Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
31 Январ, 2025   |   1 Шаъбон, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
06:14
Қуёш
07:35
Пешин
12:41
Аср
15:56
Шом
17:41
Хуфтон
18:57
Bismillah
31 Январ, 2025, 1 Шаъбон, 1446

“Амаллар ниятга қараб бўлади”

25.06.2017   8404   2 min.
“Амаллар ниятга қараб бўлади”

Узоқ йўлга отланган бир мусофир киши бепаён ялангликда кетар экан узоқдан бир дарахтга кўзи тушиб, отини ўша тарафга бурди. У дарахт тагига етганида отидан тушиб қўлига қозиқни олди ва уни дарахт сояси тушадиган ерга қоқиб унга отини боғлаб қўйди. Сояда овқатланиб бир оз ҳордиқ чиқаргандан сўнг отига минар экан “Мендан кейин келган йўловчилар ҳам уловларини шу қозиққа боғлаб, ундан фойдаланса савоби тегар”, дея қозиғини қоқилган жойида қолдирди ва отига миниб йўлида давом этди.

Бир қанча вақтдан кейин бошқа  бир йўловчи ўша ердан ўтиб кетар экан, у ҳам дарахт сояси остида дам олиш учун уловини дарахтга боғлади. Вақт пешиндан бир оз ўтиб қолгани учун дарахт сояси ҳам ўзидан бир оз узоқлашган эди. Йўловчи дарахт тагидан соя тарафга юрар экан оёғи ногоҳ ўтлар орасида нимагадир тегиб қоқилиб  тушди. Туриб қараса, ерга қоқиб қўйилган қозиқ турибди. Мендан кейин келган йўловчилар унга чалиниб йиқилиб тушмасин, деб уни суғуриб олиб улоқтирди.

Уларнинг бирининг иши тўғри, бошқасиники эса нотўғри бўлиши керак. Аммо, Умар розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан ривоят қилган “Амаллар ниятларга қараб бўлади”, деган машҳур ҳадисга кўра, бу йўловчиларнинг ҳар бири қилган иши учун мукофотланади ва уларга савоб ваъда қилинади. Чунки ҳар иккаласининг ҳам қалбида одамларга яхшилик қилиш ва эзгулик бор эди. Шунинг учун ҳам бу воқеада ҳар иккала ҳолат ҳам тўғри деб баҳоланади. Демак, ҳар қандай оддий ишни қилаётганимизда ниятимизни чиройли қилсак, амалларимиз савобли ва икки дунёда ҳам фойдали бўлар экан.

Раббимиз нақадар меҳрибон!

Ш.ЧЎЛПОНОВ,

Тошкент ислом институтининг “Тиллар” кафедраси ўқитувчиси  

 

Мақолалар
Бошқа мақолалар

Ҳақиқатни қачон яшириш керак?

31.01.2025   894   2 min.
Ҳақиқатни қачон яшириш керак?

Аллоҳ таолонинг гўзал исмларидан бири “Ас-Саттор”дир. Марҳаматли роббимиз ушбу сифати билан бандаларнинг айбларини бу дунёда яшириб, камчиликларини ёпувчидир. Охиратда эса ўзининг фазли ва раҳмати билан кечириб юборади. Чин, ҳақиқий мусулмон ҳам роббимизнинг ушбу гўзал сифати билан хулқланиб, биродарларининг айбларини қидирмасдан, балки билган айбларини ҳам яширади. Зеро, Аллоҳ таоло бу дунёда мусулмонларнинг айбларини яширган бандасини қиёмат куни одамлар олдида шармандаликдан асрайди.

Бу ҳақда суюкли, меҳрибон пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай марҳамат қилганлар:

وَعَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «لَا يَسْتُرُ عَبْدٌ عَبْدًا فِي الدُّنْيَا إِلَّا سَتَرَهُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ». رَوَاهُ مُسْلِمٌ.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Банда бошқа бир банданинг айбини шу дунёда беркитар экан, Аллоҳ қиёмат куни унинг айбини беркитади”, дедилар (Имом Муслим ривояти).

Бандаларнинг айбларини яшириш деганда, банда билан Роббининг ўртасида содир бўлган айблар тушунилади. Аллоҳга нисбатан банда томонидан гуноҳ, бирор айб содир этилганда, уларни фош этиб, шарманда қилинмайди, балки Аллоҳ таолонинг марҳамати, кечиримли эканига суяниб, фазлидан умид қилинади. Шу ниятда мусулмон биродарининг айбини яшириш ижобий хислат саналади.

Аммо, ҳақиқат беркитилиб, одамларнинг ҳуқуқлари зое қилинганини кўрганда, буни яшишириш, ошкор қилмаслик фазилат саналмайди, аксинча разолат саналади. Аммо бандаларнинг ҳақ-ҳуқуқлари поймол бўлганда айбу камчиликлар яширилмасдан, рўйирост гапирилади. Гарчи ўзининг яқинлари томонидан содир этилган бўлса ҳам. Бу ҳам ўз навбатида гўзал фазилатдир. 

Ҳадисдан биз ўрганган фойдали ўгитлар:

1. Мусулмон кимса биродарининг айбларини яшириб, одамлар олдида шарманда қилмайди.
2. Бу дунёда биродарининг айбини яширса, бунинг мукофоти қиёмат кунида Аллоҳ унинг ҳам айбини яширишини билган банда албатта бу амалини охиратига захира қилиб қўяди.
3. Мусулмон киши одамларнинг айбини яширади, чунки бу амални Аллоҳ яхши кўради.
4. Одамларнинг айбини яширар экан, уларнинг уят нарсаларини ҳам фош қилмаслиги ундан ҳам муҳим. Инсон бу билан ўзи яшаб турган жамиятда парокандалик, қўшнилар, қариндошлар орасида хусумат, жанжалнинг олдини олган бўлади.
5. Одамларнинг ҳуқуқлари зое қилинганини кўриб, ҳақиқатни яшириш, ҳақиқатни ошкор қилмаслик фазилат эмас, аксинча разолат саналади.
6. Инсонларнинг ҳақ-ҳуқуқларини поймол қилаётган киши гарчи ўзининг яқинлари, ака-ука, қариндошлари бўлса ҳам унинг айбу-камчиликлари яширилмасдан, ўзига рўйирост гапирилади.

 

Бекназар Муҳаммад Шакур,
Ҳадис илми мактаби катта ўқитувчиси.