Yaratganga shukronalar bo‘lsinki, sanoqli kunlardan keyin qo‘shaloq Istiqlol va Iyd Qurbon hayiti bayramlarini nishonlaymiz. Bu bayramlarda biz musulmonlar uchun juda ko‘p yaxshilik va barakalar mujassam. Hozirgi oyimiz muborak zulhijja oyi bo‘lib, u savobli amallar mavsumi hisoblanadi. Shunday ekan, bu fazilatli kunlarni g‘animat bilib, ko‘proq xayrli ishlarda musobaqa qilmog‘imiz darkor.
So‘zim avvalida yurtimiz mo‘min – musulmonlarini kirib kelayotgan “Iydi Qurbon” bayrami bilan chin qalbimdan muborakbod etaman. Barchaga o‘zimning eng samimiy tilaklarimni bildirib qolaman. Alloh taolo vatanimizni obod, osmonimizni musaffo, xalqimiz hayotini doimo tinch va farovon aylasin.
Bayram bilan tabriklar ekanman, bu ulug‘ kunlarda qilishimiz kerak bo‘lgan ba’zi xayrli amallarni eslatib o‘tishni o‘rinli deb topdim. Zero, Alloh taolo Qur’oni karimda: “Eslating! Zero, eslatma mo‘minlarga manfaat yetkazur”, degan. (Zariyat surasi, 55–oyat).
Ulamolar Qurbon hayiti bayrami kunlarida quyidagi amallarni qilishni tavsiya qiladi.
1. Musulmonlarning qalbiga xursandchilik solish.
Ha azizlar! Bunday ulug‘ bayramlarga xursandchilik yarashadi. Chunki Alloh taolo: “Ayting: “Allohning fazli va rahmati bilan, bas, (albatta), shular sababli (mo‘minlar) shodlansinlar!”, deydi. (Yunus surasi, 58–oyat). Istiqlol ne’mati va Qurbon hayiti bayramlari Allohning biz bandalarga bergan katta marhamati va fazlidir. Bu kunlarda hammamiz shod, yaxshi kayfiyatda bo‘lishimiz kerak. Ayniqsa, yo‘qlovchisi yo‘q, muhtojlar insonlarni xursand qilishga ko‘proq e’tibor qaratishimiz lozim.
Kishining hayotdan rozi bo‘lib yashashi, atrofdagilarga tabassum bilan qarashi va ularning qalbiga surur bag‘ishlovchi so‘zlarni aytishi eng mahbub amallardan hisoblanadi. Payg‘ambarimiz sollalohu alayhi vasallam bu borada: “Mo‘min (qalbi)ga xursandchilik solib, ustiga kiyim berishing, qornini to‘ygazishing va hojatini ravo qilishing eng afzal amaldir”, deganlar. (Tabaroniy rivoyat qilgan). Hadisi sharifga muvofiq kimda – kim arazlashib, urishib qolgan bo‘lsa, mana bu kunlarning hurmatidan adovatni bir chetga qo‘yib, yarashib, murosaga kelishlari lozim.

1. Hadya berish.

Yuqorida hayit kunlarini xurchandchilikda o‘tkazish haqida so‘z yuritildi. Xursandchilikka sabab bo‘ladigan amallardan biri o‘zaro hadyalashishdir. Bu haqida Payg‘ambarimiz sollalohu alayhi vasallam aytadilar: “Hadyalashing bir – birlaringizga muhabbatli bo‘lasizlar”. (Imom Buxoriy “Adab”da rivoyat qilgan). Boshqa hadisda: “Hadyalashing! Chunki u qalbdagi g‘illi–g‘ashni ketkazadi”, deganlar. (Termiziy rivoyat qilgan) Demak, hadyalashish insonlar o‘rtasiga mehr – muhabbat solib, gina–kudratlarni ketkazishga ko‘mak berar ekan.

2. Zaiflarga kengchilik yaratib berish.

Bu yerda zaiflardan murod qariyalar, ayollar va yosh go‘daklar. Ularga ham hayit kunlari e’tiborni kuchartirishimiz, kengchiliklar yaratib, dillarini xushnud etmog‘imiz lozim. Bu sinfga qancha yaxshilik qilganimiz sari, Alloh taolo yana yaxshilik va rizqlarimizni ziyoda qiladi. Zero, Payg‘ambarimiz sollalohu alayhi vasallam: “Albatta, zaiflaringiz sababli sizlarga yordam va rizq beriladi”, deganlar. (Imom Ahmad rivoyat qilgan).
Bayram bolaniki. Hayit kunlari bolalarga turli hadyalar, hayitliklar berib, ularni ham xursand qilishimiz kerak. Payg‘ambarimiz sollalohu alayhi vasallam nabiralari Hasan va Husayn roziyallohu anhularni hayit kunlari xursand qilganlari va ular bilan birga o‘ynaganliklari haqida juda ko‘p rivoyatlar bor. Jumladan, Umar roziyallohu anhudan rivoyat qilingan hadisi sharifda aytiladi. Ul zot: “Men Hasan va Husayn roziyallohu anhularni Nabiy sollalohu alayhi vasallamning yelkalariga (opichlagan holda) ko‘rdim. Bas, aytdimki: “Tagingizdagi ot qanday ham yaxshi!” Nabiy sollalohu alayhi vasallam: “Ikkisi qanday yaxshi chavondozdir”, dedilar. (Abu Ya’lo rivoyat qilgan).

3. Bemorlar holidan xabar olish.

Shu kunlarda mehrga muhtoj, bir og‘iz shirin so‘zga tashna bemor insonlarni holidan xabar olib, ziyorat qilish ham katta savobli amallardan. Hadislarda: “Bir musulmon musulmon birodarini ziyorat qilsa, to qaytguniga qadar jannat bog‘ida bo‘ladi”, deyilgan. (Imom Muslim rivoyat qilgan).

4. Silai rahmda bo‘lish.

Hayit kunlari qarindoshchilik aloqalarini mustahkam qilib, bordi – keldilarni yo‘lga qo‘yishimiz kerak. Keyingi paytlarda qarindoshchilik aloqalari biroz sustlashgandek tuyilmoqda.
Silai rahmni avvalo ota – onadan boshlashimiz kerak. Ayniqsa, uzoq qarindoshlarni ziyorat qilib, hol so‘rashimiz lozim. Zero, silai rahm insonni umri va rizqiga baraka kirgizadigan amallardan hisoblanadi. “Kim rizqi keng, umri uzoq bo‘lishini yaxshi ko‘rsa, silai rahmda bo‘lsin”, – dedilar. (Muttafaqun alayh).
Yana bir ayom barchamizga muborak bo‘lsin.

Andijon viloyat bosh-imom-xatibi

Nuriddin domla Xoliqnazarov

O‘MI matbuot xizmati