Миср Вақфлар ва Ислом ишлари вазири доктор Муҳаммад Мухтор Жума Қуръони карим учун ўзларининг ширин ва таъсирли тиловатлари билан Ислом оламини бойитган Мисрнинг буюк қорилари шарафига ўтказилиб келинаётган навбатдаги 30-халқаро Қуръони карим мусобақасини ўтказиш санасини 2023 йил 2 декабрда бўлишини тасдиқлади.
Миср Вақфлар ва Ислом ишлари вазири бўйича ушбу 30- халқаро Қуръони Карим мусобақасига Қуръони каримга бўлган хизматларини эътиборга олган ҳолда Шайх Маҳмуд Aли Aл-Банно раҳимаҳуллоҳ номини беришга қарор қилди.
Мусобақа қуйидаги йўналишларда ўтказилади:
1. Қуръони каримни тажвид қоидаси асосида тафсири билан ёдлаш, унда имом-хатиблар Қуръон илмлари устозлари ва уларнинг ёрдамчилари бўлмаслиги, иштирокчининг ёши 35 дан ошмаслиги;
2. Араб тилида сўзлашмайдиган давлатлар вакиллари учун Қуръони каримни тажвид қоидаси асосида тўлиқ ёддан ўқиб бериш, унда иштирокчини ёши 30 ёшдан ошмаслиги;
3-йўналиш (ёшлар учун): Қуръони каримни тўлиқ ёддан билиш, луғавий маъноларини тушуниш ва Юсуф алайҳиссалом сурасидаги оятлар маъноларини изоҳли таржима қилиш, унда иштирокчини ёши 12 ёшдан ошмаслиги;
4. Қуръони каримни тўлиқ ёддан тиловат қилиб бериш билан бирга Каломуллоҳ маъноларининг таржимаси ва Қуръон илмларини тадбиқ этиш қоидаларини билиши. Бу йўналишда имом-хатиблар, Қуръон илмлари устозлари ва мударрисларига ҳам қатнашишга рухсат этилади. Иштирокчининг ёши 40 ёшдан ошмаслиги шарт қилинади.
5. Имконияти чекланганлар иштирокида Қуръони каримнинг умумий маъно ва мақсадларини тушунган ҳолда ёддан ўқиб бериш. Унда иштирокчини ёши 30 ёшдан ошмаслиги шарт қилинади.
6. Оилавий Қуръони каримни ёд олган ҳофизлар оиласи иштирокида Қуръони каримнинг умумий маъно ва мақсадларини тушунган ҳолда тўлиқ ёддан ўқиб бериш, агар ҳифзни ўзлаштирган оила аъзолари сони уч нафардан кам бўлса, оила илгари биринчи ўринни эгаллаб, ғолиб бўлмаган бўлиши лозим.
Мусобақанинг барча йўналишлари ҳар икки жинс вакиллари учун ҳам очиқ экани таъкидланиб, иштирокчи илгари бирорта ҳам танлов бўлимида ўтган йили биринчи ёки иккинчи ўринни қўлга киритмаган бўлса, мусобақада иштирок этади.
Маълумот учун, Шайх Маҳмуд Aли Aл-Банна 1926 йил 17-декабрда Мануфия вилоятидаги Шибинул-Кум маркази Шабробос қишлоғида туғилган. У Қуръони каримни қишлоқ мактабида ўқиб юрган кезларида 11 ёшида ёд олган. Кейин у Aҳмадий масжидида шариат илмларини ўрганиш учун Танта шаҳрига кўчиб ўтди ва у ерда имом Иброҳим ибн Салом ал-Маликий қўлида таҳсил олди.
Шайх Aл-Банно 1945-йилда Қоҳирага кўчиб ўтиб, таниқли Қуръон ҳофизи сифатида шуҳрат қозонди, мақомот илмларини ўрганди, 1948 йил декабрида радиога таклиф қилиниб, “Ҳуд” сурасини эфирга ўқиб берди. Сўнг бир неча йил у Мисрдаги энг машҳур қорилардан бирига айланди.
Шайх Маҳмуд Aл-Банно ҳаётининг сўнги йилларида 1984 йил “Қуръон қорилари ва устозлари уюшмаси”га асос солинишида ҳам муҳим роль ўйнади. У ўша даврда Миср ҳукуматининг раҳбари бўлиб турган Анвар Садатнинг олдига шу масалани кўтариб кирди. Анвар Садат Шайх Маҳмудни қаттиқ эҳтиром қилар, у билан дўстона суҳбатлашарди. У бу таклифни дарҳол қабул қилди. Шайх Маҳмуд ушбу уюшмага раҳбар этиб тайинланди.
Шайх Маҳмуд Али Ал-Банно 1405/зулқаъда/03 ҳижрий, 20/07/1985 милодий санада шанба куни вафот этди. У кишининг жанозаси “Имом Ҳусайн” масжидида ўқилди. Жанозада васиятга мувофиқ, шайх Мутавалли Шаъровий имом бўлди. Шайх Маҳмуд ўзининг васиятига кўра, киндик қони тўкилган қишлоғи Шабробосдаги ўзи қурдирган масжид ёнидаги мақбарасига дафн қилинди.
Интернет материаллари асосида
Ўзбекистон мусулмонлари идораси ходими
И.Аҳмедов тайёрлади.
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Бу мавзуда салафларимиздан келган бир қанча таъсирли ривоятлар бор. Қуйида уларнинг айримларини келтираман:
1. Шақиқ Балхий раҳимаҳуллоҳ айтади:
"Мен хушуъни Исроил ибн Юнусдан ўргандим. Биз унинг атрофида эдик, у ўнг томонида ким бор, чап томонида ким борлигини билмасди — охират ҳақида тафаккур қиларди".
2. Юсуф ибн Асбат раҳимаҳуллоҳ айтади:
"Суфён ибн Уяйна раҳимаҳуллоҳ менга хуфтон намозидан сўнг: "Таҳорат идишини (обдаста) бергин", деди. Унга бердим. У ўнг қўли билан олиб, чап қўлини ўнг қўлининг устига қўйди ва тафаккурга чўмди. Мен ухлаб қолдим, сўнг саҳарда турдим — қарасам, идиш ҳали ҳам қўлида. "Тонг отди", дедим. У эса бундай деди: "Сен идишни берган пайтингдан буён шу ҳолда охират ҳақида тафаккур қилдим".
3. Абдуллоҳ ибн Муборак раҳимаҳуллоҳдан ривоят:
У Суҳайл ибн Адийни сукунатда, тафаккурда кўриб:
"Қайси нуқтага етдинг?" деб сўради.
У: "Сирот кўпригидаман", деб жавоб берди.
4. Муҳаммад ибн Васеъ раҳимаҳуллоҳдан ривоят:
Басралик бир киши Абу Зарр вафотидан кейин унинг хотини Умму Заррга бориб, унинг ибодатини сўради. У бундай деди: "Абу Зарр кун бўйи уйнинг бир четида тафаккур қилиб ўтирарди".
5. Умму Дардо (Абу Дардонинг хотини) айтади:
"Абу Дардо розияллоҳу анҳунинг энг афзал ибодати — тафаккур ва ибрат олиш эди".
6. Сиррий Сақатий раҳимаҳуллоҳ айтади:
"Ҳар куни бурнимга қарайман — юзим қорайганми, деб. Таниш жойда ўлишни ёқтирмайман — ер мени қабул қилмай қўйса, шарманда бўлишдан қўрқаман".
7. Абу Шурайҳ раҳимаҳуллоҳ ҳақида:
Бир куни у юриб кетаётган эди, тўхтаб, кўйлагини бошига ташлаб, йиғлашга тушди.
Уни кўриб: "Нима учун йиғлаяпсан?" деб сўрашди.
У бундай жавоб берди: "Ўтган умримни, кам амалимни, яқинлашган ажалимни тафаккур қилдим".
8. Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу бир куни йиғлади. Сабабини сўрашди. У бундай деди: "Дунё ва унинг шаҳватлари ҳақида ўйладим. Улар тугамай туриб, аччиқ алам билан алмашади. Агар бунинг ўзида ибрат бўлмаса ҳам, ақлли киши учун унда панд насиҳат бор. Энди ўз ҳолингизга қаранг, аҳли оилангиз, яхши кўрган кишиларингиз билан бугун жам бўлиб турибсиз, эртагачи? Эртага эса, албатта улардан ажралиш бор".
9. Довуд Тоий раҳимаҳуллоҳнинг ҳолати:
У тўлин ой кечаси уйнинг томига чиқди. Осмонга қараб Осмон ва ернинг яратилиши ҳақида тафаккурга чўмди ва йиғлай бошлади. Шунчалик қаттиқ таъсирландики, томдан қўшнисининг ҳовлисига йиқилиб тушганини сезмай қолди. Қўшни уни ўғри деб ўйлаб, қиличига ёпишди. Аммо келиб қараса — Довуд экан. "Қандай қилиб томдан тушиб кетдинг?" - деб сўради. Довуд: "Қандай йиқилганимни сезганим йўқ", деб жавоб берди.
10. Суфён Саврий раҳимаҳуллоҳ ҳақида:
У дўстлари билан ўтирган эди, чироқ ўчиб қолди. Ҳамма ёқни зулмат қоплади. Кейин чироқни ёқишди. Қарасалар, Суфённинг кўзларидан оқаётган ёши юзи ювяпти. Ундан: "Сенга нима бўлди, нега йиғлаяпсан?" деб сўрашди.
У: "Шу онда қабр зулматини эсладим…", деб жавоб берди.
Хулоса:
Салафи солиҳлар ҳар бир ҳолатда тафаккур қилганлар — таом еганда, юрганда, ётганда, ҳатто сув идишини ушлаб турган пайтда ҳам охиратни эслаб йиғлардилар. Улар учун тафаккур — ибодатнинг қалби эди.
Ҳомиджон қори ИШМАТБЕКОВ