12 Июн, 2025, 16 Зулҳижжа, 1446
12 Июн, 2025, 16 Зулҳижжа, 1446
Дунёнинг гўзаллиги инсон биландир. Инсоннинг гўзаллиги эса ислом биландир. Ислом дини инсонларни фақат яхшиликка даъват этадиган, ёмонликдан қайтарадиган соф диндир. Наҳл сурасининг 97-оятида Аллоҳ таоло “Эркакми ё аёлми – кимда ким мўмин бўлган ҳолда бирор эзгу иш қилса, бас, Биз унга ёқимли ҳаёт бахш этурмиз ва уларни ўзлари қилиб ўтган гўзал амаллари баробаридаги мукофат билан тақдирлаймиз” деб марҳамат қилган. Солиҳ амаллар қилиб яшаган инсон ҳаётлик даврда роҳату фароғатда яшаб, охиратда эса улкан мукофотлар соҳибига айланади. Динимизга ёт бўлган амаллар билан машғул бўлганлар эса албатта жазосини олади.
Сизу-бизга берилган тириклик неъматидан оқилона фойдаланиб, гўзалликка бурканган дунёда савоб захираларимизни кўпайтириб, келажак авлодга намунали амалларимиз билан, хулқларимиз билан ўрнак бўладиган даражада яшаб ўтсак энг катта бахтга сазовор бўламиз.
Дунёнинг тинчлигини бузаётган, одамларнинг бахтли-саодатли яшашини кўролмаётган, ўзгаларнинг бахтсизлиги эвазига бой бадавлат бўлиб, гўёки ширин ҳаёт кечираётган кимсалар ҳам бор. Улар гиёҳванд моддаларини тайёрлаб инсонларнинг ширин ҳаётини қайғу ғамларга, аламу ситамларга айлантираётган жоҳил кишилардир.
Бирлашган Миллатлар Ташкилоти ҳузурида гиёҳвандлик ва жиноятчиликка қарши ҳалқаро ҳайъат ташкил этилган. Уларнинг хабарига кўра кундан-кунга гиёҳвандлик сони ошиб бормоқда. Ачинарлиси гиёҳвандликка илк бор қадам қўяётганлар 11-17 ёшли йигит қизлар эканлигидир. Ёшлик гаштини сурадиган, ўйнаб-куладиган, илму-ирфонга шўнғиб марифат чўққисини кўзлайдиган даврда бало ва офатга дучор бўлиб гиёҳвандлик ботқоғига ботиши жамиятларнинг энг катта йўқотишидир. Бирон мамлакат аҳолисининг етти фоизи гиёванд моддалар истемолига ўтган бўлса, ўша мамлакатнинг келажаги ҳалокат ёқасида туришини олимларимиз тасдиқлаган. Гиёҳвандликнинг зарари шунчалик кўпки, ҳатто биз уни хаёлимизга ҳам келтирмаймиз. Аллома Ибн Ҳожар ал-Маккийнинг “Фатавои исломия” асарида инсон саломатлиги ва жамият ҳаётига гиёҳвандлик иллати етказадиган 120 хил жиддий зарар санаб ўтилган.
Динимиз таълимотларида ҳам инсон ҳаёти, соғлиғига зарар берадиган, ақл-ҳушини карахт қиладиган ҳар қандай кайф берувчи моддани, у маст қилувчи ёки кайф қилувчи бўлишидан қатъи назар, зарарли деб билади ва уни истеъмол қилишдан мутлақо қайтаради. Ҳазрати Пайғамбаримиз Муҳаммад (с.а.в) ҳар бир кайф берувчи модданинг истеъмолидан қайтарганлар.:
" نَهَى النبى صلعم عَنْ كُلِّ مُسْكِرٍ وَ مُفَتِّرٍ " (رواه أحمد و ابو داود)
яъни: “Пайғамбар (сав) ҳар қандай маст қилувчи, баданни бўшаштирувчи ва сусайтиррувчи нарсаларни истеъмол қилишдан қайтардилар”.
Маълумки, уламоларимизнинг айтишларича, мазкур ҳадиси шариф ҳар қандай турдаги гиёҳвандлик-бангилик шаръан ҳаром эканлигига далолат қилади. Шунинг учун ҳам уларни истеъмол қилиш шаръан ва қонунан жоиз эмас.
Ибн Аҳмад ва Ибн Можжа ривоят қилган ҳадиси шарифда “Ислом динида ўзига ҳам ўзгаларга ҳам зарар келтириш йўқ” дейилган. Мусулмон киши қалбида имони жўшиб турган киши ҳадисга мувофиқ ўзига ҳам ўзгаларга ҳам зарар етказмаслиги ва ҳаром бўлган нарсаларни истеъмол қилмаслиги керак. Минг афсуслар бўлсинки, гиёҳвандлик балосига гирифтор бўлган мўмин-мусулмонлар ҳам йўқ эмас. Яшашдан мақсадимиз нафсоний ҳисларни қондириш эмас балки ақлимиз билан фикр қилиб жаннат мукофотини олишдир.
Шукрлар бўлсинки ҳаётимиз фаровон, замонамиз тинч, фарзандларимиз соғлом, келажагимиз буюкдир. Она ватан бағрида эркаланиб, шодланиб ҳаёт кечирмоқдамиз. Барча миллат вакиллар бир ота бир онанинг фарзандларидек истиқомат қилмоқдамиз. Ҳатто қисқа муддат ичида дунё аҳли ибрат оладиган, ўрнак оладиган жиҳатларга эга бўлдик. Бизга ҳавас қиладиганлар сони қанча кўп бўлса, ҳасад кўзи билан қарайдиган, гуллаб-яшнашимизни кўра олмайдиганлар сони ҳам анчадир. Уларнинг қуроли эса ёшларимизни ўзига қаратиб олиб, ота-онасига, ўз халқига қарши қўйишдир. Бунинг энг яхши йўли гиёҳвандликдир. Фарзандларимизни ҳар-хил йўллар билан шу балога йўлиқтирса бошимизга турли офатлар ёғдириши аниқдир. Сергаклик давр талабидир. Биз ўз фарзандларимизни ёвуз кучларга бериб қўймаймиз. “Оққан дарё оқаверади” деганларидек ўғил-қизларимиз боболар йўлидан бориб илму маърифатда дунёга ўрнак бўладиган даражаларга эришади иншаоллоҳ. Фақат биз катталар панду насиҳатдан чарчамаслигимиз, фарзандларимизга ҳар томонлама кўмак бера олишимиз керак.
Жаноб Пайғамбаримиз (с.а.в) ҳадисларидан бирида: “Эй умматларим, агар сизлар, бир-бирларингизни яхшиликка буюриб, ёмонликдан қайтариб туришликни тарк этсаларингиз, бошингизга шундай бир бало ва офат келадики, у яхши ёмонга баробар фожиа бўлади” деб марҳамат қилганлар.
Асримиз вабосига айланиб улгурган гиёҳвандлик балосидан фарзандларимизни, келажак авлодимизни ҳалос этиш ҳар биримизга фарз ва қарз бўлган амалдир. Шундай экан кишининг бир фарзанди бу иллат билан балоланган бўлса ўз фарзандимиздек кўриб, унга тезлик билан ёрдам кўрсатишимиз зарурдир. “Қовун қовундан кўриб ранг олади” дейди ҳалқимиз. Бугун биз сергакликни йўқотсак гиёҳвандлик балоси зарпечак мисоли ҳамма жойга ўрнашиб олади. Бунга имкон бериш энг катта гуноҳ эканлигини унутмаслигимиз керак.
ЎМИ Матбуот хизмати
Диёримизга улуғ айём кириб келмоқда. Қутлуғ Ийдул Азҳо ватандошларимизни хайру саховат, меҳр-оқибат сари чорлайди. Бу байрам чин маънода одамийлик айёми. Инсонларга меҳр, ўксик кўнгилларга шодлик улашиш фурсати.
Қалблари ҳиммат ва карам неъматидан бобаҳра халқимиз бу муаззам кунларни бой бермаслик учун фурсатни ғанимат биладилар ва савобдан баҳраманд бўлиб қолишга ҳаракат қиладилар.
Динимиз кўрсатмалари, шариат ҳукмларини устивор тутган қодир ватандошларимиз қурбонликлар қилиб, Ҳақни рози қилишга, ҳақдорлар кўнглини олишга интиладилар. Яратганнинг раҳмати ёғилиб турган дамларда дуолар мустажоб бўлади. Аллоҳ таоло ўзининг каломида “Парвардигорингиз учунгина намоз ўқинг ва қурбонлик қилинг”, - деб марҳамат қилади.
Бу борада сарвари коинот саййидимиз ибратлари ўринли. Оила аъзоларимизни йўқлаш, қўшнилар ҳолидан хабар олишда, мискинларни севинтириш-у, хасталар аҳволидан огоҳ бўлишда уларнинг ҳадиси мубораклари бизга нурли йўл, деймиз.
Амаллар кўп. Уларга бериладиган савобларнинг даражаси амалга қараб белгиланади. Энг савоби кўп амал бу фарз ҳисобланса, бошқаларга яхшилик улашиш ундан кейинги ўринда турадиган улуғ ибодатдир!
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам муборак ҳадисларида бошқаларга қилинадиган яхшиликни фарздан кейинги ўринда туришини баён қилиб шундай дедилар: “Фарзларни адо қилишдан кейинги ўринда турадиган Аллоҳга энг суюкли бўлган амал бу мусулмонинг қалбига хурсандчиликни киритишдир”.
Шунинг учун Шайх Абдуллоҳ Ҳошим раҳматуллоҳи алайҳ қозиликдан келган маошнинг тенг ярмига ширинлик сотиб олиб, ўзлари билан олиб юрар ва ҳар доим учратган болага ширинликдан бериб, уни хурсанд қилар эдилар.
Улуғ кунларда турибмиз. Ҳар дамни ғанимат билишлик, бир биримизга саховатда ибрат бўлишимиз савобли амаллар эканини ҳис қилмоғимиз лозим. Бу кунда исрофгарчиликдан холи дастурхонлар ёзиш, боримизни бошқалар билан бўлишишга интилишимиз даркор. Хайрни, яхшиликни гуноҳга алмаштириб қўймаслик учун ҳам уйғоқ кўнгил бўлиш талаб этилади.
Бугун муаззам кунлар оғушидамиз, дедик. Ватандошларимиз улуғ сафарларни ихтиёр этганлар. Айни фурсатларда ҳожиларимиз Мино, Арофат водийларида, Муздалифада – дуолар қабул бўладиган маконларда, замонларда ибодатлар қилиб, элу юртга тинчлик, осойишталик сўрамоқдалар. Бу дуолар баракотидан диёримиз аҳлига қанча яхшиликлар етишади, иншааллоҳ. Ибодатлар ҳузурини тотган одамларнинг қалби салим, эҳсону, мурувватда пешқадам бўлишлари бу энг катта яхшилик аслида. Ҳожиларимиз сафар одобларини тушуниб, улуғ даргоҳлардан насибадор бўлиб қайтадилар. Диёримизга қайтганларидан сўнг эса ёшларимиз маънавиятига камарбаста бўладиган, Ҳақ ва ҳақиқат йўлида сидқидил хизмат қиладиган холис Ҳақ хизматчиларига айланадилар, деган умидимиз бор. Бундай улуғ зиёратлар инсонни қайси ёшда бўлмасин, эзгуликларга хайрихох қилади. Ўзгалар қалбини тушунишга, ватан ва халқ манфаати йўлида саъй-ҳаракатга чорлайди.
Бу кунларнинг Яратган даргоҳидаги ўрни мушарраф. Ҳайит кечаларида дуолар қабул бўлади. Қурбонлик гўштларидан насибадор оилаларга хурсандчилик киради. Бу эҳсонлар ортида ҳам меҳр-оқибат, ўзаро бағрикенглик мақсади мужассам. Биз бу маконда яшарканмиз, турли миллатлар вакиллари ягона Ўзбекистоннинг фуқароларимиз. Ўзаро тенглик, адолат ҳукм сурган юртда биродарлик, яхши қўшничилик анъаналарини қадрлаб яшамоқдамиз. Маҳаллаларда ҳамкорлик билан ободлик сари йўл очиляпти. Ватанимиз кундан- кунга фаровон, халқимиз турмуши чиройли бўлиб боряпти. Бу неъматларга шукрона қилиш, тўғри йўлда собитқадам бўлиш маърифатимиз, маънавиятимиз камолидан дарак беради.
Халқимизга саодат ва сано айёми – Қурбон ҳайити муборак бўлсин! Барчамизни Яратган хайру хурсандчиликлар устида бардавом қилсин. Ватанимиз тинч, юртдошларимизнинг оилалари фаровон бўлсин.
Холмурод МАМАЖОНОВ,
Фарғона шаҳар “Уммул қуро” масжиди имом-хатиби
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 