Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Хатна қилиш таъкидланган суннатлардан ҳисобланади. Ҳадиси шарифда Пайғамбар алайҳиссалом: “Хатна қилиш эркакларга суннат, аёлларга икромдир” деганлар. Имом Аҳмад ривояти.
Шимолий Африка диёрларида аёлларни ҳам хатна қилинади. Бизнинг уламолармиз қиз болани хатна қилиш иссиқ ўлкаларга хос эканини таъкидлаганлар.
Хатна қилиш учун алоҳида вақт ва ёшни белгиланмаган. Лекин гўдак касалманд, жисмонан заиф бўлмаса, кечиктирмай тезроқ хатна қилиш тавсия этилади.
Хатна қилувчи киши суннатни амалга ошираётганини ҳис қилиб, унга бериладиган ажр-савобдан умид билан бола ҳақига дуо ила бошлаши керак.
Боланинг закари учи букилган бўлса териси остидан ва у аъзоси устидан кам-кам милни суқиб, ичидаги ёпишган терини кўчирилади ва мил устига олиб, най қамишдан бўлган бир қисқич билан тутиб кесилади. Ушбу суннатни бажарувчи кишининг қўли қувватли, ўзи чаққон, эҳтиёткор ва устозидан рухсат олган бўлиши керак. Токи бепарволик қилиб ёш ўғлонларнинг ҳалокатига сабабчи бўлиб қолмасин.
Илмий-тиббий адабиётларда берилган изоҳ, маълумотларга кўра, ўғил болани хатна қилиш тиббий тилда постеотомия деб аталади.
Инсон вужудида модда алмашинуви узлуксиз давом этиши туфайли сийдик орқали 150 дан зиёд компонентлар, шу жумладан, сув, организм учун кераксиз бўлган чиқиндилар (мочевина, сийдик кислотаси), эриган ҳолатдаги турли минерал тузлар, шунингдек заҳарли моддалар, хилтлар ташқарига чиқади. Одатда тузлар кристаллар ҳосил қилади, чўкмага тушади, тошларга айланади. Натижада, жинсий олат боши териси, унинг юпқа пардаси яллиғланади. Аниқроғи, хатна қилинмаган ўғил болаларда фимоз, парафимоз касалликлари кузатилади. Ўша жойда қичишиш, ачишиш, шиш, оғриқ пайдо бўлади. Бу ҳолат боланинг пешоб қилиши жараёнида кучаяди, унинг чинқириб йиғлаши ва безовта бўлишига олиб келади. Бунинг яна бошқа салбий таъсирлари ҳам борлиги ҳақиқат. Баъзан эса, жинсий олат бошининг сиқилиб қолиши сабабли бемалол пешоб ажратиш қийинлашади. Бундай оғир ва таҳликали ҳолатларда беморга кўрсатиладиган энг ишончли ва шошилинч тиббий тадбирлардан бири хатнадир.
Доктор Форис Алвон айтади: “Хатна қилишнинг саломатликка катта фойдаси бор. Унга фақатгина пасткаш, мутаассиб ёки ўта нодон киши шубҳа билан қарайди.
Дарҳақиқат, ғарбликлар аввваллари хатна қилишни танқид қилар эдилар. Сўнги йилларда ушбу суннат амалнинг фойдаларини кашф қилгач, улар ўз хатоларини тушуниб етмоқдалар. Ҳатто баъзилари ёши катта бўлишига қарамай ушбу суннатни ўзларига лозим тутмоқдалар.
Хатна қилмаслик туфайли бавл қилгандан кейин хатна қилиш зарур бўлган қисмда бактериялар кўпаяди, натижада мазкур жой турли касалликлар учун бўшлиққа айланади. Пайдо бўлган жинсий касалликлар сийдик йўли орқали қовуқ ва буйракка ёки мояк, простата бези, уруғ пуфакчаларига ўтади.
Хатна қилиш жинсий аъзода саратон касаллиги пайдо бўлишининг олдини олади. Зеро, хатна қилинган кишиларда бу касаллик бўлмайди. Чунки боланинг ёшлигидаёқ хатна қилиш ушбу касалликнинг олдини олиш гарови ҳисобланади.
Баъзан эркакдаги яллиғланиш оилавий муносабатлар орқали аёлга ҳам юқиб, унда жинсий аъзо ёки бачадон бўйинчаси яллиғланиши ва йиринглашига сабаб бўлади. Гоҳида бачадонда яллиғланиш кучайиб кетгач бепуштликка олиб келади!”.
Демак, динимизнинг шиорларидан ҳисобланган ушбу хатна қилиш туфайли катта ажрга эга бўлиш билан бирга, нафақат инсоннинг ўзи балки жамиятдаги турли касалликларнинг олди олинади.
Islom.uz портали таҳририяти
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
أَلْعِلْمُ فِى الصِّغَرِ كَالنَّقْشِ فِى الْحَجَرِ
Ёшликда олинган билим тошга ўйилган нақш кабидир.
Илм олиш учун энг афзал давр бу инсоннинг ёшлик чоғидир. Чунки ёшликда боланинг хотираси кучли бўлади. Бу вақтда олинган илм бола хотирасида узоқ вақтгача сақланиб қолади. Шунингдек, ёшликда ҳар хил ташвиш ва юмушлардан узоқ бўлган боланинг фикри фақат ўқишда бўлиб, натижада у илмни яхши ўзлаштиради. Катта бўлиб, ишлари кўпайгач, фикри бўлинади ёки илм олишга вақт ажратолмай қолади.
Афсуски, аксарият болалар айни илм олиш пайти келганда ҳам ўйин-кулги ва бекорчи машғулотлар билан овора бўлиб юраверадилар. Ота-оналари ҳам: “Ҳали фарзандимиз ёш, катта бўлгач ўқир”, дея бунга бепарво қарайдилар. Аслида бола тахминан 3-4 ёшларида хотираси энг яхши ишлайдиган давр бўлади. Ўша пайтдан бошлаб, болани секин-аста илмга жалб қилиш яхши натижа беради.
Сўзимизни далили сифатида бир мисол келтирамиз. Машҳур аллома бобомиз Абу Али ибн Сино 4 ёшида Қуръони каримни тўлиқ ёд олган. Бундан ташқари, тарих, фалсафа, тиббиёт, мантиқ ва бошқа фанларни чуқур ўзлаштирган. Ўн саккиз ёшигача ҳаётида керак бўладиган барча илмларни мукаммал ўрганиб, машҳур олим, табиб даражасига кўтарилган. Бундан келиб чиқадики, ота-оналар фарзандларини ёшлик давридан унумли фойдаланиб, керакли илмларни эгаллашлари учун қулай шароитларни таъминлаб беришлари лозим.
مَنْ لَمْ يَتَعَلَّمْ صَغِيرًا لَمْ يَتَقَدَّمْ كَبِيرًا
Ким ёшлик чоғида илм олмаса, катта бўлганида юксалмайди.
Ушбу мақолни икки хил маънода тушуниш мумкин:
1. Ким ёшлик чоғини ғанимат билиб, илм эгалламаса, катта бўлганида бунга илож топа олмайди. Кишининг ёши кексайган сари унинг хотираси пасайиши ҳам бор ҳақиқат.
2. Ким ёшлигида илм олмаса, катта бўлганида бирон поғонага кўтарила олмайди, инсонлар орасида ҳам энг кейинги ўринда туради, чунки унинг илм-маърифати йўқ. Илм инсонни юксалтиради ва равнақ топишига ёрдам беради. (Лекин, ўрни келганида шуни ҳам айтиб қўйиш лозимки, илм фақат бирон мартабага эришиш учунгина ўрганилмайди).
يُطَيَّبُ القَلْبُ لِلْعِلْمِ كَمَا تُطَيَّبُ الأَرْضُ لِلزِّرَاعَةِ
Ер экин экиш учун тозалангани каби қалб ҳам илм учун тозаланади.
Илмнинг макони қалбдир. Маълумки, илм эзгулик ва нурдир. Киши илмни пухта эгаллаш учун қалбини турли хил маънавий иллатлар, жумладан кибр, ҳасад, гина, кудурат, ғийбат ва шу кабилардан тозалаши лозим. Ушбу камчиликлар бор қалбга илм яхши ўрнашмайди, тезда унутилади ёки бирон манфаат келтирмайди. Шунинг учун илм олишга киришаётган киши биринчи навбатда қалбини тозалаши, сўнгра яхши ният билан илм таҳслига ўтиши керак.
Бола ёшлигида хотираси кучли, қалби тоза ва беғубор бўлади. Бундай пайтда олинган илм ҳар тарафлама пишиқ ва мустаҳкам бўлади. Демак, ота-оналар бу борада масъулиятлироқ бўлсалар, фарзандларининг камолга етиб, олим бўлиб, дини ва юртига фойдасига тегадиган чин инсон бўлишида ҳисса қўшган бўладилар.
Одилхон қори Исмоилов