Яратганга шукроналар бўлсинки, саноқли кунлардан кейин қўшалоқ Истиқлол ва Ийд Қурбон ҳайити байрамларини нишонлаймиз. Бу байрамларда биз мусулмонлар учун жуда кўп яхшилик ва баракалар мужассам. Ҳозирги ойимиз муборак зулҳижжа ойи бўлиб, у савобли амаллар мавсуми ҳисобланади. Шундай экан, бу фазилатли кунларни ғанимат билиб, кўпроқ хайрли ишларда мусобақа қилмоғимиз даркор.
Сўзим аввалида юртимиз мўмин – мусулмонларини кириб келаётган “Ийди Қурбон” байрами билан чин қалбимдан муборакбод этаман. Барчага ўзимнинг энг самимий тилакларимни билдириб қоламан. Аллоҳ таоло ватанимизни обод, осмонимизни мусаффо, халқимиз ҳаётини доимо тинч ва фаровон айласин.
Байрам билан табриклар эканман, бу улуғ кунларда қилишимиз керак бўлган баъзи хайрли амалларни эслатиб ўтишни ўринли деб топдим. Зеро, Аллоҳ таоло Қуръони каримда: “Эслатинг! Зеро, эслатма мўминларга манфаат етказур”, деган. (Зарият сураси, 55–оят).
Уламолар Қурбон ҳайити байрами кунларида қуйидаги амалларни қилишни тавсия қилади.
1. Мусулмонларнинг қалбига хурсандчилик солиш.
Ҳа азизлар! Бундай улуғ байрамларга хурсандчилик ярашади. Чунки Аллоҳ таоло: “Айтинг: “Аллоҳнинг фазли ва раҳмати билан, бас, (албатта), шулар сабабли (мўминлар) шодлансинлар!”, дейди. (Юнус сураси, 58–оят). Истиқлол неъмати ва Қурбон ҳайити байрамлари Аллоҳнинг биз бандаларга берган катта марҳамати ва фазлидир. Бу кунларда ҳаммамиз шод, яхши кайфиятда бўлишимиз керак. Айниқса, йўқловчиси йўқ, муҳтожлар инсонларни хурсанд қилишга кўпроқ эътибор қаратишимиз лозим.
Кишининг ҳаётдан рози бўлиб яшаши, атрофдагиларга табассум билан қараши ва уларнинг қалбига сурур бағишловчи сўзларни айтиши энг маҳбуб амаллардан ҳисобланади. Пайғамбаримиз соллалоҳу алайҳи васаллам бу борада: “Мўмин (қалби)га хурсандчилик солиб, устига кийим беришинг, қорнини тўйгазишинг ва ҳожатини раво қилишинг энг афзал амалдир”, деганлар. (Табароний ривоят қилган). Ҳадиси шарифга мувофиқ кимда – ким аразлашиб, уришиб қолган бўлса, мана бу кунларнинг ҳурматидан адоватни бир четга қўйиб, ярашиб, муросага келишлари лозим.

1. Ҳадя бериш.

Юқорида ҳайит кунларини хурчандчиликда ўтказиш ҳақида сўз юритилди. Хурсандчиликка сабаб бўладиган амаллардан бири ўзаро ҳадялашишдир. Бу ҳақида Пайғамбаримиз соллалоҳу алайҳи васаллам айтадилар: “Ҳадялашинг бир – бирларингизга муҳаббатли бўласизлар”. (Имом Бухорий “Адаб”да ривоят қилган). Бошқа ҳадисда: “Ҳадялашинг! Чунки у қалбдаги ғилли–ғашни кетказади”, деганлар. (Термизий ривоят қилган) Демак, ҳадялашиш инсонлар ўртасига меҳр – муҳаббат солиб, гина–кудратларни кетказишга кўмак берар экан.

2. Заифларга кенгчилик яратиб бериш.

Бу ерда заифлардан мурод қариялар, аёллар ва ёш гўдаклар. Уларга ҳам ҳайит кунлари эътиборни кучартиришимиз, кенгчиликлар яратиб, дилларини хушнуд этмоғимиз лозим. Бу синфга қанча яхшилик қилганимиз сари, Аллоҳ таоло яна яхшилик ва ризқларимизни зиёда қилади. Зеро, Пайғамбаримиз соллалоҳу алайҳи васаллам: “Албатта, заифларингиз сабабли сизларга ёрдам ва ризқ берилади”, деганлар. (Имом Аҳмад ривоят қилган).
Байрам боланики. Ҳайит кунлари болаларга турли ҳадялар, ҳайитликлар бериб, уларни ҳам хурсанд қилишимиз керак. Пайғамбаримиз соллалоҳу алайҳи васаллам набиралари Ҳасан ва Ҳусайн розияллоҳу анҳуларни ҳайит кунлари хурсанд қилганлари ва улар билан бирга ўйнаганликлари ҳақида жуда кўп ривоятлар бор. Жумладан, Умар розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадиси шарифда айтилади. Ул зот: “Мен Ҳасан ва Ҳусайн розияллоҳу анҳуларни Набий соллалоҳу алайҳи васалламнинг елкаларига (опичлаган ҳолда) кўрдим. Бас, айтдимки: “Тагингиздаги от қандай ҳам яхши!” Набий соллалоҳу алайҳи васаллам: “Иккиси қандай яхши чавондоздир”, дедилар. (Абу Яъло ривоят қилган).

3. Беморлар ҳолидан хабар олиш.

Шу кунларда меҳрга муҳтож, бир оғиз ширин сўзга ташна бемор инсонларни ҳолидан хабар олиб, зиёрат қилиш ҳам катта савобли амаллардан. Ҳадисларда: “Бир мусулмон мусулмон биродарини зиёрат қилса, то қайтгунига қадар жаннат боғида бўлади”, дейилган. (Имом Муслим ривоят қилган).

4. Силаи раҳмда бўлиш.

Ҳайит кунлари қариндошчилик алоқаларини мустаҳкам қилиб, борди – келдиларни йўлга қўйишимиз керак. Кейинги пайтларда қариндошчилик алоқалари бироз сустлашгандек туйилмоқда.
Силаи раҳмни аввало ота – онадан бошлашимиз керак. Айниқса, узоқ қариндошларни зиёрат қилиб, ҳол сўрашимиз лозим. Зеро, силаи раҳм инсонни умри ва ризқига барака киргизадиган амаллардан ҳисобланади. “Ким ризқи кенг, умри узоқ бўлишини яхши кўрса, силаи раҳмда бўлсин”, – дедилар. (Муттафақун алайҳ).
Яна бир аём барчамизга муборак бўлсин.

Андижон вилоят бош-имом-хатиби

Нуриддин домла Холиқназаров

ЎМИ матбуот хизмати