Аллоҳ таоло Ўз фазлу марҳамати ила жамики махлуқотни яратгач, Ўзининг янада гўзал ижодини намоён этишга қарор қилди. У Одам алайҳиссаломни ва унинг авлодларини яратди, уларни Ер юзига тарқатиб юборди, сўнг эса уларга ҳақ йўлни кўрсатиб, ҳидоятга бошловчи расулларини юборди. Аллоҳ таоло муборак Каломида:
وَلِكُلِّ أُمَّةٍ رَّسُولٌ فَإِذَا جَاء رَسُولُهُمْ قُضِيَ بَيْنَهُم بِالْقِسْطِ وَهُمْ لاَ يُظْلَمُونَ
“Ҳар умматнинг ўз Пайғамбари бордир. Қачонки уларга Пайғамбарлари келса, ораларида адолат ила ҳукм чиқарилур. Уларга зулм қилинмас” (Юнус, 47);
إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ بِالْحَقِّ بَشِيراً وَنَذِيراً وَإِن مِّنْ أُمَّةٍ إِلَّا خلَا فِيهَا نَذِيرٌ
“Албатта, Биз сени ҳақ ила хушхабарчи ва огоҳлантиргувчи этиб юбордик. Қайси бир умматки бўлса, унда огоҳлантиргувчи бўлган” (Фотир, 24).
Ҳар бир расул ва набий ўз умматига Аллоҳ таолонинг ҳақиқатини етказган. Сўзларининг ростлигини тасдиқлаш учун уларга махсус илм ва мўъжизалар ато қилинган. Мўъжизанинг аллақандай сеҳргарлик ёки фокусга асло алоқаси йўқ. У фақат Буюк Яратувчининг бемисл қудратини намоён этиш учун Раббимизнинг Ўзининг иродаси ила содир бўлади. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва салламдан қилган ҳадиси шарифда “Пайғамбарларнинг барчасига одамлар уларнинг гаплари ростлигига ишониши учун махсус билимлар ато қилинган. Менинг мўъжизам – Қуръони каримдир. Умид қиламанки, Қиёмат кунида ўтган жамики пайғамбарлар умматидан менинг умматимнинг сони кўп бўлади” (Имом Бухорий), дейилган.
Инсониятнинг отаси ва биринчи пайғамбар Одам алайҳиссаломга Аллоҳ таоло кўплаб мўъжизалар ато қилган.
Одам алайҳиссаломнинг Аллоҳ таолонинг халифаси бўлиб яралиши
Парвардигоримиз Одамни яратиб, уни ер юзига Ўзининг халифаси этиб тайинлашини фаришталарига хабар қилгани қуйидаги ояти каримада баён қилинган:
وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلاَئِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الأَرْضِ خَلِيفَةً قَالُواْ أَتَجْعَلُ فِيهَا مَن يُفْسِدُ فِيهَا وَيَسْفِكُ الدِّمَاء وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَ قَالَ إِنِّي أَعْلَمُ مَا لاَ تَعْلَمُونَ |
وَعَلَّمَ آدَمَ الأَسْمَاء كُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلاَئِكَةِ فَقَالَ أَنبِئُونِي بِأَسْمَاء هَـؤُلاء إِن كُنتُمْ صَادِقِينَ |
قَالُواْ سُبْحَانَكَ لاَ عِلْمَ لَنَا إِلاَّ مَا عَلَّمْتَنَا إِنَّكَ أَنتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ |
قَالَ يَا آدَمُ أَنبِئْهُم بِأَسْمَآئِهِمْ فَلَمَّا أَنبَأَهُمْ بِأَسْمَآئِهِمْ قَالَ أَلَمْ أَقُل لَّكُمْ إِنِّي أَعْلَمُ غَيْبَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَأَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَمَا كُنتُمْ تَكْتُمُونَ “Эсла, вақтики Раббинг фаришталарга: "Мен ер юзида халифа қилмоқчиман", деди. Улар: "Унда фасод қиладиган, қон тўкадиган кимсани қилмоқчимисан? Ва ҳолбуки, биз Сенга тасбиҳ, ҳамд айтиб ва Сени улуғлаб турибмиз", дедилар. У: "Мен сиз билмаганни биламан", деди. Ва У зот одамга исмларнинг барчасини ўргатди, сўнгра уларни фаришталарга рўбарў қилди. Кейин: "Агар ростгўйлардан бўлсангиз, анавиларнинг исмларини Менга айтиб беринг", деди. Улар:"Эй пок Парвардигор! Бизда Сен билдиргандан бошқа илм йўқ. Албатта, Сенинг Ўзинг билувчисан ва ҳикматли зотсан", дедилар. У зот:"Эй Одам, буларга у нарсаларнинг исмларини айтиб бер", деди. Уларга ўша нарсаларнинг исмларини айтиб берган чоғида, "Мен сизларга осмонлару ернинг ғайбини биламан ва сизлар беркитмагану беркитган нарсаларни ҳам биламан демабмидим", деди (Бақара, 30-33). |
Ёввойи ҳайвонлар билан сўзлашиши
Одам алайҳиссаломга ёввойи ҳайвонлар билан муомала қилиш, яъни уларни қўлга ўргатиб хонакилаштириш илмини ҳам ўргатди ва унга минг йилга яқин умр ато қилди. Шу вақт мобайнида унинг жуда кўп авлодлари туғилди ва дунё бўйлаб тарқалиб кетди. Одам алайҳиссалом уларнинг маконларига борар ва ҳақ йўлидан сабоқлар берар эди. Бир сафар навбатдаги қабиланинг масканига бориб улардан ҳол-аҳвол сўраганида, қабиладагилар ўрмонда яшайдиган йиртқич ҳайвонлардан шикоят қилади.
– Шу вақтга қадар ҳайвонлар бу қадар шафқатсиз эмас эди. Йиртқичлар бизга тўсатдан ташланиб қолади, биз бунинг сабабини била олмаяпмиз, – дейди улар. Шунда Одам алайҳиссалом тепаликка чиқиб баланд овозда:
– Эй ўрмондаги ёввойи ҳайвонлар, тезда менинг олдимга келинглар, – дейди.
Бу чақириқни эшитиб, ҳайвонлар унинг атрофида жам бўлади.
– Бу одамлар менинг болаларим ва авлодларим! Сиз нега уларга ташланяпсиз, нега яшашига қўймаяпсиз? Улар сиздан шикоят қилмоқда, – дейди ҳайвонларга.
– Бу қабила орасида ғийбат ва миш-миш авж олиб кетди. Аллоҳ таолонинг иродаси ила биз уларга жазо сифатида туширилдик, улар ана шу иллатларидан тавба қилмагунларича бу ҳол давом этаверади, – деб жавоб қилди ҳайвонлар.
Бу жавобни эшитган қабила аҳли ҳайратдан ёқа ушлаб қолди. Одам алайҳиссалом қабилага юзланиб:
– Эй болаларим, қилган гуноҳларингизга тавба қилинг ва ғийбатчиликка ва миш-мишларга барҳам беринг, – дейди.
Одамлар тавба қилиб, ҳидоят йўилга тушиб олди ва шундан кейин йиртқич ҳайвонларнинг улар билан иши бўлмай қолди.
Узоқ масофани қисқа вақтда босиб ўтиши
Одам алайҳиссаломнинг яна бир мўъжизаси – унинг узоқ масофани қисқа вақтда босиб ўтишидир. Одам алайҳиссалом билан Ҳавво онамиз ерга туширилганда Аллоҳ таоло уларни бир-биридан жуда узоқ масофага туширган: Ҳавво онамиз Арабистон яриморолидаги ҳозирги Жидда шаҳри ҳудудига тушган бўлса, Одам алайҳиссалом Шри-Ланка оролларига тушган. Улар бир-биридан айрилиқда 40 йил (айрим ривоятларда 200 йил) яшаган дейилади. Ниҳоят Аллоҳ таоло уларнинг тавбасини қабул қилиб, бирлашишга изн берганида тонг чоғи йўлга чиққан Одам алайҳиссалом пешин вақти кирмасдан Ҳавво онамизнинг қошига етиб келган эди. Бунга ўхшаш ҳодисалар уларнинг ҳаётида кўп бўлган ва у бир неча бор Ҳиндистонга бориб келган.
Тошдан сизиб чиққан сув манбаи
Орадан йиллар ўтди, Одам алайҳиссаломнинг авлодлари сони тобора кўпайиб бораверди. Уларнинг орасида баъзилари ҳақ йўлидан тойиб кетди ва Аллоҳ таолонинг ҳукмларини бажаришдан бўйин товлай бошлади. Масалан, Одам алайҳиссаломнинг ўғли Қобил ва унинг фарзандлари қирқ йил диндан узоқда яшадилар. Қирқ йилдан сўнг Аллоҳ таоло Одам алайҳиссаломга:
– Қобилнинг авлодларини ҳаққа даъват эт! – деб амр қилди.
Одам алайҳиссалом уларнинг қабиласига бориб ҳақ йўлига даъват эта бошлади. Аммо қанчалик ҳаракат қилмасин, қавм унинг гапларига қулоқ солмади. а ниҳоят кунларнинг бирида улар бобокалонига:
– Бизга бир мўъжиза кўрсатинг, шундан кейин биз сизга ишонамиз, – дедилар.
– Айнан қандай мўъжиза кўришни истайсиз? – деб сўради Одам алайҳиссалом.
Улар бир катта тошни кўрсатиб:
– Ана шу тошдан сув чиқсин, – дедилар.
Шунда Одам алайҳиссалом қўлини тошга қўйди ва тошдан тиниқ ва ширин сув отилиб чиқди. Бу мўъжизани кўриб улар имонга келди ва Одам алайҳиссалом сажда қилиб авлодлари яшайдиган қишлоққа серсув булоқ ато қилгани учун Аллоҳ атолога ҳамду сано айтди.
Дамин ЖУМАҚУЛ таржима қилди.
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Бир қиз айтади:
«Худонинг берган куни ҳали у тарафдан, ҳали бу тарафдан мени ғам-ташвишлар сиқувга олади. Лекин жума куни кайфиятим бошқача бўлади, қайғуларим камайиб, хурсандчилигим ортади. Сизларга бунинг сирини айтиб бераман.
Авс ибн Авс розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай дедилар: «Энг афзал кунлардан бири – жума кунидир. Одам алайҳиссалом шу куни яратилган, руҳи ҳам шу куни қабз қилинган. Сурга шу куни пуфланади. Даҳшатли қичқириқ ҳам шу куни бўлади. Бу кунда менга кўп салавот айтинглар, чунки салавотларингиз менга кўрсатиб турилади». Саҳобалар «Ё Аллоҳнинг Расули, сиз тупроққа қоришиб кетган бўлсангиз, қандай қилиб салавотларимиз сизга кўрсатилади?» дедилар. У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Аллоҳ азза ва жалла анбиёларнинг жасадини тупроққа ҳаром қилган», дедилар (Абу Довуд, Насоий ривояти).
Мана шу муборак ҳадисни эшитганимда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам мени қандай қилиб таниб олишларини ўйладим. Ҳар жума куни айтган салавотларим у зотга етказиб турилар экан. Расулуллоҳ мени умуман салавот айтмаган ёки жуда кам салавот айтган ҳолимда таниб қолсалар-чи? Буни ўйлаб, ўзимдан ҳам, Расулуллоҳдан ҳам жуда уялиб кетдим. Қиёмат куни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам мени таниб олсинлар, у зотга кўп салавот айтганим учун шафоат қилсинлар деб умид қилиб, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга кўп-кўп салавот айтадиган бўлдим. Ҳар жума куни Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламга кўпроқ салавот айтишни одат қилдим.
Шундан кейин салавот айтиб бўлишим билан улар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга кўрсатилаётганини ўйлаб, жума кунини чинакамига севиб қолдим. Жума куни айтган салавотларим Расулуллоҳга кўрсатилгани учун бу кунни интиқлик билан кутадиган бўлдим. Жума куни тонгда бомдод намозини ўқиб бўлгач, қалбим шодликдан энтикиб кетадиган бўлди, чунки шу кунги салавотларим суюкли Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламга кўрсатилади! Иншааллоҳ, мен бу борада биринчилардан бўламан!
Салавотнинг бундан бошқа фойдалари ҳам билина бошлади. Жума куни уйимиз янада сокин, файзли бўлиб қолади, муаммо ва ташвишлардан холи бўлиб кетади. Шу куни онам билан бир-биримизга янада меҳрибон, илтифотли бўлиб қоламиз. Буларнинг барчаси, албатта, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламга айтган салавотларимизнинг шарофатидир. Ҳатто узрли пайтимда бошқа кунларни руҳан сиқилиб ўтказсам ҳам, жума куни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга кўп салавот айтганим учун қийинчиликлар йўқ бўлиб кетади. Мен бу ҳолатни тахминан етти йилдан бери кузатиб келаман. Ҳозирда эса жума кунлари ўзгача бахт, ўзгача тетиклик ҳис қиламан. Аллоҳ таоло барча муслима қизларни жума кунлари ҳам, бошқа кунларда ҳам Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга салавот айтиш ҳаловати билан сийласин!»
Абдуллоҳ Абдулмуътий, Ҳуда Саъид Баҳлулнинг
“Қулоғим сенда қизим” китобидан Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Абдулҳамид Умаралиев таржимаси.