11 Апрел, 2025, 13 Шаввол, 1446
11 Апрел, 2025, 13 Шаввол, 1446
Яхши келдинг, эй шарофатли азиз меҳмонимиз,
Интизор эрди йўлингда дийдаи гирёнимиз,
Эй кўнгиллар истаги, маҳбубимиз, жононимиз,
Ўртанур шавқинг била бу сийнаи сўзонимиз,
Тийра кулбамиз ёрутдинг, эй маҳи тобонимиз.
Жилвалар айлаб саодат буржида, эй навниҳол,
Юз очиб, қилдинг намоён нозанинлардек жамол,
Барқарор ўлғил камолот авжида кўрмай завол,
Хуш келибсан, кетмағил, то умримиз борича қол,
Кечсин эмди сен била қолган ҳаёти фонимиз.
Дилҳазинларни қудуминг шоду хандон айлади,
Кечамизни партави моҳинг чароғон айлади,
Ҳар саҳар субҳинг насими анжумафшон[i] айлади,
Сен туфайли Тангри неъматлар фаровон айлади,
Ҳайри баркат келганинг моҳи шариф рамадонимиз.
Қайси бир мадҳинг рақам қилгай сенинг, эй яхши зот,
Улки мўмин баҳравар сендин ҳаёту ҳам мамот,
Эй карамбахшу сахолик, боиси хайру закот,
Топғуси бечоралар сен бирла тангликдин нажот,
Хайри мақдам, эй фазилатли маҳи ғуфронимиз.
Таърихи ҳижратга ўтгач икки йил ул биру бор,
Бандаларга рўза тутмоқ амрин этди ошкор,
Эҳтиром ила тутинг одобини, эй рўзадор,
Кони хислат, хосиятбахшу маҳи раҳматнисор,
Бир улуғ неъматки, бизга туҳфаи раҳмонимиз.
Ассалом, эй моҳи олий, хуш келибсан, марҳабо,
Эй ғубори хоки пойинг дийдаларга тўтиё,
Қилмадик шойиста амринг, тутмадик шартинг бажо,
Бўлғумиз афв этмасанг, шармандаи явмил-жазо,
Ул куни сўрганда биздин адл ила султонимиз.
Ҳақ таоло бизга кўп лутфу иноят айлади,
Сен каби бир моҳи раҳматни каромат айлади,
Холисанлиллоҳ агар ким сенга хизмат айлади,
Они Тангрим лойиқи дийдору жаннат айлади,
Иллати журму гунаҳлар дардига дармонимиз.
Жумла ойлардин фазилатли, муборак номсан,
Бенаволарга саховатли улуғ айёмсан,
Соим[ii] аҳлини зиёфат қилғучи ҳар шом сан,
Раҳматидин Жабраилдек қосиди пайғомсан,
Хайрхоҳу журмпўшу[iii] пардаи нуқсонимиз.
Мушкбўйи файзи субҳингдин муаттардур димоғ,
Рўшнойи лайлатил-қадрингда юлдузлар чироғ,
Ғафлат аҳли уйқуда бебаҳра, кундуз кун синоғ,
Яхшилар бедор ўлиб, тунлар фароғатдин йироғ,
Айлашиб хатму тиловат ҳофизи қуръонимиз.
Эй маҳи ашраф[iv], фазилат сенда беҳад бордур,
Ҳам савобинг беҳисобу ҳикматинг бисёрдур,
Сусти ҳозим[v], заъфи меъда бирла ким бемордур,
Ҳикматинг бу дарду иллатга шифо изҳордур,
Ҳар маризу[vi] ҳар тани бемора сен Луқмонимиз.
Бизни, ё Раб, яхшиларнинг зумрасига қил вусул,
Журмимизни мағфират қил, айла раҳматга духул,
Айбу нуқсон бирла тутган рўзамизни қил қабул,
Бу Суҳайлий осийнинг сендин мудом уммиди шул,
Вақти риҳлатда саломат айлагил иймонимиз.
[i] анжумафшон — юлдуз сочувчи, нур сочувчи
[ii] соим – рўзадор
[iii] журмпўш – айбларни ёпгувчи
[iv] ашраф – энг улуғ
[v] сусти ҳозим – ҳазм тизимининг бузилиши
[vi] мариз – касал
Дадахон қори Суҳайлий
Холис фикр
Бир нуроний тоғамиз бор. Қариндошлар йиғилиб зиёратига бордик. Суҳбатлашиб ўтирганимизда даврадагилар ўтганларимизни суриштира кетди ва: “Фалончи билан писмадончи қандай қариндош, писмадончи билан фалончи?..” қабилидаги саволларни ёғдирди. Тоғамиз: “Улар ота бир она бошқа...” ва шунга ўхшаш жавоблар бераверди. Қарасак, бутун қишлоқ бир-бирига қариндош чиқяпти. “Боваларимиз роса кўп уйланган экан-да ўзиям”, деди бири маломат қилган оҳангда. Унга жавобан тоғамиз: “У вақтларда бева аёл бўлмасди, қайсики аёлнинг эри ўлдими, эркаклардан бири уйланарди ва болаларини қарамоғига оларди”, деди.
Бу энди ўтган замоннинг гапи. Ҳозирги вақтда бевалар ва етим-есирлар давлатимиз ҳимоясида, уларга эрнинг нима кераги бор!.. Аммо шунчалик кўп тақиқларга, ваъз-насиҳатларга қарамай, кимларнингдир иккинчи хотинга уйланиш ниятида юргани қулоққа чалиниб қолади. Ана шундай дамларда ўша эркакни гўрдан олиб гўрга солишлар бошланади: хотинбоз, пулмаст, суюқоёқ ва ҳоказолар...
Эҳтимол, бу айбловларнинг ҳаммаси ҳам нотўғри эмасдир. Аммо масаланинг яна бир жиҳати бор: аксар ҳолларда эрининг уйланишига аёлнинг ўзи ташаббускор бўлади. Масалан, аёл бир, икки фарзандли бўлганидан сўнг эри учун эмас, тўйларга, ҳашамларга бориш учун безанади, камига шу ишни эрининг кўз ўнгида қилади; эрига эса катта ўғлига ўдағайлаётгандек муомала қилади.
Эри иш буюрса, бажармайди; чорласа, саркашлик қилади. Ана шундай чоқда эр жаҳл устида (ният қилиб эмас, албатта): “Ҳа, бир ҳурматимни биладиган хотин олмасам”, деб қўяди. Шунда аёл: “Астағфируллоҳ, ундай деманг-ай, хатоларим бўлса, тўғрилаб оламан”, демайди-да, “Қани, бир уйланиб кўринг-чи!” деб нафсониятига тегади. Бу гапни бир марта айтиш билан кифояланмайди. Оқибатда эрининг пўписа учун айтган ўша гапи ниятга айланади. Чунки хотини кейинги можароларда: “Сизга ким ҳам тегарди ўзи”, “Уйланишни сизга ким қўйибди” қабилидаги гапларни қайтаравериб, ўзи билмаган ҳолда эрини уйланишга мажбурлашда давом этади. Кейин эса буёғи маълум: эр – бевафо, хотин –жабрланувчи!
Профессор, доктор Аҳмад Лутфий Қозончининг “Пайғамбаримиз алайҳиссаломнинг завжалари (завжати мутаҳҳирот)” асарида ушбу масалада ниҳоятда ибратли таъриф келтирилган: “Абу Салама розияллоҳу анҳу кўз нури деб билган хотинидан бошқа гул ҳидини ҳидламаган эди. Чунки Умму Салама розияллоҳу анҳо (онамиз) эркак ўз хотинидан кутадиган барча гўзалликларни унга нисор этарди, натижада иккинчи хотинга эҳтиёж қолмаганди ва иккинчи никоҳнинг номи ҳам айтилмаганди”.
Мушоҳада қилиб кўрайлик, азизлар, аёллар Умму Салама онамиздек бўлса, эри ўзини қандай ҳолда кўришни истаганда, ўшандек кўринишга ҳаракат қилса, кунларини ўзининг кайфиятига қараб эмас, эрига парвона бўлиб ўтказса, эркакка иккинчи хотин ташвиши нима керак!
Дарҳақиқат, тақиқлар, жарималар, дўқ-пўписалар, айниқса, ушбу масалада кутилгандек самара бермайди. Зотан, тақиқланган мева ширин туйилади, деганларидек, эркакларнинг қизиқишини янада кучайтиради, холос. Ҳамма гап аёлларнинг ўзида – эрларини тезлайвермаса, шунинг ўзи кифоя.
Дамин ЖУМАҚУЛ
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 