ва Тошкент шаҳарларига қилган икки ҳафталик саёҳати тафсилотлари қаламга олинган.

«Биз Хивани тарихий «Хоразм» номи билан биламиз. Хива Ўзбекистон ғарбидаги кичик, аммо мафтункор шаҳар бўлиб, уни кўриб ҳайратда қоласан киши. Боиси, унинг Язд ва Исфаҳондаги маданий мерос объектлари билан ўхшаш жиҳатлари кўп, – деб ёзади муаллиф. – Ўзбекистонга қилган сафарим ҳақидаги ҳикояни бир нечта алоҳида мақолаларда баён қилмоқчиман. Бу мамлакатга икки ҳафталик сафарим давомида кўрган олти шаҳарнинг ҳар бирида жуда кўп қизиқарли воқеалар борки, уларнинг ҳаммасини битта мақолада ёзиб бўлмайди».

Муаллиф, шунингдек, кенг қамровда ёзилган ҳикоя тарзидаги мақоласида, асосан, Хивага ташриф тафсилотлари, жумладан, аҳолининг меҳмондўстлиги, қадимий миноралар жилоси-ю, Хивада суратга олинган машҳур жаҳон кинофильмларида акс этган тарихий обидалар, шунингдек, форс ёзувидаги тожи билан Хива рамзига айланган минора тарихини баён этган.

Шунингдек, мақолада буюк аждодларимиздан ёдгорлик бўлиб қолган машҳур миноралар тарихи ҳақидаги маълумотлар муштарийлар эътиборига ҳавола қилинган. Хусусан, Хива шаҳри марказида жойлашган «Ичан қалъа» меъморий ёдгорлиги 1990 йилда ЮНEСКОнинг Бутунжаҳон маданий мероси ёдгорликлари рўйхатига киритилгани алоҳида қайд этилган.

Нафиса Ҳужжатий юртимизда хорижий сайёҳларни жалб қилиш мақсадида турли кўргазмалар ташкил этилаётганини юқори баҳолаб, Ўзбекистонни сайёҳлик салоҳияти бой давлат сифатида эътироф этган.

Муаллиф Хива шаҳрининг тунги ҳаётидан ва сайёҳлар учун ташкил этилаётган ранг-барнг маданий дастурлар муҳитидан ҳайратга тушганини ҳам таъкидлаган.
«Бир неча ой олдин Хива шаҳрида ўзбек халқининг буюк аждодларидан бири - Паҳлавон Маҳмуд хотираси учун ўтказилган «Паҳлавон Маҳмуд – Баҳодирлар ўйинлари» халқаро турнирида биринчи ўринни эгаллаган эронлик Ризо Қитосий шарафига Эрон байроғи кўтарилди. Яна бир муҳим жиҳат: Дорулислом Хива тангаларидир. Хивадаги кўҳна арк антропология музейида «Зарб Дорул Ислом Хоразм» ёзуви туширилган тангалар ҳеч бир сайёҳни беэътибори қолдирмайди», - деб ёзади «Isfahan Ziba» газетасида босилган мақола интиҳосида.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати

Дунё янгиликлари
Бошқа мақолалар
Мақолалар

Худкушлик қаҳрамонлик эмас

01.07.2025   2127   2 min.
Худкушлик қаҳрамонлик эмас

Инсон зиммасида бир нечта омонатлар борки, буларни қадрлаш зарур ҳисобланади. Ўз жонига ўзи қасд қилиш эса ана шу омонатга хиёнат қилишдир. Бинобарин, Қурони карим Нисо сураси 29-оятида Ҳақ таоло  хитоб қилган: "Бир-бирларингизни ўлдирмангиз".

Жундаб ибн Абдуллоҳ розияллоҳу анҳу ривоят қиладилар: "Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: "Сизлардан илгари ўтганлардан бир киши жароҳатланди. Бесабрлик қилиб пичоқ олди-да, қўлни кесиб ташлади ва кўп ўтмай, қон йўқотиб вафот этди. Аллоҳ: "Бандам жонига қасд этди, унга жаннатни ҳаром қилдим", деди" (Муттафақун алайҳ).

Яна бир ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: "Кимки тоғдан ўзини ташлаб, жонига қасд қилса, у жаҳаннам оловида абадулабад ўзини пастга ташлайди. Кимки заҳар ичиб жонига қасд қилса, у қўлида заҳарини тутиб, жаҳаннам оловида абадулабад ўзини заҳарлайди. Кимки ўзини темир билан ўлдирса, у қўлида темирини тутиб, жаҳаннам оловида абадулабад у билан ўзини уради" (Имом Бухорий, Муслим ва бошқалар ривояти).

Мўътабар фатво китобларимиздан “Фатавои Сирожия”да: “Қачон кема ёна бошласа, ундагиларнинг агар ўзларини денгизга ташлашса, сузиш билан халос бўлиб кетишга гумонлари ғолиб бўлса, шундай қилишлари вожиб бўлади. Агар ўзларини денгизга ташласалар ҳам ғарқ бўлишлари ёки ташлашмаса, куйиб кетишлари эҳтимоли бўлса, у ҳолда кемада қолиш ва денгизга ўзларини отиш орасида ихтиёрлидирлар. Кимки ўзини ўлдирса, унинг гуноҳи бошқа бировни қатл қилгандан кўра қаттиқроқдир!”

Юқорида келтирилган манбалардан кўриниб турибдики динимиз инсон ўз жонига қасд қилишга эмас, балки бу омонатни асрашга қадрлашга чақиради. Лекин, жамиятда баъзи инсонлар борки, ўз жонига қасд қилишга, худкушликка рағбат қиладилар. Аслини олганда ўзини-ўзи ўлдириш Аллоҳ берган неъматни мутлақо менсимасликдир. Шу билан бирга бундай ҳолат ўша жамиятга ҳам мусибат ҳисобланади.

Ўзини-ўзи ўлдиришнинг гуноҳи бировни ўлдиришдан кўра оғирроқ ва каттароқ ҳисобланади. Энди, салгина ҳаёт ташвиши деб, озгина ғам ва алам деб ўзини ўлдираётганларнинг гуноҳи бировни ўлдиришдан кўра оғирроқ эканлигини билдик. Бироқ, бундан ҳам энг ачинарлиси, бировларнинг ёлғон-яшиқ гапларига учиб, “фатво”ларига алданиб, бегуноҳ мўмин-мусулмонларни ўлдиришга қасд қилиб ўзини ўлдиришнинг гуноҳи бундан неча баробар оғирроқ ҳисобланади. Бу шаҳидлик эмас, бу қаҳрамонлик ҳам эмас, балки худкушликдир.

Уйчи тумани "Девона бобо" жоме масжиди имом-хатиби

Абдуфаттоҳ Мусаханов

Манба: @Softalimotlar

МАҚОЛА