Мисрда чоп этиладиган нуфузли “Ал-Аҳрам” газетаси саҳифасида “Самарқанд – мозийга саёҳат” сарлавҳали мақола босилиб чиқди, деб хабар бермоқда “Дунё” АА мухбири.
Кўҳна ва ҳамиша навқирон Самарқанд шаҳрининг сайёҳлик салоҳиятига бағишланган ушбу мақола мазкур газетанинг мухбири, Ўзбекистонда яқинда бўлиб ўтган муддатидан олдин Президент сайлови жараёнларини ёритиш учун аккредитация олган Ғада Ал-Шаркавий қаламига мансуб.
Муаллиф Ўзбекистон тарихи, маданияти ва анъаналари, мамлакатимизнинг бой сайёҳлик имкониятлари, шунингдек, турфа ўзбек таомлари ҳақидаги таассуротларини атрофлича қаламга олган.
Унинг ёзишича, Ўзбекистонга, айниқса, кўҳна Самарқанд шаҳрига бориб, афсонавий Регистон майдонини ўз кўзи билан кўришни у болалигидан орзу қилган. Узоқ йиллик орзу ниҳоят 2023 йили ушалган - у Ўзбекистонда муддатидан олдин бўлиб ўтган Президент сайловларини ёритиш учун мамлакатимизга келишга мушарраф бўлган.
«9 июль куни бўлиб ўтган сайловлардан сўнг мен таржимон йўлбошчим билан Тошкентдан Самарқанд шаҳрига поездда йўл олдим. Поезд ҳам бу мамлакатдаги ҳамма нарсалар сингари, тоза, озода эди. Икки соатдан сал кўпроқ йўл юрдик.
Менинг ихтиёримда атиги олти соат бўлгани учун вақтдан унумли фойдаланган ҳолда ўзим орзу қилган шаҳарда кўнглимга ёққан ҳамма нарсани кўришни хоҳладим. Машҳур тадқиқотчи ва саёҳатчи Ибн Баттута бу шаҳарни энг гўзал ва мафтункор шаҳарлардан бири, улуғворлик тимсоли, дея моҳирона таърифлаган. ЮНЕСКО Самарқандни жаҳон маданиятининг ўчоғи ўлароқ эътироф этган.
Эрта тонгданоқ шаҳар бўйлаб саёҳатим араб тилини яхши биладиган тажрибали мутахассис ҳамроҳлигида бошланди”, деб ёзади муаллиф.
Мақола давомида газетхонлар эътиборига Гўри Амир мажмуаси, Регистон майдони, Шоҳи-Зинда, Бибихоним меъморий мажмуаси ва бошқа диққатга сазовор масканлар ҳақидаги маълумотлар ҳавола этилади.
“Баъзи ривоятларда номи “Замин сайқали” дея зикр этилган Самарқандни кўпинча мовий гумбазлар шаҳри, деб ҳам аташади. Унинг тарихи милоддан аввалги 1,5 минг йилдан кўпроқ даврга бориб тақалади. Шаҳар Ўзбекистоннинг шимоли-шарқидаги Зарафшон дарёси воҳасида жойлашган. Бугунги кунда Самарқанд республика пойтахти Тошкентдан кейин иккинчи ўринда турадиган муҳим шаҳар ҳисобланади”, деб ёзади муаллиф.
«Дунёнинг кўплаб мамлакатларига саёҳат қилганимга қарамай, Ўзбекистон менга жуда таниш бўлиб туюлди. Бу ўлканинг кўчалари, одамлари, ошхонаси, урф-одатлари ва бой тарихи менда катта таассурот қолдирди. Самарқандга саёҳат орқали узоқ йиллик орзуим ушалди. Бу ерда ўзимни гўё вақт машинасига ўтирган ҳолда узоқ ўтмишга саёҳат қилгандек ҳис қилдим.
Маълумот ўрнида қайд этиш жоизки, “Ал-Аҳрам” газетаси 1875 йил август ойида Мисрнинг расмий газетаси сифатида дунё юзини кўрган. У Миср ва араб дунёсидаги энг йирик нашр бўлиб, кунлик адади 1 миллион нусхани ташкил этади.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати
Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси хабар беришича, май ойининг 13-санасида бир кунда 3 млрд сўмлик энергоресурсларини талон-торож қилиш ҳолатлари аниқланган. Афсуски, бугун бундай газ ва электр энергияга яширинча уланиб, давлатга миллиардлаб зарар етказган кимсалар ҳақидаги хабарларни тез-тез ўқиб қоламиз.
Бировнинг, айниқса, халқ ҳақидан қўрқмай ўғрилик орқали манфаат топмоқчи бўлаётган инсонлар орамизда кўплаб топилади. Бундайларнинг наздида газ, сув, электр энергия туганмас бойлик. Ундан ҳар ким ўз манфаати йўлида фойдаланиши мумкин. Бироқ бу неъматлар хонадонларга кириб бориши учун минглаб инсонлар меҳнат қилишини, давлат эса миллиардлаб маблағ сарфлашини, улар ҳам бир кун тугаб қолишини хаёлига ҳам келтирмайди.
Аслида ушбу неъматлардан оқилона фойдаланиш, исроф қилмаслик нафақат фуқаролик мажбуриятимиз, балки инсоний вазифамиз, мўминлик бурчимиздир.
Айтиш жоизки, уйда, ишда, кўчада коммунал тўловлар атрофида айланаётган қатор муаммолар ҳақида кўп эшитамиз, баъзан ўзимиз унинг гувоҳи ёки бевосита иштирокчисига айланамиз. Лекин бу муаммолар тўловни ўз вақтида амалга оширмаслик ёки айрим нобоп кимсаларнинг қилмиши оқибатида юзага чиқаётгани ёдимизга ҳам келмайди. Тўловларни имкон бўла туриб асоссиз баҳоналар ёки ўз вақтида тўламаслик ёки ҳисоблагич жиҳозларини тескарига айлантириш ёхуд ҳар хил ҳийлалар ишлатиб, уларни тўлашдан қочиш давлатнинг ва халқнинг ҳақини ейиш ҳисобланади. Чунки табиий бойликлар давлат ва халқ мулкидир.
Қолаверса, коммунал хизматлардан фойдаланиш учун ҳар бир хонадон таъминотчилар билан шартнома тузиб, қўл қўйган ва ўзаро келишувда тўловни ўз вақтида адо этишга келишган. Шу боис тўловларни вақтида адо этишимиз шаръан ҳам жоиз.
Таъкидлаш лозимки, халқнинг мулкида барча фуқаролар, хусусан, кам таъминланганлар, ногиронлар, етим-есирлар, кексаларнинг ҳақи бор. Улардан фойдаланишга келганда фаол бўлиб, тўловга келганда қочаётган, пайсалга солаётганлар юқорида зикр этилган қатламларнинг ҳам ҳақини ўзлаштириб, ноҳақ еяётганини билиб олсинлар. Зеро, Қуръони каримда: “Эй иймон келтирганлар, бир-бирларингизнинг молларингизни ботил йўл билан еманглар” (Нисо сураси 29-оят), дея огоҳлантирилган. Шундай бўлгач, ҳар бир фуқаро ўзгаларнинг молига, айниқса, жамоат мулкига хиёнат этмаслиги даркор! Бунга эътиборсизлик охиратда ёмон оқибатларга олиб келиши мумкин.
Ҳавла бинти Амр розияллоҳу анҳо ривоят қилган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бундай деганлар: “Баъзи бир одамлар Аллоҳнинг мулки (жамоат пуллари)га хиёнат қилади. Қиёмат куни улар жаҳаннамга равона бўлишади” (Имом Бухорий ривояти). Шундай экан, бу масалага жиддий ёндашишимизга тўғри келади.
Шунингдек, газ, электр энергия ва сув каби неъматлардан оқилона фойдаланиш ҳам динимиз талабидир. Зеро, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Иқтисод қилган кимса камбағал бўлмас, маслаҳат қилган пушаймон бўлмас” (“Мушкотул насобиҳ”), деб тавсия берганлар.
Ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадиси шарифда Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Солиҳ ҳидоят, гўзал кўриниш ва иқтисодли бўлиш набийликнинг етмишдан бир жузидир”, дедилар (Имом Бухорий ривояти).
Демак, доим аҳли солиҳлардан бўлиб, тежамкор бўлиш, исрофга йўл қўймаслик, ҳар бир нарсани ўз ўрнида, меъёрида тасарруф қилиш, керагидан ортиқ, беҳудага сарфламаслик набийликнинг етмиш жузидан бир жуз, етмиш бўлагидан бир бўлак экан. Буни ҳар бир мўмин-мусулмон яхши англаб, ҳаётига татбиқ қилиши лозим.
Хулоса қилиб айтганда, ҳалоллик инсон ҳаётини хотиржам, осойишта ва фаровон қилади. Шундай экан, коммунал тўловларни ўз вақтида тўлаб, халқ ҳақига хиёнат қилмайлик, азизлар!
Ғайрат БОЗОРОВ,
Деҳқонобод тумани
“Оқработ ота” жоме масжиди
имом-хатиби
"Ҳидоят" журналининг 6-сонидан олинди