Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот марказида Туркиялик фотограф Орҳан Дургут билан ҳамкорликда “Имом Бухорийнинг “Саҳиҳ ал-Бухорий” асарининг қўлёзма нусхалари ва “Дунё ислом шаҳарлари” номли халқаро фотокўргазма иш бошлади.
“Динлараро ҳамжиҳатликни мустаҳкамлаш, маърифат ва маданиятларни ўзаро бойитиш” масалалари бўйича тизимли мулоқотни йўлга қўйишни таклиф қилиб, бунда Тошкентдаги Ўзбекистон ислом цивилизацияси маркази ҳамда Самарқанддаги Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази самарали платформа бўлиб хизмат қилиши мумкинлигини айтган эди.
Президентимизнинг мазкур ташаббуси хорижий илмий-тадқиқот марказларининг Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот марказига бўлган қизиқишини янада оширди ва улар томонидан ҳамкорликка оид қатор таклифлар билдирилмоқда.
Туркиялик таниқли фотограф Орҳан Дургут ҳам мазкур ташаббусдан руҳланиб, Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот марказида ўзининг фотокўргазмасини ташкил этиш таклифини билдирди. Бу марказ раҳбарияти ва тегишли ташкилотлар томонидан қўллаб-қувватланди.
Фотограф ўз асарларида дунёнинг 60 та Ислом шаҳарларининг тарихий бино ва муқаддас қадамжоларини акс эттирган. Эътиборли жиҳати, у Имом Бухорий илмий сафарларда бўлган Макка, Мадина, Басра, Куфа, Бағдод, Дамашқ, Қайсария, Асқалон ва Эъзоб шаҳарларида бўлиб, у ердаги машҳур Ислом маданий меросларини ўз ижодида ифодалаган.
Орҳан Дургутнинг фото жамланмасидан Ўзбекистоннинг Самарқанд, Бухоро, Хоразм, Тошкент, Термиз шаҳарларида жойлашган муқаддас қадамжо ва зиёратгоҳлар, хусусан, Имом Бухорий ёдгорлик мажмуаси, Регистон ансамбли, Шоҳизинда, Ичан қалъа, Ҳаким Ат-Термизий, Хасти Имом, Кўҳна Арк каби машҳур тарихий обида ва мақбаралар ҳам ўрин олган.
– Бу асарларимни намойиш этишдан мақсадим ислом дунёсини барча халқларга яқиндан танитиш, – дейди Орҳан Дургут. – Юртингизда мазкур кўргазмани ташкил этиш учун кўрсатилган ёрдамдан миннатдорман. Мана шунинг ўзи мамлакатингизда ислом олами, маънавияти, илми меросига бўлган эътиборнинг нақадар юқори эканлигини белгилаб турибди. Ҳозирга қадар дунёнинг 60 та Ислом шаҳарларида бўлдим. Келгусида яна 40 та шундай шаҳарларда бўлишни ва 100 га яқин шаҳарларнинг тарихий бино ҳамда муқаддас қадамжоларини ўз асарларимда акс эттиришни истайман.
Мазкур халқаро фотокўргазма Имом Бухорий таваллуд топган ой (810 йил 20 июль) муносабати билан ташкил этилаётгани боис, муҳаддиснинг “Саҳиҳ ал-Бухорий” асарининг қўлёзма нусхалари ҳам кўргазма доирасида халқимиз эътиборига ҳавола этилмоқда.
Имом Бухорийнинг шоҳ асари бўлмиш “Саҳиҳ ал-Бухорий” китоби бутун ислом оламида Қуръони каримдан кейинги биринчи, энг ишончли манба, деб тан олинган. Бу ҳадислар тўплами мусулмонлар ахлоқ-одоби, ибодати, ижтимоий мезонларини белгиловчи умуминсоний қадриятлар намунасидир.
Халқаро фотокўргазмага ўндан ортиқ профессор-олимлар ва тадқиқотчилар, соҳа мутахассислари ва ёш олимларнинг маърузалари ҳам киритилди. Тадбирда таъкидланганидек, Имом Бухорийнинг бой илмий меросидан бутун дунё халқлари баҳраманд бўлмоқда. Алломанинг асарлари турли тилларга таржима қилиниб, нашр этилмоқда. Дунё мамлакатларининг деярли барча кутубхоналарида ўқувчилар эътиборига ҳавола қилинган. Дунёнинг кўплаб кутубхоналарининг интернет сайтларидан исталган тилдаги Имом Бухорий асарларини, айниқса, “Ал-жомиъ ас-саҳиҳ“ яъни, “Саҳиҳ ал-Бухорий”ни топиб, ўрганиши мумкин. Юртимизда ҳам улуғ алломанинг асарлари ўзбек тилига таржима қилиниб, халққа етказилмоқда.
Давра суҳбати давомида соҳани янада ривожлантириш учун илмий-тадқиқот марказлари ва соҳага тегишли мутасаддиларнинг фикр-мулоҳазалари ва таклифлари эшитилиб, тегишли вазифалар белгилаб олинди.
Имом Бухорийнинг “Саҳиҳ ал-Бухорий” асарининг қўлёзма нусхалари ва “Дунё Ислом шаҳарлари” номли халқаро фотокўргазма жорий йилнинг 19 июлидан 19 августига қадар давом этади.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
Иброҳим ибн Адҳам Басрада эканликларида у кишини одамлар қуршаб олишиб: “Нимага биз дуо қилсак ижобат бўлмаяпти? Ҳолбуки, Аллоҳ таоло: «Парвардигорингиз: “Менга дуо қилингиз, Мен сизлар учун (дуоларингизни) ижобат қилай!” деди...»[1], дейишди.
Иброҳим ибн Адҳам жавоб бериб айтдилар: “Эй Басра аҳли, ўн нарса сабабли қалбларингиз ўлиб бўлган бўлса, қандай қилиб дуоларингиз ижобат бўлсин?!
1. Аллоҳни таниб туриб, Унинг ҳаққини адо қилмайсиз.
2. Қуръонни ўқиб туриб, унга амал қилмайсиз.
3. Расулуллоҳнинг муҳаббатларига даъвогар бўла туриб, у зотнинг суннатларини ташлаб қўясиз.
4. Шайтоннинг душманлигини айтасиз-у, ўзинигиз унга итоат қиласиз.
5. Жаннатга киришга даъвогарсиз-у, бунинг учун амал қилмайсиз.
6. Жаҳаннамдан қутулиш даъвосида бўла туриб, ўзингизни унга улоқтирасиз.
7. Ўлим ҳақ деб туриб, унга тайёргарлик кўрмайсиз.
8. Ўзингизнинг камчиликларингиз қолиб, бошқаларнинг айблари билан оворасиз.
9. Ўликларни кўмасизлар-у, ундан ибрат олмайсиз.
10. Аллоҳнинг неъматларини еб, шукр қилмайсиз”.
Дуоларимиз ижобат бўлишини хоҳласак, ушбу ўн нарса борасида нафсимизни тергаб, ҳисоб-китоб қилишимиз даркор экан.
Қалбингиз қалбларнинг қай бир тоифасидан?!
Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар: “Қалблар тўрт турлидир: (Биринчиси) Нур таратадиган чироғи бор соф қалб. (Иккинчиси) Ғилофли қулфланган қалб. (Учинчиси) Тескари қалб. (Тўртинчиси) Икки томонли қалб. Соф қалбга келсак, у мўминнинг қалби бўлиб, унинг чироғи нуридир. Ғилофли қалб эса кофирнинг қалбидир. Тескари қалб мунофиқнинг қалби бўлиб, у таниб, сўнг инкор қилган қалбдир. Икки томонли қалб эса ўзида иймон ва мунофиқликни жамлаган қалбдир. Ундаги иймон покиза сув билан ўсадиган ўсимликка ўхшайди. Ундаги мунофиқлик эса қон ва йиринг билан катталашадиган ярага ўхшайди. Қайси бири кўп бўлса, шуниси устун келади”[2].
Мустафо Содиқ Рофиий раҳматуллоҳи алайҳ: “Энг катта хато – атрофингни тартибга солиб, қалбингни назоратсиз ташлаб қўйишингдир”, деганлар.
[1] Ғофир сураси, 60-оят.
[2] Ибн Касир ривояти, Исноди жаййид ҳасан.