Европада бугунги кунда муқаддас Ислом дини мавқеи жиҳатидан йирик иккинчи динга айланди.
Албания, Косова, Босния ва Ҳерсоговина, Туркия сингари мамлакатлар аҳолисининг катта қисмини мусулмонлар ташкил этса, Ғарбий Европада бу миқдор бироз пастроқ.
2010 йилда берилган маълумотларга кўра, Европа аҳолисининг 44 миллиони мусулмонлардир.
Бугунги кунда Европада минглаб масжидлар ва номозхоналар фаолият юритади. Биз эса уларнинг ўнтаси ҳақида маълумот берамиз.
Шарқий Лондон масжиди (East London Mosque)
1985 йилда асос солинган бўлиб, қурилиш ишларига 22,3 миллион фунт стерлинг сарфланган. Ушбу масжид Лондон шаҳрининг йирик мусулмонлар жамоаси истиқомат қилувчи мавзесида қад ростлаган. Унинг таркибида Лондон мусулмонлари маркази ва Марям маркази фаолият юритади.
Масжидда бмр вақтнинг ўзида 7 минг киши ибодат қилиши мумкин.
Рим масжиди (Moschea di Roma)
Рим масжиди 1994 йилда қурилган бўлиб, қурилиш ишларига 40 миллион евро сарфланган ва масжидда бир вақтнинг ўзида 12 минг мусулмон ибодат қилишига имконият яратилган.
Масжид Рим шаҳрининг Париоли туманида жойлашган бўлиб, Европадаги (Россияни қўшмаганда) энг йирик масжид ҳисобланади.
Женева масжиди (Geneva Mosque)
1978 йилда асос солинган Женева масжиди Петит-саксонез масжиди номи билан ҳам машҳудир. Ушбу масжид Швейцариядаги энг йирик масжид ҳисобланади. Масжид қурилиши Саудия Арабистони томонидан молиялаштирилган.
Масжид очилишида Саудия Арабистони подшоҳи ҳамда Швейцария Конфедерацияси президенти иштирок этганлиги маълум. Бу масжидда бир вақтнинг ўзида 1,5 минг мусулмон ибодат қилиши мумкинлиги айтилган.
Мадрид марказий масжиди (Madrid Central Mosque)
1988 йилда асос солинган ва 30 йилдан буён фаолият олиб бораётган Мадрид марказий масжиди Испания пойтахтининг Тетуан туманида жойлашган. Ушбу масжид Абу Бакр Сиддиқ масжиди деб ҳам аталиб, узоқ вақт давомида қурилган. У Испанияга Ислом дини кириб келганидан қарийб 800 йил ўтиб Мадридда очилган илк масжид экани қайд этилган.
Глазго марказий масжиди (Glasgow Central Mosque)
1983 йилда фойдаланишга топширилган Шотландия пойтахтидаги марказий масжид ўз бағрига 2,5 минг кишини сиғдира олади. У Клайд дарёси бўйидаги Горбал туманида жойлашган.
Суонси масжиди (Swansea Mosque)
1990 йиллардан буён мусулмонлар учун хизмат қилиб келаётган Суонси масжидида бир вақтнинг ўзида 500 нафар киши ибодат қила олади. Ушбу масжиднинг Уэлсдаги бошқа масжидлардан фарқи шундаки, унинг биноси 1862 йилда қурилган Авлиё Андрю черкови биносида жойлашган.
1980 йилга қадар унинг ўрнида черков фаолият юритган ва шаҳар маъмурияти катта жамоага эга бўлган мусулмонлар эҳтиёжидан келиб чиқиб фойдаланилмаётган черков биносини масжид учун ажратган.
Черков биноси 1997 йилда мусулмонларга қарашли хайрия жамғармаси томонидан сотиб олингач қайта қуриш ишлари бошлаб юборилган.
Гданск масжиди (Мечеть в Гданьске)
1989 йилда барпо этилган Гданск масжиди Полшада фаолия юритаётган беш масжиддан бири ҳисобланади. Ушбу масжидга араб мамлакатларидан ўқиш учун келган талабалар маблағи ҳисобига барпо этилган. Масжидга шоир Жамолиддин ал Афғонийнинг номи берилган.
Марям ал Батул масжиди (Mariam Al-Batool Mosque)
1982 йилда Малта Республикасининг Паола шаҳрида барпо этилган Марям ал Батул масжиди Коррадино масжиди номи билан ҳам машҳур. Ушбу масжиднинг дастлабки тамал тоши 1978 йилда Муаммар Қаддафи томонидан қўйилган бўлиб, 1984 йилдан иш бошлаган. У Малтада қурилишига расман рухсат берилган ягона масжиддир.
Ушбу масжид Малтага ишлаш учун келган ливиялик муҳожирлар учун хизмат қилган.
Сеграт масжиди (Moschea di Segrate)
1988 йилда очилган ал-Раҳмон масжиди ёки Сеграт масжиди номлари билан аталувчи масжид Италиянинг Милан шаҳри яқинидаги Сеграт шаҳрида жойлашган. Маълумотларга кўра, Сеграт масжиди Италиянинг Лучерасида 688 йил олдин (1300 йилда) охирги масжид бузиб ташланганидан сўнг очилган биринчи масжид сифатида тарихга киритилган.
Масжид қошида Милан ва Ломбардия учун мусулмон маркази ҳамда “Ислом хабарчиси” журнали фаолият юритади.
Дублин масжиди (Dublin Mosque)
Дублин масжиди Ирландиянинг пойтахти Дублин шаҳридаги Жанубий айланма йўлда жойлашган бўлиб, Ирландия Ислом жамғармасининг штаб-квартираси ҳисобланади
Ушбу масжид биноси фаолият юритмаётган черов асосига ташкил этилган. Масжидда бир вақтнинг ўзида 500 нафар мусулмон ибодат қилиши учун шароит яратилган.
Маълумотларга кўра, Ирландияда мусулмон жамоалари сони 1990 йилларда муҳожирлар ҳисобига кўпайган. Республикада 2016 йилги статистикага кўра, 63 минг мусулмон яшайди.
ЎМИ Матбуот хизмати
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Бир куни Ҳасан розияллоҳу анҳу уйидан янги, тоза кийимлар кийиб, виқор билан кўчага чиқди. Бир гуруҳ дўстлари, ходимлари билан Мадина кўчаларининг бирида кетаётиб, елкасида бир меш сув кўтариб олган, қашшоқликдан эзилган кекса яҳудийни учратиб қолди. Қария Ҳасан розияллоҳу анҳуни бундай кўркам кийимда кўриб, чидай олмади, «Илтимос, бирпас тўхтаб, сўзимга қулоқ солинг!» деди. Ҳасан розияллоҳу анҳу тўхтади. Яҳудий: «Эй Расулуллоҳнинг набираси! Менга раҳм қилинг, адолат қилинг! Бобонгиз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Дунё мўминнинг зиндони, кофирнинг жаннатидир», деган эдилар. Лекин кўриб турибманки, сиз бу дунёда ҳам неъматларга кўмилиб, фаровон яшаяпсиз. Унда бўлса, бу дунё сиз учун жаннат, мен учун эса дўзах экан-да? Ахир мен қийинчиликда, қашшоқликда яшаяпман. Лекин сиз мўминсиз, мен эса ундай эмас», деди.
Ҳасан розияллоҳу анҳу бундай деди: «Кўзингдан парда олиб ташланганида, Аллоҳ таоло менга ва барча мўминларга жаннатда қандай неъматлар тайёрлаб қўйганини кўрганингда эди, бу дунё шунчалик гўзаллигига қарамай, биз учун зиндонлигини кўрган бўлардинг. Аллоҳ таоло сенга ва барча кофирларга дўзахда қандай азобу қийноқлар тайёрлаб кўйганини кўрганингда, шунчалик қашшоқ, паришонлигингга қарамай, бу дунё сен учун жаннат эканлигини тушунган бўлардинг».
Дарҳақиқат, мусулмонлар бу дунёда қанчалик фаровон яшамасин, жаннатдаги неъматлар олдида ҳеч нарса эмас. Худди шунга ўхшаб, мусулмон бўлмаганлар ҳам бу дунёда фаровон яшаётган бўлса, бу Аллоҳ таолонинг Роҳман исмининг бир тажаллийси бўлиб, вақтинчалик берилган иноятдир, охиратда кўриладиган азобларнинг қаршисида ҳеч нарса эмасдир.
«Ким дунёни истаса, дунё уни ерга уради!»
Ҳасан розияллоҳу анҳу ўрни келганда, одамларга насиҳат қилиб, ҳаётда бошқаларга ибрат бўлиб яшаш, гўзал хулқ-атвор эгаси бўлиш лозимлигини айтар эди. У ўзининг ижтимоий ҳаётга оид маслаҳатларидан бирида бундай деган: «Кимки дунёни хоҳласа, дунё уни ерга уради! Кимки дунёга қалбини боғламаса, унга парво қилмайди. Кимки дунёни севса, у бойларнинг қулига айланади. Кечаги куни билан бугунги куни тенг бўлган киши зиёнда, кимнинг ўтмиши бугунидан яхшироқ бўлса, у ҳам зиёндадир. Ўзини мукаммал деб ҳисоблаган одамда камчилик кўп бўлади. Гўзал ахлоқ инсонга зийнатдир. Садоқат бойликдир. Шошқалоқлик енгилликдир. Қалби дунёга боғланган одамлар билан бирга ўтириш доғдир. Ёмон одамлар билан бирга бўлиш эса ўзгаларда шубҳа уйғотади».
«Миллионер саҳобалар» китобидан