Абдуллоҳ ибн Абу Қуҳофа — Абу Бакр Сиддиқ (Ўта тасдиқловчи) розияллоҳу анҳу.
*****
Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу — Форуқ (Ҳақ билан ботил орасини ажратувчи).
*****
Усмон ибн Аффон розияллоҳу анҳу — Зуннурайн (Икки нур соҳиби).
*****
Али ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳу — Имом (Йўлбошчи, етакчи).
*****
Абу Убайда ибн Жарроҳ розияллоҳу анҳу — Амийнул умма (Умматнинг ишончли кишиси).
*****
Жаъфар ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳу — Абул Масокийн (Мискинларнинг отаси).
*****
Ҳамза ибн Абдулмутталиб розияллоҳу анҳу — Асадуллоҳ (Аллоҳнинг арслони).
*****
Зубайр ибн Аввом розияллоҳу анҳу — Ҳавориюр Росул (Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳаворийси).
*****
Мусъаб ибн Умайр розияллоҳу анҳу — Сафийрул Ислам (Ислом элчиси).
*****
Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳу — Таржуманул Қуръан (Қуръон таржимони).
*****
Билол ибн Рабоҳ розияллоҳу анҳу — Муаззинур Росул (Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муаззини).
*****
Ҳузайфа ибн Ямон розияллоҳу анҳу — Соҳибу сиррир Росул (Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг сирларининг соҳиби).
*****
Амр ибн Осс розияллоҳу анҳу — Доҳиятул Ислам (Ислом доҳийси, сиёсатчиси).
*****
Муовия ибн Абу Суфён розияллоҳу анҳу — Катибу ваҳйир Росул (Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ваҳий котиблари).
*****
Зайд ибн Ҳориса розияллоҳу анҳу — Ҳиббу Росулиллаҳ (Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг дилдан яхши кўрган кишиси).
*****
Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳу — Таржуманул Қуръан (Қуръон таржимони).
*****
Ҳассон ибн Собит розияллоҳу анҳу — Шаъирур Росул (Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг шоирлари).
*****
Холид ибн Валид розияллоҳу анҳу – Сайфуллоҳ (Аллоҳнинг қиличи).
Интернет маълумотларидан Нозимжон Иминжонов таржимаси
Савол: Баъзи емакхонлар таом етказиб беришни кечиктиргани учун буюртмадан ташқари қўшимча таом тақдим этар экан. Шу иш жоизми? Агар рекламада қўшимча бепул таом бериш эмас, балки етказиб берилган таомнинг пулини олмаслик айтилган бўлса, ҳукм қандай бўлади?
Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
1. Таомга буюртма бериш битими шариатдаги истисноъ, яъни буюртма асосида маълум маҳсулотни тайёрлаб бериш шартномасига тўғри келади. Агар саволдаги шарт фақат рекламада акс этиб, буюртма жараёнида алоҳида бундай шарт қўйилмаса, сотувчи тарафидан берилган бу ваъда жоиз ҳисобланади ва унга вафо қилиши керак бўлади.
Агар буюртма беришда етказиб бериш кечикиши сабабли қўшимча таом бериш шарти қўйилса, бу шартноманинг бир қисмига айланади. Битимдаги бундай шарт молиявий жарима саналади. Маҳсулот тайёрлаб бериш (истисноъ) битимида сотувчига нисбатан молиявий жарима қўллашга рухсат этилади.
Демак, қўшимча бепул таом бериш ваъда кўринишида бўлса ҳам, шартномада акс этган бўлса ҳам жоиз экан.
2. Етказиб бериш кечикса, буюртма қилинган таомнинг пулини олмаслик фақат рекламада акс этиб, буюртма жараёнида бундай шарт қўйилмаса, бу ҳам сотувчи тарафидан берилган ваъда бўлади ва жоиз ҳисобланади. Аммо буюртма бериш жараёнида юқоридаги шарт қўйилса, бу шартноманинг бир қисмига айланади. Шартномада эса буюртма суммасидан воз кечиш шартини қўйиш дуруст эмас.
Демак, буюртма қилинган таомнинг пулини олмаслик ваъда кўринишида бўлса жоиз, битимда шарт қилинса, жоиз эмас. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази