Ўзбекистон мусулмонлари идораси

Фатво ҳайъати: Дин ва ҳаётга оид саволингиз борми?

17.01.2019 4624 4 min.

Муҳтарам юртдошларимизнинг диний эҳтиёжларини қондириш ва уларни қизиқтирган шаръий саволларига ишончли жавобларни мўътабар уламолардан олишни ташкил этиш мақсадида, Ўзбекистон мусулмонлари идораси “Дин ва ҳаётга оид саволлар” номли онлайн телеграм каналини ишга туширганидан хабарингиз бор.

Ушбу телеграм канали фаолият бошлаганига 4-5 кун ўтар-ўтмас, обуначилар сони 1900 дан ошиб кетгани, бир кунда 250 дан зиёд саволга жавоб берилаётгани халқимизнинг, ҳақиқатан, шундай ишга катта эҳтиёжи борлигини намоён этди.

Одамларимиз бугунги кунда долзарб бўлиб турган ва жавобини тополмасдан қийналаётган масалаларга уламоларимиздан муносиб жавоблар ола бошладилар. Жумладан, дастлабки кунларда “қиблани аниқлаш”, “мазҳабга эргашиш зарурлиги”, “фолбинлик зарари”, “азондан будильник сифатида фойдаланиш” ва “телефон орқали Қуръон эшитиш” каби мавзуларда саволлар келиб тушди.

❓ “Телефон орқали Қуръони каримни тинглаш жоизми?” деган саволга шундай жавоб берилди:

– Қуръони каримни телефон ёки шунга ўхшаш бирор восита орқали тинглаш жоиз бўлиб, савобли амал саналади. Фақат унинг ўзига яраша одобларига риоя қилиниши шарт. Аллоҳ таоло Қуръони каримнинг Аъроф сурасида: "Қуръон ўқилганда унга қулоқ тутинг ва жим бўлинг. шунда раҳм қилинурсиз"(204-ояти), деган.

Уламолар ушбу ояти каримага асосланиб, Қуръони карим оятлари тиловат қилинганда жим ўтириб тинглаш вожиб эканига иттифоқ қилганлар. Шу жиҳатига кўра, бирор иш билан машғул бўлиб, Қуръон эшитиш жоиз эмас. Қуръони каримни тинглаш қалбга шифо бўлиб, тингловчини тоат-ибодатга, тақвога даъват этади. Натижада банда Аллоҳ таолонинг раҳмат ва мағфиратига эришади ...

❓ Шунингдек, “Фол кўрувчилар жинлар билан ишлайдими?”, деган саволга:

– Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): «Фолбинларнинг баъзида ҳақ гапни айтиб қолишларининг сабаби шуки, жин гапларни ўғринча олиб, фолбиннинг қулоғига қуяди. Фол кўрувчи унга юзта ёлғон аралаштириб гапиради» деганлар (Имом Бухорий ривояти).

Фолбинларнинг гапларига ишониш – куфр. Аллоҳ асрасин! Ҳадиси шарифда: «Кимки башоратчи ёки фолбиннинг олдига борса ва у айтган нарсани тасдиқласа, шубҳасиз, у Муҳаммадга (алайҳиссалом) тушган нарсага куфр келтирибди» дейилган (Абу Довуд, Насоий ривоятлари).

❓ Шунга ўхшаш муҳим саволлар қўшни Қирғизистон, Қозоғистон, Тожикистон республикалари фуқароларидан, шунингдек, АҚШ, Россия, Туркия каби хорижий давлатлардан ва чет-элларда меҳнат қилаётган ўзбек ватандошларимиздан ҳам келиб тушмоқда.

Масалан, “Мен Россияда мусофирман, қазо намозларимни қандай адо қиламан?” ёки “Men AQSHda kirakashlik qilaman. Bitta mijoz adashib ko'p pul bervoribdi. Bunaqa holatlar ko'p bo'lib turadi. Shu pullarni ishlatsam halol bo'ladimi?” деган мазмундаги саволлар келиб тушган.

♦ Обуначилар саволларига олган жавобларидан қониқиш ҳосил қилгандан кейин ўзларининг ташаккурларини билдирмоқдалар. Жумладан:

• Iymon yulduzi_ bot миннатдорчилигини қуйидагича изҳор қилган:

Assalamu alaykum va rohmatullohi va barokatuh. Bizga mana shunday shart-sharoitlar yaratib bergan, hukumatimizga va bizning savollarimizga aniq javob berib, bizga yaxshilik va toʻgʻri yoʻlni koʻrsatish uchun “Din va hayotga oid savollar” deb nomlangan telegram kanalini joriy qilgan OʻZBEKISTON MUSULMONLARI IDORASI FATVO HAYATIga oʻz minnatdorchiligimni bildiraman!..”

• “Shoh...” номли канал эгаси ўзининг фикрларини бундай ёзган:

Assalomu alaykum hurmatli ustozlar. Savollarimga aniq va asosli javob berayotganliklaringizdan juda minnatdorman. Alloh taolo boshlagan ishlaringizni bundan-da barakali qilsin.

• Анбар:

Assalomu alaykum. Sizlarga dinimiz rivoji yurtimiz musulmonlari diniy salohiyati rivoji uchun hormay tolmay xizmat qilayotganligingiz uchun tashakkur.

• Asqarov Anvarxon Karimxon o'g'li:

Assalomu alaykum! Ming bor tashakkur! Alloh din yo`lidagi faoliyatinglarda kuch-quvvat, fazli barakot bersin! Rahmat!

Қайд этилганидек, ечими топилмаётган саволлар ва дил изҳорлари келишда давом этмоқда.

Фатво ҳайъати мўмин-мусулмонларимизни “Дин ва ҳаётга оид саволлар” номли расмий @diniysavollar телеграмм канали орқали саволларига қулай услубда, исталган вақтда жавоб олишларини тавсия этади.

Бунинг учун savollar.muslim.uz сайти ёки телеграмм мессенжеридаги “@SavollarMuslimUzBot”ига савол йўллаш кифоя.

Аллоҳ таоло ҳаммамизни тўғри йўлда собитқадам айласин.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Мақолалар

МАЪЛУМОТНИ ИЖТИМОИЙ ТАРМОҚЛАРДА УЛАШИНГ

"Имом Абдулазиз Шамсул аимма Ҳалвоий" ёдгорлик мажмуаси очилди

26.12.2024 2553 4 min.

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм

Самарқанд вилоятининг Жомбой туманида имом Абдулазиз «Шамсул аимма Ҳалвоий» ёдгорлик мажмуасининг очилиш маросими ўтказилди.

Мажмуанинг очилиш маросимида самарқандлик таниқли олимлар, дин намояндалари, зиёлилар ва нуронийлар иштирок этди. Қуръон оятлари тиловат қилиниб, хайрли дуолар қилинди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси вилоят бўлими раҳбари ўринбосари Хайрулло Сатторов, манбашунос олим Комилхон Каттаев сўзга чиқиб, имом Шамсул аимма ҳазратларининг ҳаёти ва фаолияти, илмий мероси ҳақида батафсил маълумот берди.

Тадбирда ушбу муборак масканни обод қилишда ўз ҳиссасини қўшган барча фидойилар, уста-қурувчилар, маърифатли тадбиркорларга маҳалла аҳли номидан миннатдорлик билдирилди.

«Шамсул аимма» унвони билан шуҳрат топган Абдулазиз ибн Аҳмад ибн Наср ибн Солиҳ Ҳалвоий етук фақиҳларимиздан биридир. Абу Саъд Самъоний қаламига мансуб «Насабнома» китобининг бухоролик олимлар қисмида ёзилишича, Ҳалвоийнинг отаси ҳалво пишириб, сотиб тирикчилик қилиб юргани учун у кишига ота касби билан нисбат берилган.

Ҳалвоийнинг туғилиши билан боғлиқ маълумот бирор-бир манбада келмагани боис туғилиш санаси ҳозирча маълум эмас. Ота томонидан аждодлар силсиласи Пайғамбаримизнинг жиянлари ва куёвлари Али ибн Абу Толибга боғланади.

Абдулҳай Лакнавийнинг «Фавоид ал-баҳийя фит-тарожима ал-ҳанафийя» китобида қайд этилишича, ироқлик кўпгина фақиҳлар унвон танлашда касб-ҳунар, қабила ёки бирор жой номига нисбат бериш билан «Жассос» (сувоқчи), «Қудурий» (қозончи) каби соддагина тахаллуслар олишган.

Қорахонийлар пойтахтини Ўзгандан Самарқандга кўчиргач, Ҳалвоий Кешга сургун қилинади. У киши қолган умрини шу ерда ўтказади. Абдулазиз Ҳалвоий тахминан 1058 йили Кешда вафот этади. У кишининг жасади Бухорога олиб келиниб дафн қилинади. «Мен у зотнинг қабрларини зиёрат қилдим», дейди «Насабнома» асари муаллифи Абу Саъд Самъоний.

Чор Русияси даврида Калобод мозори бузилиб, ўрни уй-жой учун ер майдони сифатида ажратиб берилган. Ҳалвоийнинг қабри ҳам янги бунёд этилган уйлар ичида қолгани сабабли 2004 йили турбати Бухоро шаҳрининг Самарқанд кўчасидаги «Шоҳ Ахси» ёдгорлигига кўчирилди. Шу жойда у зотнинг шогирдларидан бири Бакр Заранжарийнинг қабри ҳам бор.

Ҳалвоийнинг «Шамсул аимма» деб улуғланадиган уламо даражасига етишида устозларининг хизматлари катта бўлган. Абдулҳай Лакнавий Абдулазиз Ҳалвоийнинг фиқҳ илмидан устозлари силсиласи Абу Ҳанифага бориб етиши ҳақида маълумот беради. Ҳалвоийдан Сарахсий (1010–1093), Абул Уср Паздавий (1010–1089), Абул Юср Паздавий (1030–1099), Бакр ибн Муҳаммад Заранжарий (1035–1118) кабилар сабоқ олиб, замонасининг етук фақиҳ олимлари бўлиб етишишган.

Ҳозиргача олимнинг бирор бир китоби қўлёзма ёки тошбосма шаклида топилмаган бўлса-да, у киши қаламига мансуб асарларнинг номи бизга маълум. Абу Саъд Самъонийнинг «Насабнома», Ҳожи Халифа Чалабининг «Кашфуз Зунун», Ҳофиз Абдул Қодир Қурайшийнинг «ал-Жавоҳир ал-Музийя фит-табақот ал-ҳанафийя», Шамсуддин Заҳабийнинг «Сияру аълом ан-нубало» китобларида Ҳалвоийнинг асарлари ҳақида маълумотлар берилган. У киши «ал-Мабсут», «ан-Наводир», «Фавоид», «Шарҳ ал-адаб ал-Қодили Аби Юсуф», «Шарҳ ал-адаб ал-Қоди лил-Хассоф» каби китоблар ёзган.

Ҳанафий мазҳаби уламолари мазҳаб фақиҳларини салоҳияти, илмий лаёқатига қараб етти табақага ажратадилар. Фазилатли шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратлари «Мухтасар ал-виқоя»га шарҳ сифатида ёзган «Кифоя» номли китобида Хассоф, Таҳовийлар билан бир қаторда Ҳалвоий, Сарахсий, Паздавий ва Қозихонларни учинчи табақа вакиллари сирасида зикр қилади. Ушбу табақа вакиллари мазҳаб соҳибидан ривоят қилинмаган масалаларда ижтиҳод қиладиган мужтаҳид фақиҳлар бўлишган.

Алломанинг фатволари кўплаб мўътабар китобларда, хусусан, «Фатавои Оламгирия», «Фатавои Қозихон», «Муҳити Сарахсий», «Кофий», «Захира» ва «Жомиъ ал-мабоний лил-масаили шарҳи фиқҳи Кайдоний» каби асарларда келтирилган.