Жорий йилнинг 23 декабрь куни Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институтида талаба ёшларнинг диний ва дунёвий билимларини янада ошириш, миллий қадриятларга бўлган ҳурматини юксалтириш, инсонлар ўртасида муомала маданияти ва айниқса, институтнинг ўрнатилган тартиб-қоидалари, кийиниш маданияти борасидаги билим, кўникмаларини ошириш ва уни тарғиб қилиш мақсадида худди шу ном остида маърифий-тарбиявий тадбир бўлиб ўтди.
Тадбирда Тошкент шаҳар бош имом-хатиби ўринбосари, “Ислом ота” жоме масжиди имом-хатиби Жасурбек Раупов иштирок этди. Тадбир давомида миллий қадриятлар ва ўзбекона одоб-ахлоқ, шарму ҳаё, миллий менталетитимизга хос бўлган фазилатларни ёшларимиз ўзларида шакллантиришлари лозимлигини, ота-боболаримиздан йиллар силсиласидан ўтиб бизгача етиб келган ўзига хос таълим-тарбия қоидаларига бўйсуниш, уни ҳурмат қилиш, қадрлаш ва фарзандларимизга етказишимиз лозимлигини ва айнан мана шу жиҳатлар Юрт тинчлиги, Ватан тараққиётида дастуруламал бўлиб хизмат қилишини таъкидлади.
Ж.Раупов айниқса, аёл-қизларимизнинг кийинишларида, жамоат жойларида ўзларини тутишларида мусулмон кишининг энг муҳим сифатларидан бўлмиш ҳаё, иффат кўтарилиб кетаётганлигини тилга олиб, бу нафақат ўша қиз ёки аёлнинг балки, ўзгаларнинг ҳам гуноҳга ботишига сабаб бўлишини ҳадиси шарифлар билан таъсирчан тушунтириб берди.
Шариатимизда эркак ва аёлларнинг ўз кийиниш усуллари бор. Эркаклар хотинларнинг кийимини кийиши қанчалик хунук бўлса, эркакларнинг кийимларини кийган хотинлар ҳам шундай бўлади. Рус адиби Лев Толстой таъбири билан айтганда эркакка ўхшамоқчи бўлган аёл, худди хотинсифат эркак каби тасқарадир.
Тадбирда талаба-ёшлар мавзу юзасидан ўзларини қизиқтирган барча саволларга жавоблар олишди.
ЎМИ Матбуот хизмати
Ehson arab tilida “yaxshilik qilish, ezgulik ko‘rsatish, go‘zal muomala qilish” degan ma’nolarni anglatadi. Shar’iy istilohda esa, ehson – Allohga chin ixlos bilan bandalik qilish va odamlarga yaxshilik bilan munosabatda bo‘lishdir.
Payg‘ambarimiz Muhammad sollallohu alayhi va sallam ehsonni quyidagicha ta’riflaganlar: «Ehson – Allohga xuddi Uni ko‘rib turgandek ibodat qilishdir. Agar sen Uni ko‘rmasang ham, U seni albatta ko‘rib turibdi» (Imom Muslim rivoyati).
Qur’oni karimda Alloh taolo ehson qiluvchilarni sevishini bir necha bor ta’kidlagan:
«Alloh yaxshilik (ehson) qiluvchilarni sevad» (Oli Imron surasi, 134-oyat).
Bu oyat shuni ko‘rsatadiki, Alloh taoloning muhabbatiga erishish uchun banda ehson ahlidan bo‘lishi lozim.
Ehson gunohlarni yuvadi. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallam aytganlar: «Albatta, yaxshilik (ehson) gunohlarni yuvadi, xuddi suv olovni o‘chirgani kabi» (Imom Termiziy rivoyati).
Bu hadisdan ko‘rinib turibdiki, inson qilgan ehsoni orqali gunohlaridan poklanish imkoniga ega bo‘ladi.
Ehson faqat sadaqa yoki moddiy yordam bilan cheklanmaydi. Qur’on va hadislar asosida quyidagi asosiy ehson turlarini sanab o‘tish mumkin:
1. Ibodatda ehson:
Bu – Allohga xuddi Uni ko‘rib turgandek ixlos bilan ibodat qilishdir. Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning ta’riflariga ko‘ra, ehsonning eng oliy darajasi shudir.
2. Odamlarga yaxshilik:
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallam aytdilar: «Sizlarning eng yaxshilaringiz – odamlarga foydasi tegadiganlaringizdir» (Imom Tabaroniy rivoyati).
Bunga kambag‘allarga yordam berish, yetimlarni boqish, kasallarga hamdard bo‘lish kabi barcha ezgu ishlar kiradi.
3. Hayvonlarga yaxshilik:
Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallam bir jonzotga ham yaxshilik qilish ehson ekanligini ta’kidlaganlar: «Kim bir chanqagan hayvonga suv ichirsa, Alloh uning gunohlarini kechiradi» (Imom Buxoriy va Muslim rivoyati).
4. Ota-onaga ehson:
Qur’oni karimda ota-onaga yaxshilik qilish buyurilgan:
«Ota-onalarga yaxshilik qiling…» (Baqara surasi, 83-oyat).
Ota-onaga g‘amxo‘rlik qilish, ularning duosini olish – ehsonning eng muhim ko‘rinishlaridan biridir.
Xulosa qilganda, ehson – musulmonning iymonini mukammal qiladigan va Allohning muhabbatiga erishtiradigan fazilatdir. Qur’onda va hadisda ehsonning oliy qadriyat ekanligi ta’kidlangan. Kim bu fazilatni o‘zida shakllantirsa, Alloh taoloning rahmati va jannatiga musharraf bo‘ladi.
Alloh barchamizga ehson ahlidan bo‘lishimizni nasib etsin!
Sulaymon FAYZULLAEV,
Toshketn Islom instituti 4-kurs talabasi.