Эроннинг етакчи «Isfahan Ziba» газетасида «Ўзбекистоннинг Хива мўжизаларига бир назар: Исфаҳондан Дорулислом Хоразмгача» сарлавҳали мақола чоп этилди, деб хабар бермоқда «Дунё» АА мухбири.
Нашрнинг бутун бир саҳифасини эгаллаган мазкур материал эроншунослик бўйича катта эксперт, «Isfahan Ziba» газетаси муҳаррири Нафиса Ҳужжатийнинг мамлакатимиздаги тарихий масканлар – Самарқанд, Бухоро, Хива, Афшона, Шаҳрисабз, Урганч ва Тошкент шаҳарларига қилган икки ҳафталик саёҳати тафсилотлари қаламга олинган.
«Биз Хивани тарихий «Хоразм» номи билан биламиз. Хива Ўзбекистон ғарбидаги кичик, аммо мафтункор шаҳар бўлиб, уни кўриб ҳайратда қоласан киши. Боиси, унинг Язд ва Исфаҳондаги маданий мерос объектлари билан ўхшаш жиҳатлари кўп, – деб ёзади муаллиф. – Ўзбекистонга қилган сафарим ҳақидаги ҳикояни бир нечта алоҳида мақолаларда баён қилмоқчиман. Бу мамлакатга икки ҳафталик сафарим давомида кўрган олти шаҳарнинг ҳар бирида жуда кўп қизиқарли воқеалар борки, уларнинг ҳаммасини битта мақолада ёзиб бўлмайди».
Муаллиф, шунингдек, кенг қамровда ёзилган ҳикоя тарзидаги мақоласида, асосан, Хивага ташриф тафсилотлари, жумладан, аҳолининг меҳмондўстлиги, қадимий миноралар жилоси-ю, Хивада суратга олинган машҳур жаҳон кинофильмларида акс этган тарихий обидалар, шунингдек, форс ёзувидаги тожи билан Хива рамзига айланган минора тарихини баён этган.
Шунингдек, мақолада буюк аждодларимиздан ёдгорлик бўлиб қолган машҳур миноралар тарихи ҳақидаги маълумотлар муштарийлар эътиборига ҳавола қилинган. Хусусан, Хива шаҳри марказида жойлашган «Ичан қалъа» меъморий ёдгорлиги 1990 йилда ЮНEСКОнинг Бутунжаҳон маданий мероси ёдгорликлари рўйхатига киритилгани алоҳида қайд этилган.
Нафиса Ҳужжатий юртимизда хорижий сайёҳларни жалб қилиш мақсадида турли кўргазмалар ташкил этилаётганини юқори баҳолаб, Ўзбекистонни сайёҳлик салоҳияти бой давлат сифатида эътироф этган.
Муаллиф Хива шаҳрининг тунги ҳаётидан ва сайёҳлар учун ташкил этилаётган ранг-барнг маданий дастурлар муҳитидан ҳайратга тушганини ҳам таъкидлаган.
«Бир неча ой олдин Хива шаҳрида ўзбек халқининг буюк аждодларидан бири - Паҳлавон Маҳмуд хотираси учун ўтказилган «Паҳлавон Маҳмуд – Баҳодирлар ўйинлари» халқаро турнирида биринчи ўринни эгаллаган эронлик Ризо Қитосий шарафига Эрон байроғи кўтарилди. Яна бир муҳим жиҳат: Дорулислом Хива тангаларидир. Хивадаги кўҳна арк антропология музейида «Зарб Дорул Ислом Хоразм» ёзуви туширилган тангалар ҳеч бир сайёҳни беэътибори қолдирмайди», - деб ёзади «Isfahan Ziba» газетасида босилган мақола интиҳосида.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Ҳазрат Таҳонавий раҳматуллоҳи алайҳмурид ва яқинларига «сафар қилсангиз ва юкингиз сизга бепул олиб кетишингизга рухсат берган миқдордан ортиқ бўлса, албатта, ортиқча юкнинг ҳаққини адо этинг ва кейин сафар қилинг», дея кўрсатма берар эдилар.
Бир куни у киши сафар қилиш учун вокзалга етиб келдилар. Поезд келишига яқин қолган эди. Ҳазрат юкларини олиб, юклар тортиладиган жойга етиб келдилар ва навбатга турдилар. Тасодифан поездда бирга кетадиган кондуктор у ерга келди ва ҳазратни таниб қолди. Дарҳол: «Ҳазрат, сиз бу ерда нега турибсиз?» деб сўради.
Ҳазрат: «Юкимни торттириш учун келганман», дедилар.
Кондуктор: «Сизга юкингизни торттиришга зарурат йўқ. Ҳеч қандай муаммо бўлмайди. Мен сиз билан бирга поездда кетаман. Ортиқча юк учун ҳақ тўлашингиз шарт эмас», деди.
Ҳазрат: «Сиз мен билан бирга қаергача борасиз?» деб сўрадилар.
Кондуктор: «Фалон бекатгача бораман», деди.
Ҳазрат: «Кейин у ёғига нима бўлади?» деб сўрадилар. Кондуктор: «У бекатда бошқа кондуктор келади. Мен унга бу ҳазратнинг юклари, деб айтиб қўяман», деди.
Ҳазрат: «У кондуктор мен билан бирга қаергача боради?» деб сўрадилар.
Кондуктор: «У узоққа кетади. Ундан анча олдин сизнинг бекатингиз келади», деди.
Ҳазрат: «Йўқ, мен анча узоққа кетаман, охират тарафга кетаман, қабримга кетаман. Қайси кондуктор мен билан бирга кетади?» дедилар. Кейин: «Охиратда мендан бир давлатга оид поездда юкнинг ҳаққини адо қилмай қилган сафаринг ва ўғирлигинг ҳисобини бер деган талаб бўлса, у ерда қайси кондуктор менга ёрдам бера олади?!» дедилар.
«Насиҳатлар гулдастаси» китобидан