Олимлар АҚШ даги газланган ичимликлар ишлаб чиқарувчи ширкатларнинг яширинча келишувини фош этишди. Бу ҳақда “PLoS Biology” журналида чоп этилган мақолада маълум қилинган.
Тадқиқотчилар шакар ва таркибида шакар мавжуд бўлган ичимликлар ишлаб чиқарувчиларнинг 1960 йилдаёқ шакарнинг атересклероз ва сийдик қопи саратони келтириб чиқариши ҳақида билганлари ва буни оммадан яширганларини тасдиқловчи ҳужжатни топишганини эълон қилишди.
Калифорния университети олими Стентон Гланц (Stanton Glantz): “Илмий хулосаларни бу шаклда сохталаштириш худди тамаки маҳсулотлари ишлаб чиқарувчиларнинг алдовларига ўхшаб кетади. Бизнинг тадқиқотимиз, шакар ва шакарли ичимликлар ишлаб чиқарувчилар ҳомийлигида амалга оширилаётган илмий тадқиқотларни шубҳа остида қолдиради. Шу боис, янги чора-тадбирларни ишлаб чиқишда ушбу ҳолатларни жиддий эътиборга олиш лозим”, дейди.
“Бутунжаҳон соғлиқни сақлаш” ташкилоти маълумоларига қараганда, ўтган асрнинг 80 йилларидан бошлаб дунё бўйича семизлик эпидемияга айланган. Ер курасидаги ҳар учинчи киши, тахминан 1,9 миллиард одам ортиқча вазндан шикоят қилмоқда, уларнинг тахминан 15 фоизи эса семизликнинг оғир шаклидан азият чекмоқда. Мазкур ташкилот маълумотига кўра, 47% касалликлар, жумладан, юрак-қон томири касалликлари, қандли диабет ҳамда саратон бевосита семизлик билан боғлиқ.
Семизлик эпидемиясининг энг асосий сабабчилари, олимлар ва тиббиёт ходимларининг қайд этишича, сўнгги йилларда бутун дунёда оммалашиб кетган шакар ва шакарли ичимликлардир. Икки йил муқаддам АҚШлик тадқиқотчилар газланган шакарли ичимликларни меъёрдан ортиқ истеъмол қилиш ҳар йили 184 минг одамнинг ҳаётига зомин бўлаётганини аниқлашган. Ушбу ўлимларнинг катта қисми АҚШ ва Лотин Америкаси мамлакатларига тўғри келади.
Афсуски, бундай маҳсулотлар ишлаб чиқарувчилар ўз бизнесларидан ҳали бери воз кечиш ёки уни ўзгартириш ниятида эмаслар. Бостон университети олимлари бундай компаниялар АҚШдаги юздан ортиқ соғлиқни сақлаш муассасаларида ўз манфаатларини илгари сураётганлари ва бу йўлда катта маблағ сарфлаётганлари, шунингдек, газли ичимликларга юқори нарх белгилаш ёки уларнинг ҳажмини чеклашга қаршилик кўрсатиб келаётганларини аниқлади.
Халқаро алоқалар бўлими ходими
Абдулҳаким Арипов таржимаси
Диёримизга улуғ айём кириб келмоқда. Қутлуғ Ийдул Азҳо ватандошларимизни хайру саховат, меҳр-оқибат сари чорлайди. Бу байрам чин маънода одамийлик айёми. Инсонларга меҳр, ўксик кўнгилларга шодлик улашиш фурсати.
Қалблари ҳиммат ва карам неъматидан бобаҳра халқимиз бу муаззам кунларни бой бермаслик учун фурсатни ғанимат биладилар ва савобдан баҳраманд бўлиб қолишга ҳаракат қиладилар.
Динимиз кўрсатмалари, шариат ҳукмларини устивор тутган қодир ватандошларимиз қурбонликлар қилиб, Ҳақни рози қилишга, ҳақдорлар кўнглини олишга интиладилар. Яратганнинг раҳмати ёғилиб турган дамларда дуолар мустажоб бўлади. Аллоҳ таоло ўзининг каломида “Парвардигорингиз учунгина намоз ўқинг ва қурбонлик қилинг”, - деб марҳамат қилади.
Бу борада сарвари коинот саййидимиз ибратлари ўринли. Оила аъзоларимизни йўқлаш, қўшнилар ҳолидан хабар олишда, мискинларни севинтириш-у, хасталар аҳволидан огоҳ бўлишда уларнинг ҳадиси мубораклари бизга нурли йўл, деймиз.
Амаллар кўп. Уларга бериладиган савобларнинг даражаси амалга қараб белгиланади. Энг савоби кўп амал бу фарз ҳисобланса, бошқаларга яхшилик улашиш ундан кейинги ўринда турадиган улуғ ибодатдир!
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам муборак ҳадисларида бошқаларга қилинадиган яхшиликни фарздан кейинги ўринда туришини баён қилиб шундай дедилар: “Фарзларни адо қилишдан кейинги ўринда турадиган Аллоҳга энг суюкли бўлган амал бу мусулмонинг қалбига хурсандчиликни киритишдир”.
Шунинг учун Шайх Абдуллоҳ Ҳошим раҳматуллоҳи алайҳ қозиликдан келган маошнинг тенг ярмига ширинлик сотиб олиб, ўзлари билан олиб юрар ва ҳар доим учратган болага ширинликдан бериб, уни хурсанд қилар эдилар.
Улуғ кунларда турибмиз. Ҳар дамни ғанимат билишлик, бир биримизга саховатда ибрат бўлишимиз савобли амаллар эканини ҳис қилмоғимиз лозим. Бу кунда исрофгарчиликдан холи дастурхонлар ёзиш, боримизни бошқалар билан бўлишишга интилишимиз даркор. Хайрни, яхшиликни гуноҳга алмаштириб қўймаслик учун ҳам уйғоқ кўнгил бўлиш талаб этилади.
Бугун муаззам кунлар оғушидамиз, дедик. Ватандошларимиз улуғ сафарларни ихтиёр этганлар. Айни фурсатларда ҳожиларимиз Мино, Арофат водийларида, Муздалифада – дуолар қабул бўладиган маконларда, замонларда ибодатлар қилиб, элу юртга тинчлик, осойишталик сўрамоқдалар. Бу дуолар баракотидан диёримиз аҳлига қанча яхшиликлар етишади, иншааллоҳ. Ибодатлар ҳузурини тотган одамларнинг қалби салим, эҳсону, мурувватда пешқадам бўлишлари бу энг катта яхшилик аслида. Ҳожиларимиз сафар одобларини тушуниб, улуғ даргоҳлардан насибадор бўлиб қайтадилар. Диёримизга қайтганларидан сўнг эса ёшларимиз маънавиятига камарбаста бўладиган, Ҳақ ва ҳақиқат йўлида сидқидил хизмат қиладиган холис Ҳақ хизматчиларига айланадилар, деган умидимиз бор. Бундай улуғ зиёратлар инсонни қайси ёшда бўлмасин, эзгуликларга хайрихох қилади. Ўзгалар қалбини тушунишга, ватан ва халқ манфаати йўлида саъй-ҳаракатга чорлайди.
Бу кунларнинг Яратган даргоҳидаги ўрни мушарраф. Ҳайит кечаларида дуолар қабул бўлади. Қурбонлик гўштларидан насибадор оилаларга хурсандчилик киради. Бу эҳсонлар ортида ҳам меҳр-оқибат, ўзаро бағрикенглик мақсади мужассам. Биз бу маконда яшарканмиз, турли миллатлар вакиллари ягона Ўзбекистоннинг фуқароларимиз. Ўзаро тенглик, адолат ҳукм сурган юртда биродарлик, яхши қўшничилик анъаналарини қадрлаб яшамоқдамиз. Маҳаллаларда ҳамкорлик билан ободлик сари йўл очиляпти. Ватанимиз кундан- кунга фаровон, халқимиз турмуши чиройли бўлиб боряпти. Бу неъматларга шукрона қилиш, тўғри йўлда собитқадам бўлиш маърифатимиз, маънавиятимиз камолидан дарак беради.
Халқимизга саодат ва сано айёми – Қурбон ҳайити муборак бўлсин! Барчамизни Яратган хайру хурсандчиликлар устида бардавом қилсин. Ватанимиз тинч, юртдошларимизнинг оилалари фаровон бўлсин.
Холмурод МАМАЖОНОВ,
Фарғона шаҳар “Уммул қуро” масжиди имом-хатиби