2019 йил 18 май куни Ажиниёз номидаги Нукус давлат педагогика институтида Қорақалпоғистон мусулмонлари қозиёти қозиси, Муҳаммад ибн Аҳмад ал-Беруний ўрта махсус ислом билим юрти директори Шамсуддин Баҳауддинов муаллифлигидаги ва қорақалпоқ тилига таржима қилинган бир қатор китобларнинг тақдимот маросими бўлиб ўтди.
Тадбирда меҳнат фаҳрийси, нуроний Қ. Камалов, Ўзбекистон фанлар академиясининг академиги, философия фанлари доктори, профессор Ж.Базарбаев, филология фанлари доктори К. Алламбергенов, филология фанлари доктори, профессор Ш.Абдиназимов, институт ўқитувчилари, талабалар ва оммавий ахборот воситалари вакиллари қатнашди.
Тадбирни институт илмий кенгаши раиси, академик Ж. Базарбаев бошқариб борди. – Илм йўлида олиб борилган тинимсиз меҳнатларнинг самараси бўлган ушбу китобларнинг тақдимоти айнан бизнинг институтда ўтказилиши ва бизнинг зиё масканигна совға қилиниши биз учун катта бахт ва чексиз қувончга сабаб бўлди. Бу китоблар илмий аҳамият касб этканлигидан диншунуслик, маънавият асослари, ислом тарихи фанларини ўқитишда қўлланма вазифасини бажаради. «Ислом дини – оммавий маданиятга қарши мустаҳкам иммунитет» дейди у ўз сўзида.
Бундан сўнг муаллиф Шамсуддин Баҳауддинов сўзга чиқиб, дунё цивилизацияси ривожига муносиб хисса қўшган буюк алломаларимизнинг асарларини ўрганиш ва улар ёзиб қолдирган бебаҳо маданий меросни келажак авлодга етказишнинг бугунги кундаги аҳамияти ҳақида ўз фикр-мулоҳазаларини билдирди. Президентимизнинг: “тарихиммз, маданиятимиз, динимизга боғлиқ бир бет қўл ёзма бўлса ҳам, уларни жамлаб, халқимизни, ёшларимизни таништириш, бизнинг қандай улуғ ва бетакрор меросимиз бор эканлигини англатиш, фарзандларимизни ушбу улуғ меросга муносиб тарбиялашдан иборат”, деган фикрларини таъкидлади. Ҳақиқатдан ҳам, жамиятимизнинг ривожланиши учун зарур бўлган илмларни ўрганиш ҳар бир ёш йигит ва қизнинг бўйнидаги асосий вазифалардан бири ҳисобланишини билдирди.
Юртимиз раҳбари 2018 йил 20-21 январь кунлари Қорақалпоғистонга келган сафари давомида Нукус шаҳридаги Имом эшон Муҳаммад жомеъ масжидида бўлиб, бу ерда нуронийлар ва имом-хатиблар билан учрашув ўтказди. Шунда имом-хатибларимизга, биринчи навбатда, ота-боболаримиздан қолган эски қўл ёзмаларни ўрганган ҳолда қўлланмалар ва асарлар ёзиш бўйича ўз таклифларини билдирган эди. Кўп йиллик меҳнатларининг самараси ўлароқ Ш. Баҳауддиновнинг муаллифлигидаги ва таржима маҳсули бўлган: “Кәмил инсан”, “Саламат ана ҳәм бала - жәмийет гиреўи”, “Ораза пазыйлети”, “Намаз оқыў қағыйдалары”, “Марҳумларға азар бермейик”, “Қурбанлық китабы”, “Сарф сабақлығы”, “Шамаили Муҳаммадия”, “Ибадати Исламия”, “Ислам мәрипаты: негиз ҳәм түсиник”, “Ислам динине улыўма тәрийп”, “Ҳаж ҳәм умра қолланбасы”, “ИШИМ фитнасы”, “Интернетке ин қурған өрмекшилер” сингари ўнлаб китоблар нашр этилди ва халқимизга инъом этилди.
Йўқорида номлари келтирилган китоблар Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши томонидан тастиқланган режа асосида Республикамиздаги шаҳар ва туман ҳокимликлари, вазирликлар, олий ўқув юртлари, идора ва ташкилотларга бепул тарқатилди.
– Бу таржимадан сўнг китоб ёзишга бўлган иштиёқимиз тўхтаб қолмайди, ҳозирда Ватандошимиз, буюк муҳаддис Имом ал-Бухорийнинг “Саҳиҳ ҳадислар” тўпламини ва Пайғамбаримиз тарихидан сўзловчи китоблар устида иш олиб борябмиз, яқин кунларда халқимизга ҳавола этамиз деган умиддаман”, – дейди муаллиф Шамсуддин Баҳауддинов.
Совға сифатида институт ахборот ресурс марказига 1200 дона китоб ректор Б. Отемуратовга топширилди.
Сўнг меҳнат фаҳрийси, нуроний Қ. Камалов сўзга чиқиб, сўнги йиллари юртимизда амалга оширилаётган ислоҳатлар, айниқса диний соҳада қилинаётган катта-катта янгиликлар ҳақида айтиб ўтди.
«Кўп йиллик тажриба ва меҳнатларимизнинг самараси ҳисобланган биринши бор қорақалпоқ тилида нашр этилган “Қураны кәрийм мәнилериниң қарақалпақ тилиндеги аўдармасы ҳәм тәфсири” китоби мустақил юртимизда диний соҳада амалга оширилаётган хайрли ишлардан ҳисобланади.
Албатта, таржима иши, айниқса Аллоҳ таолонинг Каломи бўлган Қуръони каримни ундаги оятларнинг мазмун-моҳиятини тушунган ҳолда таржима қилиш буюк ва машақатли иш ҳисобланади».
Шунингдек, институтнинг ўқитувчи-устозларига ушбу китобларни яхшилаб ўрганишга тарғиб қилиб, «Ислом таълимоти асосида талабаларга дарс бера олган педагог – енг етук педагог», – деб таъкидлади.
Бундан сўнг тадбирга келган меҳмонлардан филология фанлари доктори К. Алламбергенов, филология фанлари доктори, профессор Ш. Абдиназимовлар сўзга чиқиб, бу китобларнинг аҳамияти, мазмун ва моҳиятига баҳо бериб, келажак давомчиларининг маънавий камолотининг юксалишида ўз хиссасини қўшадиган илмий меҳнатлар мажмуи эканлигини ўз фикр-мулоҳазаларида билдириб ўтишди.
Тадбир ўз аро савол-жавоблар ва иштирокчиларнинг фикр-мулоҳазалари билан қизғин давом этди.
Қорақалпоғистон қозиёти матбуот хизмати
Одамларга аслий ҳолатингиздан-да гўзал муомалада бўлинг. Зеро, зулм умрни қисқартиради. Биз атрофимиздагиларга зулм қилиб, ҳақларига риоя қилмаганимиз учун ҳам уларни йўқотамиз. Ўз ҳисоб-китобларимизни уларнинг камчиликлари устига қурамиз, лекин улардаги олийжаноб фазилатларни унутамиз. Уларни батамом айбсиз бўлишларига талабгормиз, шунингдек, “одам боласи хатодан холи бўлмайди” деган гапни далил қилиб ўзимизни оқлаймиз.
Мабодо одамлар сизни тошбўрон қилсалар ҳам, бу тошларни тўплаб, бирор-бир уйни таъмирлаш учун ишлатинг. Агар сизни гуллар билан қарши олсалар, гулдасталарни сизга таълим берган ва ночор пайтингизда қўлингиздан тутганларга улашинг.
Аввал Аллоҳга ишонинг, кейин эса ўзингизга. Айбларингизни тан олинг. Ишонинг, агар сиз ўша айбларингиздан халос бўлсангиз, орзуларингизнинг рўёбга чиқишига бир қадам қолади... Ўз хатоларингизни ёдингизда тутинг, дўстларингиз, яқин қариндош-уруғларингизни атрофингизда сақлаб қолишни истасангиз, уларнинг хатоларини эсингиздан чиқаринг. Билингки, ҳақиқий саодат киши бошқаларнинг айбини қўйиб, ўз айблари билан овора бўлишидадир.
Борди-ю, бирорта ишда муваффақиятни қўлга киритсангиз, ғурурланиб кетманг! Зеро, Аллоҳ азза ва жалла бу борада Нажм сурасининг 32-ояти каримасида: “...Шундай экан ўзингизни оқламанг, У ким тақводорлигини яхши биладир”, дея марҳамат қилади. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳам камтарликка тарғиб қилиб: “Аллоҳ таоло менга сизларнинг камтар бўлишингизни ваҳий қилди. Тоингки, бирорта одам бошқанинг олдида фахрланмасин ҳам, зулм ҳам қилмасин”,[1] дедилар.
Йиқилганингизда “одамлар атайлаб чоҳ қазиб қўйган” деган номаъқул хаёлни миянгиздан чиқариб ташланг. Аксинча, қайта туришга ҳаракат қилинг. Қаддингизни ростлаб олсангиз-да, ўзингиз каби йиқилганларга ёрдам қўлини чўзинг, ўзларини тиклаб олишларига кўмаклашинг. Ҳаёт йўлларининг пасту баландларига, машаққатларига сабрли бўлинг, кўзингизни каттароқ очинг ва ақлингизни йиғинг.
Душманингиз устидан ғалаба қозонсангиз-да, унинг омадсизлигидан қувонманг. Киши бошига мусибат келса, ҳеч бўлмаса дуо билан ҳамдард бўлинг. Аллоҳ таоло Шуро сурасининг 43-оятида бундай марҳамат қилади: «Шубҳасиз, ким сабр қилиб кечирса, албатта, бу мардлик ишларидандир». Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳам бундай деб дуо қилардилар: “...Аллоҳ, ҳасадгўй душманни менинг мағлубиятим сабаб қувонтирма”.
Қаноат ҳамда дангасалик, иззат ҳамда ғурур ва тавозеъ билан хорлик орасини жамлай олмайсиз. Зеро, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким Аллоҳ учун тавозеъли бўлса, Аллоҳ унинг мартабасини кўтаради, охир бориб иллийиннинг энг чўққисига олиб чиқади”, дея камтар бўлишга тарғиб қилганлар.
Ўзингиз учун бир солиҳ кишини дўст тутинг ва уни асраб-авайланг. Бу борада Расулуллоҳ соллаллҳу алайҳи васаллам: “Киши ўз қадрдон дўстининг динида бўлади, шундай экан ҳар бирингиз ким билан дўст тутинганига бир назар ташласин!” дедилар. Солиҳ дўстингизни майда-чуйда нарсалар билан итоб қилаверманг, унинг янглишишларига аҳамият берманг, ахир, тамоми камолот сифатига эга бўлиш фақат Аллоҳ азза ва жалланинг Ўзигагина хосдир.
Одамлар билан хусуматлашманг. Чунки беҳуда тортишувлар дўстлик арқонини узиб, руҳиятлар орасида тўсиқ пайдо қилади. Солиҳ кишиларнинг ичи тор бўлмайди, аксинча, улар кўнглини кенг қиладилар ва бошқаларнинг айбларини кўтарадилар. Одамларнинг ёмонликларини хотирангиздан ўчириб ташланг ва уларнинг яхшиликларини ёдингизда тутинг.
Сизга тааллуқли ишларда хато қилганларга ҳам бағрикенг бўлинг, уларни “бир узри бордир” дея оқлашни ўрганинг. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг: “Бирортангиз Абу Замзамдай бўлишга кучи етмайдими?! У қачон уйидан чиқса, мен ўз обрўйимни одамларга садақа қилдим, дер эди”, деган сўзлари ҳам одамларнинг бир-бирларига айтган баъзи гаплари ёки хатолари борасида кенгфеълли бўлишга тарғибдир.
Ҳассон Шамсий Пошонинг "Жаннат бўстонидаги оилавий оқшомлар" номли китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Илҳом Оҳунд, Абдулбосит Абдулвоҳид таржимаси.
[1] Имом Муслим ривояти.