Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
25 Декабр, 2024   |   24 Жумадул сони, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
06:22
Қуёш
07:47
Пешин
12:28
Аср
15:18
Шом
17:02
Хуфтон
18:22
Bismillah
25 Декабр, 2024, 24 Жумадул сони, 1446

Буюк фақиҳ бобомизни биламизми?

10.01.2018   4737   4 min.
Буюк фақиҳ  бобомизни биламизми?

Абу Ҳасан Али ибн Абу Бакр ибн Абдулжалил Алфарғоний Алмарғиноний. Бу зот Халифа Абу Бакр розияллоҳу анҳунинг зурриётларидан. Имом 511 ҳижрий санада 8 ражаб ойининг душанба куни аср намозидан кейин туғилган. Имом раҳматуллоҳи алайҳ илмли оилада туғилиб вояга етган, отаси ва бобоси (она тарафдан), Умар ибн Ҳабибдан ёшлигидан фиқҳ, ихтилофли масалаларни ўргана бошлайди. Ҳадис илмини Саид ибн Асъад Марғинонийдан таълим олиб сўнгра илм талабида Марв, Бухоро, Насаф каби шаҳарларга сафарга чиққанлар. Имом кўп ибодат қилувчи, аллома, фақиҳ, усулий (усулул фиқҳ фанини мукаммал билувчи), сиқа (аҳли ҳадис наздида ишончли олим), эди.

Уламонинг имом ҳақида айтган сўзлари

Зар қадрини заргар билади деганидек, ўз даврининг етук, кўзга кўринган уламолари “Фақиҳ”, “Қозихон” номи билан машҳур Ҳасан ибн Мансур, “Итобий” деб танилган Аҳмад ибн Муҳаммад ибн Умар “Муҳийт”, “Заҳира” китобларининг муаллифи Маҳмуд ибн Аҳмад ибн Абдулазизлар имом ҳақида жуда илиқ фикрларни билдиришган. Улардан аллома Анваршоҳ Кашмирий “Имомнинг фиқҳдаги мартабасига мингта фақиҳ етолмайди”, деган.

Ислом оламига “Сияр аълам ан нубалаъ” асари билан танилган машҳур тарихчи имом Заҳабий айтади: “Аллома, Мовароуннаҳр олими, Бурҳониддин Абулҳасан Али ибн Абу Бакр илмнинг ўчоғи эди, Аллоҳ уни раҳмат қилсин. Имом ҳанафий мазҳабида масалаларни истинбот қилишда, далиллар келтиришда устозларидан ўзиб кетганди, айниқса, ҳидоя асарини ёзганидан кейин”.

Устозлари
Имом илм олишга жуда ташна эди, ўзлари ҳақида шундай дейди: “Мен илмни тўхтатмасдан, узлуксиз талаб қилганим учун шерикларимдан ўзиб кетдим”. Устозлари ҳақида “Машойихатул фуқаҳо” асарини ёзган, ҳанафий мазҳабидаги ўттизга яқин олимларни санаб ўтган эди. Улардан баъзиларини зикр қиламиз:

Отаси Абу Бакр ибн Абдужалил:

Бобоси Умар ибн Ҳабиб Абу Ҳафс қози имом (бу киши Имом Сарахсийнинг шогирди);
Аҳмад ибн Абдуррашид ибн Ҳусайн Қавомиддин Бухорий;

Аҳмад ибн Абдулазиз ибн Моза ас-Садр ас-Саййид (ундан фиқҳни ўрганган);
Аҳмад ибн Муҳаммад Абу Лайс Насафий ас-Самарқандий;
Ҳасан ибн Али ибн Абдулазиз Марғиноний (Сунани Термизийни таълим олган);
Зиёд ибн Илёс Абумаъалии Зоҳириддин (бу киши Фарғонадаги энг катта шайхлардан бўлган).

Шогирдлари
Имом жуда ҳам кўп шогирдлар қолдирган, шогирдлари ҳам ўз даврида ҳанафий мазҳабининг катта уламолари бўлиб етишган, улардан баъзиларини зикр қиламиз:

Ўғли Имодиддин Али ибн Аби Бакр ал Марғиноний, бу киши “ал Фусул ал Имадийя” деган китобни таълиф қилган;

ўғли Умар Абу Ҳафс Низомиддин. “Жавоҳир ал фиқҳ” китоби муаллифи;
ўғли Муҳаммад Жалолиддин Абул Фатҳ.

Учалови ҳам отасидек олим бўлган.

Муҳаммад ибн Абдусаттор ибн Муҳаммад ал Иъмодий;

Бурҳонул ислом Зарнужий. “Таълим мутаъллим” китоби  муаллифи;

Ҳасан ибн Али ибн ал Ҳажжож. Булардан ҳам бошқа кўп шогирдлари бўлган.

Китоблари

  • Имом ислом оламига жуда ҳам кўп фойдали асарларни қолдирган. Улардан:
  • Бидоятул Мубтадиъ;
  •  Кифоятул Мунтаҳи. Бу биринчи китобнинг шарҳи ҳисобланади, 80 жилддан иборат бўлган, аммо бизгача етиб келмаган;
  •  Ҳидоя;
  • Уъддатун Насики фи Иъддатил манасик;
  •  Китаб аз Зиядаат;
  • Ат танжис вал Мазийд;
  • Мунтақо;
  • Мухтороттун Навазил;
  • Мазид фил фуруъ ал ҳанафийя;
  • Машойихатул фуқаҳо. Бу китобда устозлари ҳақида ёзган.


Имом Бурҳонуддин Марғиноний раҳматуллоҳи алайҳига “Шайхул ислом” деган унвон берилган. У зот 544 йили ҳаж зиёратига борган ва Пайғамбар алайҳиссаломнинг қабрларни зиёрат қилишга муваффақ бўлган. 593 йил Самарқандда вафот этган.

 

Тоир РЎЗИЕВ,

Навоий вилояти бош имом-хатиби.

 

Мақолалар
Бошқа мақолалар
Янгиликлар

Эътибор ва ғамхўрликдан кўнгиллар мамнун

25.12.2024   391   1 min.
Эътибор ва ғамхўрликдан кўнгиллар мамнун

Бугун, 25 декабрь куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратлари юртимизнинг турли ҳудудларидан келган фуқароларни қабул қилиб, муаммо, арз ва таклифларини тингладилар.


Қабул жараёнида Андижон, Наманган, Фарғона, Бухоро, Самарқанд, Тошкент, Қашқадарё вилоятлари ва Тошкент шаҳридан келган фуқароларнинг масжидлар ҳолати, оилавий масалалар, диний таълим, ҳаж-умра ҳамда моддий ёрдам олиш юзасидан мурожаатлари кўриб чиқилди.


Жумладан, оилавий муносабатларда келганларга муаммолар ечими бўйича маслаҳатлар, шаръий масалалар ечими юзасидан тавсиялар ва моддий ёрдам сўраганларга белгиланган тартибда кўмак берилди. Айрим масалалар бўйича мурожаатларни кўриб чиқиш учун Идора бўлимларига тегишли вазифалар юкланди.


Дарҳақиқат, бировнинг дардини енгиллатиш, унинг ташвишлари осонгина бартараф этилишига ҳисса қўшиш – савоби улуғ амал. Чунончи Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “... Ким биродарининг ҳожатини раво қилса, Аллоҳ унинг ҳожатини раво қилади. Ким бир мусулмоннинг ташвишни аритса, Аллоҳ унинг Қиёмат кунидаги ташвишларидан бирини аритади”, деганлар (Имом Бухорий ривояти).


Мана шундай қабул жараёнлари мамлакатимиздаги барча жоме масжидларда ҳафтанинг ҳар чоршанба куни имом-домлалар томонидан амалга оширилмоқда. 


Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати

Эътибор ва ғамхўрликдан кўнгиллар мамнун Эътибор ва ғамхўрликдан кўнгиллар мамнун Эътибор ва ғамхўрликдан кўнгиллар мамнун Эътибор ва ғамхўрликдан кўнгиллар мамнун Эътибор ва ғамхўрликдан кўнгиллар мамнун Эътибор ва ғамхўрликдан кўнгиллар мамнун
Ўзбекистон янгиликлари