09 Апрел, 2025, 11 Шаввол, 1446
09 Апрел, 2025, 11 Шаввол, 1446
Аллоҳ таоло Қуръони каримда шундай деб марҳамат қилади: “Бас, шундай намозхонлар ҳолига войки, улар намозларини «унутиб» қўядилар” (Моъун, 4-5).
Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деб марҳамат қилганлар: “Аллоҳ таоло қиёмат куни умматимнинг ўнта тоифасига ғазаб қилади, уларни лаънатлайди ҳамда улар учун аламли азоб тайёрлаб қўйган. Аллоҳ уларни дўзахга киритади” дедилар. Шунда саҳобалар: “Улар кимлар, эй Аллоҳнинг Расули?” деб сўрашди. У зот шундай жавоб бердилар: “Зинокор қария, золим раҳбар, доим ароқ ичувчи, закотни ман қилувчи, ёлғон гувоҳлик берувчи, одамлар орасида чақимчилик қилувчи, ота-онасининг юзига ғазаб билан боқувчи, хотинини талоқ қилиб, кейин ҳаром ҳолатда ушлаб турувчи, зулм ва жабрга ҳукм қилувчи, бадани соғ бўла туриб намозни тарк қилувчи”.
Ибн Аббос розияллоҳу анҳудан соғ бўла туриб намозни тарк қилувчи одамнинг тавҳиди ҳақида сўралди. У зот: “Намозни тарк қилувчи кишининг тавҳиди йўқ, намозни тарк қилувчи кишининг закоти йўқ, намозни тарк қилувчи кишининг рўзаси йўқ” деб жавоб бердилар.
Аллоҳ таоло Қуръонда шундай деб марҳамат қилади: “Сўнгра уларнинг ортидан намозни зое қилган ва шаҳватларга эргашган кимсалар ўрин олдилар. Энди улар, албатта, ёмонликка (ёмон жазога) йўлиқурлар” (Марям, 59).
Ушбу оятдаги “ёмонлик” деб таржима қилинган сўз арабчада “ғойй” деб номланади. “Ғойй” эса жаҳаннамдаги бир водий бўлиб, унга фақатгина намозни узрсиз тарк қилувчилар тушади.
Ибн Аббос розияллоҳу анҳу шундай дедилар: “Қиёмат куни банда биринчи бўлиб намоздан сўралади. Агар намози қабул бўлса, бошқа амаллари ҳам қабул бўлади”.
Намоз ўқимайдиган одам Аллоҳ билан боғланиш неъматидан маҳрум бўлади.
Намоз ўқимайдиган одам Аллоҳ билан ёлғиз қолиб, унга муножот қилишдан, шу ибодатнинг руҳий, маънавий лаззатларидан бебаҳра қолади.
Намоз ўқимайдиган одам омонлик, хотиржамлик ва нажотдан мосуво бўлади.
Намоз хато ва гуноҳларни ювишнинг энг ишончли йўл бўлиб, у доимо ўз эгасига кўплаб шахсий фойдалар келтиради. Намоз ўқимайдиган одам эса бундай фойдалардан бенасиб қолади.
Намоз ўқимайдиган одам Аллоҳдан узоқлашади.
Намоз ўқимайдиган одамнинг иродаси заиф бўлади.
Намоз ўқимайдиган одам мислсиз нафсоний роҳат ва руҳий фароғатлардан қуруқ қолади.
Намоз ўқимайдиган одам ғафлат уйқусида ухлаётган бўлади.
Намоз ўқимайдиган одам ҳаётга теранроқ назар сола олмайди.
Намоз ўқимайдиган одам беинтизом, бетартиб бўлади.
Намоз ўқимайдиган одам вақтнинг қадрига етмайди.
Намоз ўқимайдиган одам қўрс, шошқалоқ, пасткаш, бесабр бўлади.
Намоз ўқимайдиган одам мусулмонлар билан бўладиган ижтимоий боғланишлардан, яхшилик йўлидаги ҳамкорликлардан бенасиб қолади.
Намоз ўқимайдиган одамда меҳрибонлик, ёрдамга шошилиш, ғамхўрлик ҳисси бўлмайди.
Намоз ўқимайдиган одамда мустаҳкам ишонч бўлмайди.
Намоз мусулмон кишини ғайримусулмондан ажратиб турувчи энг асосий белгидир.
Намоз ўқимайдиган одамни ҳеч ким ҳурмат қилмайди.
Намоз ўқимайдиган одамдан ҳеч ким хотиржам бўлмайди.
Маълумки, намоз поклик ва озодалик рамзидир.
Намозхон одамнинг энг аввало, қалби пок бўлади. Қолаверса, бадани, кийим-боши ва макони ҳам пок бўлади.
Намоз ўқимайдиган одамнинг эса кийими, бадани ва энг асосийси, қалбининг поклигида шубҳа бор.
Намоз ўқимайдиган одамнинг юзида нур бўлмайди.
Намоз ўқимайдиган одамнинг юраги тор, ўта инжиқ бўлади.
Намоз ўқимайдиган одамнинг ризқи танг бўлади.
Намоз ўқимайдиган одамга ҳамма ғазаб билан қарайди.
Намоз ўқимайдиган одамни ҳамма ёмон кўради.
Намоз ўқимайдиган одам жамиятнинг ишончсиз кишиси ҳисобланади.
Намоз ўқимайдиган кишга ҳеч ким ишонмайди.
Намоз ўқимайдиган одамнинг гувоҳлиги ўтмайди.
Қачонгача ғафлат уйқусида ухлаймиз?!
Қачонгача Роббимизнинг тоатидан бўйин товлаб юрамиз?!
Ўз нафсимизга раҳмимиз келсин. Эртага охиратда талофат етишидан олдин унга насиҳат қилайлик. Чунки, сафар узоқ, озуқа эса кам.
Вақтни ғанимат билиб, ўлим учун ҳозирлик кўрайлик.
Аллоҳ барчамизни беш вақт намозни ўз вақтида, масжидда, жамоат билан адо этадиган бандаларидан қилсин, омин!
Нозимжон Ҳошимжон тайёрлади
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Аксар диёрларда ота-онага яхшилик қилиш Ислом шариати буюрганчалик фарз ва вожиблик даражасида эмас. Бироқ, ҳозирда баъзи ёшлар “Ота-онага итоат қилиш мустаҳаб, бу иш бизнинг устимизда фарз, мажбурият эмас”, деб тушунадиган бўлиб қолишди.
Ахир, Аллоҳ таоло ота-онага яхшилик қилишни Ўзига ибодат қилишдан кейинга қўймадими?! Аллоҳ таоло айтади: «Аллоҳга ибодат қилинглар ва Унга ҳеч нарсани шерик қилманглар! Ота-онангизга эса яхшилик қилинглар! Шунингдек, қариндошлар, етимлар, мискинлар, қариндош қўшнию бегона қўшни, ёнингиздаги ҳамроҳингиз, йўловчи (мусофир)га ва қўл остингиздаги (қарамлар)ларга ҳам (яхшилик қилинг)!..»[1].
Аллоҳ таоло ота-онага яхшилик қилишнинг нақадар буюк амал эканини Қуръони каримда бир нечта ўринларда келтиради. Жумладан, Исро сурасининг 23-ояти каримасида бундай марҳамат қилинади: «Парвардигорингиз Унинг Ўзигагина ибодат қилишингизни ҳамда ота-онага яхшилик қилишингизни амр этди...».
Ота-онага эҳсон қилиш ибодатдир.
Ота-онага хушмуомалада бўлишлик ибодатдир.
Ота-онага муҳаббат ила назар солиш ибодатдир.
Ота-онанинг қалбига шодлик олиб кирадиган ҳар бир амал ибодатдир.
“Эҳсон”дан мурод фарзнинг устига зиёда фазл қилиш демакдир. Яъни, Аллоҳ таоло фарзандлар ўз ота-оналарига фақатгина фарз, мажбурият жиҳатидан яхшилик қилиб, шунинг ўзи билан чекланишларини ирода қилмади, аксинча, фарзандлар бу борада эҳсон мақомига кўтарилишларини ирода қилди. Зеро, эҳсон – Аллоҳга У Зот сени кўриб турганидек ибодат қилишинг дегани. Бошқа бир тарафдан эса ота-онага яхшилик қилиш Аллоҳ тарафидан амр этилган ибодат. Ота-онага яхшилик қилишда эҳсон мартабаси қандай бўлишини ўзингиз бир тасаввур қилиб кўринг!
Бу жуда гўзал муносабатдир. Сиз ота-онангиз билан муомала қилаётганингизда Аллоҳ таоло кўриб турганини ҳис этинг. Ва яна Аллоҳ таоло кўнглингизга тугиб қўйган ниятларингиздан ҳам бохабардир. Зеро, Европа ва Америкадаги ёшларнинг ота-оналарига қилаётган муносабатларини асло қиёслаб бўлмайди.
Ота-онага яхшилик қилиш Қуръони каримда беш марта такрорланган. Бу Аллоҳнинг амри нақадар муҳим эканини кўрсатади. Шу билан бирга фарзандлар ота-оналарига яхшилик қилишда бор кучларини сарфлашлари зарурлигига ҳам ишора қилинади. Ахир кўз очиб юмгунча улар ҳам ота-она бўладилар. Улар ота-оналарига қандай муносабатда бўлган бўлсалар, фарзандлари ҳам уларга айнан шундай муносабатда бўлишлари ҳақ гап.
Шунингдек, ота-она кофир бўлса-да, Аллоҳ таоло уларга яхшилик қилишга буюрган.
Саъд ибн Абу Ваққос розияллоҳу анҳунинг онаси: “Мен бир луқма ҳам оғзимга солмайман, бир қултум сув ҳам ичмайман, шу алфозда ўлиб кетаман, токи сен дингингдан воз кечмагунингча!” дея қаттиқ туриб олганида, Саъд розияллоҳу анҳу онасига итоат этмадилар, Исломда собит қолдилар. Шунда қуйидаги оят нозил бўлди: «Биз инсонни ота-онасига яхшилик қилишга буюрдик (яъни, ота-она хоҳ яхши, хоҳ ёмон бўлсин, хоҳ мусулмон, хоҳ кофир бўлсин, уларга яхшилик қилиш фарзанднинг бурчидир. Аммо) агар улар сен билмаган нарсаларни (сохта маъбудларни) Менга шерик қилишинг учун зўрласалар, у ҳолда уларга итоат этмагин! (Барчангиз) Менга қайтурсиз, бас, (ана ўша кунда) Мен сизларга қилиб ўтган амалларингизнинг хабарини берурман»[2].
Аллоҳга маъсият бўладиган ишларда ота-онага итоат қилинмайди. Бироқ уларга яхшилик қилиш, алоқаларни ушлаб туриш одатдагидек давом этаверади.
Ҳассон Шамсий Пошонинг
“Жаннат бўстонидаги оилавий оқшомлар” номли китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Илҳом Оҳунд, Абдулбосит Абдулвоҳид таржимаси.
[1] Нисо сураси, 36-оят.
[2] Анкабут сураси, 8-оят.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 