Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
31 Январ, 2025   |   1 Шаъбон, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
06:14
Қуёш
07:35
Пешин
12:41
Аср
15:56
Шом
17:41
Хуфтон
18:57
Bismillah
31 Январ, 2025, 1 Шаъбон, 1446

“Нобель” мукофотини олишдан бош тортган аллома

27.08.2019   4183   1 min.
“Нобель” мукофотини олишдан бош тортган аллома

Британиялик астроном олим Жеймс Жинс ҳиндистонлик мусулмон аллома Иноятуллоҳ Машриқийнинг إِنَّمَا يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاء (“Аллоҳдан бандалари ичидан фақат олимларигина қўрқарлар”) оятини тиловат қилганини эшитганда, додлаб юборди ва:

“Нима? Нима деяпсан? Аллоҳдан фақат олимлар қўрқадилар? Ажабланарли! Жуда ажойиб-ку! Ахир бу (яъни, Аллоҳдан фақат олимлар қўрқиши) эллик йиллик изланишларим натижасида аниқлаган нарсам-ку! Муҳаммадга бу ҳақиқатнинг хабарини ким берган? Ушбу оят ростдан ҳам Қуръонда борми? Агар шундай бўладиган бўлса, унда мен гувоҳлик бераманки, албатта, Қуръон Аллоҳнинг ҳузуридан унга (Муҳаммадга) ваҳий қилинган китобдир!” деди.

Хўш, Иноятуллоҳ ким эди?

Аллома Иноятуллоҳ Машриқий 1888 йилда Ҳиндистоннинг Амритсар шаҳрида туғилган. У 18-19 ёшларида математика фани бўйича магистрлик дипломига эга бўлади. У Ислом олими, математик ва сиёсатшунос сифатида фаолият юритади.

Олим 30 ёшга етганда, Қуръони Каримни аниқ ва табиий фанлардан фойдаланиб тафсир қилишга киришади ва 36 ёшида тафсир китобининг биринчи жилдини якунига етказади. Ишни битиргач, Нобель мукофотини бериш бўйича ҳайъат уни ҳам Нобель мукофотига номзодлар рўйхатига киритади. Мукофотни бериш учун ёзган тафсирини инглиз ёки француз тилига таржима қилишини шарт қилиб қўйишади. У тафсирни урду тилида амалга оширган эди. Олим ҳайъатнинг шартини эшитгач, «Урду тилини ҳурмат қилмайдиган мукофотни олишни истамайман» дея уни олишдан бош тортади.

1963 йилда Покистоннинг Лаҳор шаҳрида вафот этган.

 

Интернет маълумотлари асосида Нозимжон Ҳошимжон тайёрлади

Мақолалар
Бошқа мақолалар

Ҳақиқатни қачон яшириш керак?

31.01.2025   1187   2 min.
Ҳақиқатни қачон яшириш керак?

Аллоҳ таолонинг гўзал исмларидан бири “Ас-Саттор”дир. Марҳаматли роббимиз ушбу сифати билан бандаларнинг айбларини бу дунёда яшириб, камчиликларини ёпувчидир. Охиратда эса ўзининг фазли ва раҳмати билан кечириб юборади. Чин, ҳақиқий мусулмон ҳам роббимизнинг ушбу гўзал сифати билан хулқланиб, биродарларининг айбларини қидирмасдан, балки билган айбларини ҳам яширади. Зеро, Аллоҳ таоло бу дунёда мусулмонларнинг айбларини яширган бандасини қиёмат куни одамлар олдида шармандаликдан асрайди.

Бу ҳақда суюкли, меҳрибон пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай марҳамат қилганлар:

وَعَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «لَا يَسْتُرُ عَبْدٌ عَبْدًا فِي الدُّنْيَا إِلَّا سَتَرَهُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ». رَوَاهُ مُسْلِمٌ.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Банда бошқа бир банданинг айбини шу дунёда беркитар экан, Аллоҳ қиёмат куни унинг айбини беркитади”, дедилар (Имом Муслим ривояти).

Бандаларнинг айбларини яшириш деганда, банда билан Роббининг ўртасида содир бўлган айблар тушунилади. Аллоҳга нисбатан банда томонидан гуноҳ, бирор айб содир этилганда, уларни фош этиб, шарманда қилинмайди, балки Аллоҳ таолонинг марҳамати, кечиримли эканига суяниб, фазлидан умид қилинади. Шу ниятда мусулмон биродарининг айбини яшириш ижобий хислат саналади.

Аммо, ҳақиқат беркитилиб, одамларнинг ҳуқуқлари зое қилинганини кўрганда, буни яшишириш, ошкор қилмаслик фазилат саналмайди, аксинча разолат саналади. Аммо бандаларнинг ҳақ-ҳуқуқлари поймол бўлганда айбу камчиликлар яширилмасдан, рўйирост гапирилади. Гарчи ўзининг яқинлари томонидан содир этилган бўлса ҳам. Бу ҳам ўз навбатида гўзал фазилатдир. 

Ҳадисдан биз ўрганган фойдали ўгитлар:

1. Мусулмон кимса биродарининг айбларини яшириб, одамлар олдида шарманда қилмайди.
2. Бу дунёда биродарининг айбини яширса, бунинг мукофоти қиёмат кунида Аллоҳ унинг ҳам айбини яширишини билган банда албатта бу амалини охиратига захира қилиб қўяди.
3. Мусулмон киши одамларнинг айбини яширади, чунки бу амални Аллоҳ яхши кўради.
4. Одамларнинг айбини яширар экан, уларнинг уят нарсаларини ҳам фош қилмаслиги ундан ҳам муҳим. Инсон бу билан ўзи яшаб турган жамиятда парокандалик, қўшнилар, қариндошлар орасида хусумат, жанжалнинг олдини олган бўлади.
5. Одамларнинг ҳуқуқлари зое қилинганини кўриб, ҳақиқатни яшириш, ҳақиқатни ошкор қилмаслик фазилат эмас, аксинча разолат саналади.
6. Инсонларнинг ҳақ-ҳуқуқларини поймол қилаётган киши гарчи ўзининг яқинлари, ака-ука, қариндошлари бўлса ҳам унинг айбу-камчиликлари яширилмасдан, ўзига рўйирост гапирилади.

 

Бекназар Муҳаммад Шакур,
Ҳадис илми мактаби катта ўқитувчиси.