24 Декабр, 2024, 23 Жумадул сони, 1446
24 Декабр, 2024, 23 Жумадул сони, 1446
Ҳар йили Ўзбекистон мусулмонлари идораси тасарруфидаги масжидлар имом-хатиб ва имом-ноиблари ўртасида анъанавий тарзда “Йил имоми” кўрик танлови ўтказиб келинар эди. Жорий йилдан эса мазкур танлов Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг 2018 йил 10 сентябрдаги 01/А092-сонли буйруғи асосида “Энг маърифатли имом” номи остида янги Низом асосида ўтказилди.
Танловнинг мақсади – бугунги тараққиёт талабларига жавоб берадиган, кучли илмий салоҳиятга эга, юқори касбий маҳорат соҳиби бўлган, ташаббускор, илғор фикрли, инновацион ғоялар муаллифи, замонавий ахборот технологияларидан етарлича фойдалана оладиган ва кенг халқ оммасига ўз фикрини етказиш қобилиятига эга бўлган энг иқтидорли, фаол имом-хатибларни аниқлаш ва қўллаб-қувватлашдан иборатдир.
Уч босқичда ўтказилиши белгиланган танловнинг биринчи шаҳар-туман босқичи ғолиблари 15 октябрь куни Наманган шаҳридаги “Яҳёхон тўра” жоме масжидида ўтказилган вилоят босқичида ўзаро беллашдилар.
Танлов Қуръони карим тиловати билан бошланди. Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг Наманган вилоят вакили, вилоят бош имом-хатиби Абдулҳай Турсунов сўзга чиқди. У жорий йилги танлов Ўзбекистон Республикаси Президентининг 16 апрелдаги “Диний-маърифий соҳа фаолиятини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 15 банддан иборат тарихий фармони ҳамда “Виждон эркинлиги ва диний ташкилотлар тўғрисида”ги Қонунда белгиланган вазифалар эканини таъкидлади.
Ўтказилаётган кўрик-танловдан кўзланган мақсад юртимизни юқори савияли, кучли билимга эга диний кадрлар билан таъминлаш, имомларнинг малака ва кўникмаларини янада ривожлантириш эканини айтди.
Хусусан, уларни қўллаб-қувватлаш ва рағбатларнтириш мақсадида ўтказилаётгани, юртимизда диний-маърифий соҳага, илм аҳлига кўрсатилаётган эътиборга алоҳида тўхталди. Давлатимиз раҳбари ва Мусулмонлар идораси раҳбариятига танлов иштирокчилари номидан ташаккурлар айтди.
Шунингдек, танловда имомлардан ташқари масжидларда жонкуярлик билан хизмат қилиб келаётган, ўз устида мунтазам иш олиб бораётган бир гуруҳ ходимлар ҳам тақдирланади деб, барча иштирокчиларга омад ва муваффақиятлар тилади.
Танловда кузатувчи сифатида иштирок этган Ўзбекистон мусулмонлари идораси масъул ходими Муҳаммадайюб домла Ҳомидов ҳам сўзга чиқди.
У киши Ўзбекистон мусулмонлари идораси Раҳбариятининг саломини танлов иштирокчиларига етказиб, ҳақиқатда Наманган вилоятида бу йилги танловга ўзгача иштиёқ билан катта тайёргарлик кўрилганини эътироф этди ҳамда танлов иштирокчиларига омад тилади.
Танловда иштирокчиларнинг чиқишлари ҳакамлар ҳайъати томонидан баҳолаб борилди ҳамда танлов сўнгида натижалар эълон қилинди:
“Энг маърифатли имом” танловининг Наманган вилоят босқичи ғолиблари:
I-ўрин: Умурзаков Кодиржон Джураевич (Поп тумани “Муҳаммаджон қори” жоме масжиди имом-хатиби)
II-ўрин: Усмонов Ибодулло Исмоилхонович (Косонсой тумани “Эшонбобо” жоме масжиди имом-хатиби)
III-ўрин: Хапизов Шамсиддин Ахмедович (Наманган тумани “Халил ҳожи” жоме масжиди имом-хатиби)
“Энг кўп обуна уюштирган имом”
- Ҳамроқулов Камолиддин (Норин тумани “Ҳаққулобод” жоме масжиди имом-хатиби
“Энг кўп мақола нашр этган имом”
- Исақов Абдулвоҳид (Наманган шаҳар “Мирёқуббой Мирҳакимбой” жоме масжиди имом-хатиби)
“Энг обод масжид”
- Наманган шаҳар “Мавлоно Алийюл қори” жоме масжиди (масжид имом-хатиби Ҳамдамов Абдулбосит)
“Энг тарғиботчи имом”
- Турсунов Шукрулло (Наманган шаҳар “Абу Ҳанифа” жоме масжиди имом-хатиби)
“Энг таъсирли ижодий иш”
- Икрамов Обидхон (Наманган вилоят бош имом-хатибининг ўринбосари “Жазарий матни” ҳамда “Қуръони карим тиловатида вақф ва ибтидо” рукни остида чоп этилган асарлари учун)
“Энг хушовоз муаззин”
- Юсупов Носирхон (Косонсой тумани “Аълохон маҳдум” жоме масжиди муаззини)
“Энг ишбилармон мутавалли”
- Сиддиқов Хасанхон (Уйчи тумани “Машҳад мозор” жоме масжиди мутаваллиси)
“Энг миришкор боғбон”
- Ризаев Маъмуржон (Поп тумани “Кичик Хўжаобод” жоме масжиди боғбони)
“Энг намунали таҳоратхона”
- Наманган шаҳар “Маҳдум эшон” жоме масжиди таҳоратхонаси (масжид имом-хатиби Шахобитдинов Боситхон)
“Энг замонавий қоровулхона”
- Наманган шаҳар “Абу Юсуф” жоме масжиди қоровулхонаси (масжид имом-хатиби Юсупов Боситхон)
“Энг бой кутубхона”
- Наманган шаҳар “Абу Юсуф” жоме масжиди кутубхонаси (масжид имом-хатиби Юсупов Боситхон)
Ғолиблар Наманган вилоят вакиллигининг диплом ва ташаккурномаси ҳамда эсдалик совғалари билан тақдирландилар.
Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг
Наманган вилоят вакиллиги
Матбуот хизмати
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Фақиҳлар фиқҳга шундай таъриф беришади: «Фиқҳ мукаллафларнинг амалларини ҳалол ва ҳаромлик, фасод ва саҳиҳлик жиҳатидан ўрганадиган илмдир». Бу таърифни ҳам кенгроқ таҳлил қилиб кўрайлик. «Ўрганадиган илм» нима дегани? Ҳозиргина «Илм бир нарсанинг воқеликка мувофиқ келишидир», дедик.
Фиқҳнинг мавзусига бир мисол келтирайлик. Масалан, мен мукаллафман. Хотинимга «Сен талоқсан», дедим. Бунинг ҳукми нима бўлишини фиқҳ ўрганади. Демак, фиқҳ мен каби мукаллафларнинг мана шу каби ҳолатларини ўрганади. Масалан, мен шерикчилик ақдини тузишим мумкин, бирон нарсани сотишим, ижарага олишим мумкин. Фиқҳ ана шундай ҳолатларни, мен қилган ишнинг ҳалол ёки ҳаром, саҳиҳ ёки фасодлигини ўрганади. Демак, фиқҳнинг мавзуси мукаллафлар қиладиган амалларнинг ҳолатини ўрганишдир.
Фақиҳларнинг фиқҳга берган таърифларида «далил» деган сўз борми? Йўқ. Улар фақат мукаллафларнинг амаллари ҳақида гапиришди, ҳукмларнинг мукаллафларга нисбатан жорий бўлиш ҳолатларига эътибор қаратишди. Демак, умумий қилиб айтадиган бўлсак, фиқҳга икки хил таъриф берилди. Бири усулий уламоларнинг таърифи, яъни «Қуръон ва Суннатдан ҳукмларни қай тарзда чиқариб олиш ҳақидаги илм» деган таъриф. Иккинчиси фуқаҳолар берган таъриф бўлиб, унда ҳосил бўлган ҳукмларнинг мукаллафларга қандай жорий қилиниши асосий ўринга қўйилди. Бу ҳукмлар мутлақ мужтаҳидлар тарафидан чиқарилади. Ҳукмни фақат мутлақ мужтаҳид чиқара олади. Ана шу мужтаҳид муайян бир ҳукмни Қуръон ва Суннатдан қандай чиқарганини ўрганиш усул илмининг мавзусидир. Чиқарилган ҳукмни ўзимизга ва жамиятга татбиқ қилиш эса муфтий ва фақиҳларнинг ишидир.
Демак, фиқҳга икки хил қараш мумкин экан: ҳукмни чиқариб олиш ва уни татбиқ қилиш. Бизнинг хатоимиз шуки, ҳукмни ишлаб чиқиш билан уни татбиқ қилиш орасидаги фарқни тушунмаяпмиз. Тушунмаганимиз учун кераксиз гапларни гапиряпмиз. Биз юқорида айтиб ўтган икки йўналиш – таҳаллул, яъни динга енгил қараш ва ташаддуд, яъни динда ғулувга кетиш йўналишлари ё иккинчи таърифдан бехабар қолишди, ёки унга эътиборсиз қарашди. Улар фақат биринчи таърифни, яъни ҳукмни қай тарзда ишлаб чиқишни изоҳлашди.
Масалан, сиз биринчи йил илм олаётган бўлсангиз, улар сизга: «Сен айтган ҳукмни фақат далил келтирсанг, қабул қиламиз», дейишади. Ахир сиз ҳали далилларни билмайсиз-ку! Бирорта жумлани оят деб ўйлашингиз мумкин, лекин аслида у оят бўлмаслиги мумкин. Бир ҳадисни Бухорийда келган, деб айтишингиз мумкин, лекин у Бухорийдан ривоят қилинмаган, тўқима ҳадис бўлиб чиқиши мумкин, чунки сиз ҳали далилларни ўрганмагансиз. Улар мана шу даражадаги одамлардан далил сўрашди, очиқ-ойдин далили бўлмаган ҳукмни эса ботилга чиқаришди. Бунга бироз кенгроқ ёндашиш керак...
Юқорида айтганимдек, асосий мақсадим таърифларга доир қўшимча маълумотларни айтиб ўтиш эди. Келинг, шу масалани кўрайлик. Ана ўша йўналиш эгалари ҳар бир ҳукмга далил талаб қилишяпти. Аввало айтинг-чи, далил нима ўзи? Улар: «Далил – бу Қуръон ва Суннат», дейишади. Уларнинг «Далил Қуръон ва Суннатдир», дейиши илмий маънода хатодир, чунки далилни фақат Қуръон ва Суннатгагина чеклаб қўйсак, динни зое қилиб қўямиз, чунки булардан бошқа далиллар ҳам бор. Далил тўғри ёндашиш орқали талаб қилинган маълумотга етказадиган манбадир. Демак, Қуръон ва Суннат далилларнинг асосий қисмидир, лекин далилларнинг барчаси эмас, чунки ижмоъ ҳам далил, қиёс ҳам далилдир. Тўғри ёндашиш орқали талаб қилинган маълумотга етказадиган ҳар қандай манба далил бўлади. Лекин бу гапни улар тушунмайди. Улар далилни фақат Қуръон ва Суннат, деб тушунишади.
«Ҳанафий мазҳабига теран нигоҳ» китобидан
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа