Мушрикларнинг жабр-зулми кучайгач, мусулмонлар Мадинага ҳижрат қилдилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам қизлари Фотима розиялоҳу анҳо билан Умму Гулсум розиялоҳу анҳони олиб келиш учун ишончли саҳобаларни Маккага юбордилар. Шундай қилиб, Фотима розияллоҳу анҳо ўн саккиз ёшида Макка билан видолашди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Оиша розиялоҳу анҳога уйланганларидан кейин саҳобалардан, Фотима розиялоҳу анҳога совчилар кела бошлади. Фотима розиялоҳу анҳо оталарининг хизматларида тургани боис саҳобалар шу пайтгача бунга журъат қила олишмаган эди. Аввало, Ҳазрати Абу Бакр розиялоҳу анҳу ва кейинроқ Ҳазрати Умар розиялоҳу анҳу оғиз солдилар. Лекин Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам буюк бир назокат ила узр баён қилдилар. Ҳазрати Умар розиялоҳу анҳу бу шарафни Ҳазрати Али розиялоҳу анҳуга лойиқ кўриб, таклифини унга айтдилар. Аммо Ҳазрати Али розиялоҳу анҳу: “Ҳазрати Абу Бакр (розиялоҳу анҳу) ва ҳазрати Умар (розиялоҳу анҳу)дек зотларга рад жавобини берган Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам менинг таклифимни қабул қилишлари мумкинми?” деган андишада эди. Ҳазрати Умар розиялоҳу анҳу Ҳазрати Али розиялоҳу анҳуни Набий алайҳиссаломнинг куёви бўлишга энг муносиб зот эканлигига ишонтирдилар. Ҳазрати Али розиялоҳу анҳу Пайғамбар алайҳиссалом ҳузурларига бордилар. Аммо уялганларидан зиёрат сабабини айта олмадилар. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Абу Толиб ўғлининг қандай эҳтиёжи бор экан?” дедилар. Бўлажак куёв тортина-тортина гап бошладилар: “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг қизлари Фотима (розиялоҳу анҳо)нинг қўлини сўраб келдим”. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг муборак чеҳраларида мамнуният ҳислари намоён бўлди. Эртасига Ҳазрати Али розиялоҳу анҳу такрор Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ҳузурларига бордилар. Набий алайҳиссалом:
— Маҳр учун ёнингизда бирон нарса борми? — дея сўрадилар.
Али розиялоҳу анҳу:
— Йўқ, эй Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам), — деди.
— Фалон куни сизга бир зирҳ берган эдим, ўша қани? Ҳазрати Али розиялоҳу анҳу хурсанд бўлиб:
— Ўзимда турибди, эй Набийуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам), — деди. Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) сарпо, совға-салом олишлари учун уни сотишга буюрдилар. Ҳазрати Усмон розиялоҳу анҳу зирҳни 470 дирҳамга харид қилдилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам пулнинг бир қисмини хушбўйликлар олиш учун Билол розиялоҳу анҳуга қолган қисмини Умму Салама розиялоҳу анҳога бериб, Фотима розиялоҳу анҳо учун кийим-кечак харид қилишни буюрдилар. Сўнгра Сарвари олам соллаллоҳу алайҳи ва саллам Анас розиялоҳу анҳу орқали Ҳазрати Абу Бакр, Умар, Усмон, Талҳа, Зубайр розиялоҳу анҳулар ва ансорлардан яна шунча кишини ҳузурларига чорладилар. Фотима розиялоҳу анҳонинг қошига бориб: “Эй Фотима! Али сенга уйланмоқчи, бунга нима дейсан?” дедилар. Муҳтарама қизлари қаттиқ ҳаё ва иболари боис сукут сақлаб, ҳеч қандай жавоб бермадилар. Бу эса розилик аломати эди. Бу аснода чақирилган саҳобалар ҳам етиб келишди. Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам уларга шундай дедилар:
— Танҳо ҳамду санога лойиқ, қудрати ила бутун мавжудотни яратган Аллоҳга беҳад шукрлар бўлсин. Шубҳасиз, Аллоҳ таоло оила қуришни ва қариндош-уруғларни ҳурматлашни амр этди: “У сувдан — нутфадан инсонни яратиб, сўнг уни насл-насаб эгаси ва куда-анда қилиб қўйган Зотдир. Дарҳақиқат, Парвардигорингиз (ҳар ишга) қодирдир” (Фурқон, 54) Энди мақсадга келсак, Ҳақ таоло амрига кўра, Фотимани Алига никоҳлаб бераман. Агар рози бўлса, тўрт юз мисқол кумуш эвазига вожиб бир амал ва қоим бир суннат ила Фотимани Алига узатаётганимга сизларни шоҳид қиляпман. Аллоҳ уларнинг мол-дунёларига барака бериб, наслларини азиз қилсин. Мана шуни сизларга маълум қилиб, ўзимга ва барчангизга Аллоҳдан мағфират тилайман”. Сўнгра Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам бир товоқ хурмо келтириб, мўьтабар меҳмонларга тортиқ қилдилар. Бу орада Ҳазрати Али розиялоҳу анҳу ҳам етиб келдилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам табассум ила: “Эй Али! Мен тўрт юз мисқол кумуш эвазига Фотимани сенга никоҳладим”, дедилар. Ҳазрати Али розиялоҳу анҳу шукр саждасини адо қилдилар. Сарвари коинот соллаллоҳу алайҳи ва саллам Ҳазрати Али розиялоҳу анҳу ва Фотима розиялоҳу анҳонинг ҳаққига: “Аллоҳ оилангизга барака ва хурсандчилик берсин. Сизларга солиҳ фарзандлар ато этсин”, деб дуо қилдилар. Ҳазрати Али розиялоҳу анҳу бениҳоя хурсанд бўлдилар. Зеро, ҳаётларида энг буюк воқеа юз берган - Пайғамбарлар хотами Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг қизларига уйланиш шарафига муяссар бўлган эдилар. Давоми бор...
Саидаброр Умаров
Аллоҳ таоло айтади: “Одамларга (кибрланиб) юзингни буриштирмагин ва ерда керилиб юрмагин! Чунки Аллоҳ барча кибрли, мақтанчоқ кимсаларни суймас” (Луқмон сураси, 18-оят).
Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: “Сизлардан илгари яшаб ўтган бир кишини такаббурлик билан изорини судраб юрганида ер ютди. У қиёмат кунигача ер (қаъри)га кириб кетаверади” (Имом Бухорий ривояти).
Ёшлигимизда устозлар кишининг кибрли ё ундай эмаслигини донга тўла бошоқнинг эгилиши, донсиз бошоқнинг эса худди кибрлангандай тик туриши мисолида тушунтиришганди. Катта бўлиб англадикки, устозларнинг мақсади бошоқ мисолида кибрланмасликни кўз олдимизда қолдириш бўлган экан. Негаки, мутакаббирликнинг оқибати жуда аянчли бўларкан.
Амр ибн Шуайбнинг бобосидан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: “Қиёмат кунида мутакаббир кимсалар одам суратидаги чумолиларга ўхшаш ҳолда қайта тирилади. Уларни ҳар томондан хорлик ўраб олади. Улар жаҳаннамдаги “Булус” деб номланадиган зиндонга ҳайдалади” (Имом Термизий ривояти).
Кибрнинг сабаблари турличадир. Масалан, бирор соҳани ўзлаштирган, керакли мутахассисга айланган одам ўзини олим, бошқаларни жоҳил санаб, насиҳатни қабул қилмай қолиши, кимдир ота-боболарининг олий насаби билан фахрланиб, ўзгаларни насаби паст, деб билиши, кимдир эса мол-дунё туфайли ғурурга кетиши мумкин. Яна чирой, қувват каби неъматлар ҳам шулар жумласидан. Кўплар шу сабаблар туфайли “Бошқалардан устунман”, деб ўйлашади. Ваҳоланки, Аллоҳ банданинг чиройига, насабига, бойлигига эмас, қалбига, қилаётган нияти ва амалига қарайди.
Ибн Синонинг устози Кушёрнинг ҳузурига бир киши илм ўрганиш мақсадида келибди. 2-3 ой ўтса ҳамки, устози илм беришни бошламагач:
– Ҳазрат, энди менга жавоб берсангиз. Уч ой бўлди, дарс бермадингиз. Вақтингиз йўқ шекилли, – дебди. Шунда устоз:
– Мен сенга бажонидил дарс берардим. Лекин ҳузуримга келган пайтингда "бу илмдан менинг унча-мунча хабарим бор", дея кибрландинг. Ўша қарашинг ҳалиям кетмади. Мен бўш идишни тўлдираман, деб жавоб қилибди.
Мол-давлатга кибрлансангиз, демак фақирсиз. Ўзингизни бошқалардан устун кўрадиган бўлсангиз, ҳар қанча илмингиз бўлмасин, жоҳилсиз. Кишини зулмга, туғёнга соладиган куч-қувват аслида заифликдир. Ҳақиқий бойлик, мартаба ва илмни тавозели инсонлардан топасиз!
Жаъфархон Сўфиев,
Тўрақўрғон туманидаги
“Исҳоқхон тўра” жоме масжиди имом-хатиби