Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
01 Ноябр, 2024   |   29 Рабиъус сони, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
05:35
Қуёш
06:55
Пешин
12:12
Аср
15:36
Шом
17:21
Хуфтон
18:36
Bismillah
01 Ноябр, 2024, 29 Рабиъус сони, 1446

Рамазонда ичкилик?!!

2.06.2017   87857   5 min.
Рамазонда ичкилик?!!

Ҳар йилгидек, Рамазон ойини муштоқ бўлиб кутдик, савоблар мавсуми, имкониятлар палласи... Еткизгани учун Аллоҳ таолога шукроналар айтдик. Ҳар бир мусулмон юртдошимиз қўлдан келганича ибодатларни холис адо этишга киришиб кетди. Қодир бўлганларнинг амалга ошираётган яхшиликлари эса кўнглимизни тоғдек кўтаради. Шундай кунларнинг бирида ифторлик дастурхонига ул-бул олиш учун бозорга йўлим тушди. Тўғриси, айрим манзараларни кўриб... бир масалани ҳукмингизга ҳавола қилишга жазм қилдим.

Нуроний ёшга етган, туппа-тузук ўзбек отахони қўлларида ўша номинг ўчгур “шайтон суви”ни қадоғи билан кўтариб олиб, уйга шошиб кетмоқда. Бу ҳам етмаганидек, телефонда бутун бозорни бошига кўтариб, оғайниларини туғилган кунига таклиф қилмоқда. Айни набираларига яхшиликдан сабоқ бериб, фарзандларига ҳалолликда ўрнак бўладиган кайвони ёшларида, яна муборак ойда спиртли ичимликлар билан дастурхон безаб, дўсту ёрларни уйга чақириш аввало динимизга зид ҳолат. Қолаверса, ўзбек ахлоқига ҳам хос бўлмаган иллатдир.

Болалигимиздан катталар Рамазон кунларида одамларнинг олдида бирор нарса ейиш, сув ичиш катта одобсизлик эканини тушунтирганлар. Биз шундай тушунча билан катта бўлганмиз. Бугунги кунда эса кўча-кўйларда, рўзаи Рамазон кунларида бемалол сув ичиб, егулик еб юрганларку майли, спиртли ичимлик ичиб юрганларига нима дейсиз? Майли, рўзадорларни ҳурмат қилмасин, майли “атрофдагиларнинг мен билан иши бўлмасин”, деган ақида билан бу ишга қўл ураётган бўлсин. Аммо, ойлар султонининг ҳурматини билмаганларни нима дейиш мумкин?

 Шундай фикрлар билан юрган кунларимда, яна бир ҳолатнинг гувоҳи бўлдим. Қашқадарёдан келган қўшниларимизнинг ҳарҳолда салом-алиги жойида. Бироқ, кунора уйларида “базми-жамшид”. Айниқса, бу зиёфатнинг Рамазон ойида ҳам давом этиши... ачинарли жудаям.

Биз қаёққа қараб кетмоқдамиз? Ота-боболаримизнинг минг йиллик одоб-ахлоқ қадриятлари, муқаддас ойни нақадар ҳурмат қилганлари, оилаларида хотиржамликни, яхши тарбияни асраш учун ҳар ишга тайёр бўлганлари, Рамазоннинг қадрли кечаларини маърифий суҳбатларга бағишлаганлари ва шу каби диний ва миллийлигимиз уйғунлашган одатларимизни айрим юртдошларимиз унутиб қўяётгани оғриқли масаладир. Тўғри, мен таъкидлаб ўтган воқеалар бармоқ билан санарли бўлиши мумкин. Лекин, биргина кимсанинг иллатидан бутун оила, маҳалла, борингки, ундан ҳам кўпроқ одамлар азият чекади.

Унутмаслигимиз керакки, бу эслатмалар биргина ўзимиз учун эмас, балки, ўсиб келаётган ёш авлоднинг тарбияси учун ҳам долзарбдир. Ким айтади, эртага маҳалласидаги кишиларни маст ҳолатда кўравериб кўзи ўрганган, “Рамазон ойида ҳам бундай номаъқулчиликлар мумкин эканда”, деб онгига сингган ўсмир эртага бу ишни такрорламайди, деб, ҳеч ким бунга кафолат бера олмайди. 

Динимиз таълимотида маст қилувчи ичимликлар қораланади. Ҳадисларда кўпини ичганда маст қилувчи ҳар қандай нарсанинг ози ҳам ҳаром эканлиги таъкидланади. Пайғамбаримиз (с.а.в.) бир ҳадиси муборакларида: “Ҳар бир кайф қилдирувчи нарса хамрдир, ҳар бир хамр ҳаромдир”, – деб огоҳлантирганлар. Хамрдан мурод ақл фаолиятини тўсувчи нарса, яъни маст қилувчи ичимликдир. Бошқа бир ҳадисда эса шундай дейилади: “Пайғамбар (соллаллоҳу алайҳи васаллам) ҳар қандай маст қилувчи, баданни бўшаштирувчи ва сусайтирувчи нарсаларни истеъмол қилишдан қайтардилар” (Аҳмад ва Абу Довуд ривояти).

Ичкиликнинг зарарлари ва салбий оқибатлари борасида алломаларимизнинг қимматбаҳо фикрлари мавжуд. Жумладан, ибн Сино шундай деган экан: “Мунтазам ичиш зарарлидир, у жигар ва мия фаолиятини бузади, асабни бўшаштириб, асаб касаллиги ва бевақт ўлимга олиб келади”.

Алишер Навоий ҳазратлари эса маст бўлган одамни қопағон итга қиёслайдилар:

Улки, ичиб бодани паймонадин,

Маст чиқар кўйга хумхонадин,

Элга қилиб ҳамла ёмон ит киби,

Қайси ёмон ит, қопағон ит киби.

Бодаға кўргузса киши хиралиқ,

Ақл чироғига берур тиралиқ.

Юсуф хос Ҳожибнинг ушбу фикрлари эса май ичиш пасткашликка олиб келади, иллатларнинг сабабчисидир, дейди: “Ҳар қандай уят-андишали, хушфеъл, хулқи яхши кишилар ҳам май ичгудек бўлсалар, юзтубан кетиб пасткашлик қиладилар”.

Қанча-қанча қилиниши зарур бўлган ишлар май ичилгач қолиб кетади, қанчадан-қанча ножўя ишлар май ичгач содир бўлади”.

“Май билим ва ақл-заковатнинг ашаддий душманидир, май уриш-жанжал ва адоватнинг ҳақиқий сабабчисидир”.

Абдулла Қаҳҳор ичкиликни “жон ўғриси” деб атайди:

“Ўғри мол ўғирласа, ичкилик жон ўғирлайди, жамият аъзосини сафдан чиқариб ташлайди”.

Чиндан ҳам, спиртли ичимлик инсонга фақат ва фақат зарар олиб келади. Кишини инсонийликдан чиқариб юборади. Кўпгина нотинчликларга сабаб бўлади, оилаларни пароканда, болаларни сарсон қилади. Ёшлар тарбиясига ўзининг ёмон таъсирини ўтказади.

Раҳматлар бериладиган, гуноҳлар кечириладиган, дўзахдан нажот олиб келадиган муборак кунларда бу каби ҳаром нарсаларни истеъмол қилиш онгли мўминнинг иши эмас. Бинобарин, бу ойда ҳар бир хатти-ҳаракатини ибодат даражасига олиб чиқиш, чексиз савобларга мушарраф бўлиш имконилари мавжуд.

Рамазон – муқаддас. Унинг ҳар соатида раҳмат мужассам, лаҳзасида савоблар яширин. Бу имкониятлардан фойдаланиб қолиш эса мусулмонлик фазилатидир, инсонларнинг улкан имкониятидир.

Шарифа ҒАНИЕВА

Рамазон
Бошқа мақолалар
Мақолалар

“Ислом фиқҳи асослари” ўқилиши шарт бўлган китоб

31.10.2024   1497   3 min.
“Ислом фиқҳи асослари”  ўқилиши шарт бўлган китоб

Сўнгги пайтларда “Мазҳаб нимага керак?”, “Ўзимиз Қуръон ва суннатдан ҳукм олсак бўлмайдими?” дегувчи тои­фаларга раддиялар берадиган китоб­ларга юртимизда эҳтиёж катта эди. Алҳамдулиллаҳ, ана шу эҳтиёж ажойиб асарлар билан тўлдириб бориляпти.


Яқинда Ўзбекистон мусул­монлари идораси раиси­нинг биринчи ўринбо­сари Ҳомиджон қори Ишмат­бе­ковнинг “Ислом фиқҳи асослари. Тўрт мазҳаб имомлари” китоби чоп этилди.


Муаллиф ёзади: “Кейин­ги йилларда мавжуд мазҳаб­ларни инкор этиб, уларни бидъатга чиқариб, мўмин-мусулмонлар фикрини чал­ғитишга уринаётган бузғунчи тоифаларнинг ғаразли ташвиқот-тарғиботларига алданиб қолиш ҳолатлари ёшларимиз ўртасида кузатилмоқда. Гўёки мазҳаблар Қуръон ва суннатга хилоф ва улардан йироқ деган даъво билан мазҳабга эргашишдан қайтаришга уринмоқдалар. Ушбу китобда мавжуд тўрт мазҳабнинг айнан Қуръон ва суннатга асослангани ва динимизнинг замонлар оша юзага келадиган муаммоларни ҳал қилишда айнан мазҳаб уламолари жорий қилган усул ва қоидаларга асосланиши ҳам баён этилган”.


Устозлардан бири Қуръон ва суннатни юқори кучланишга эга электр энергиясига қиёслаган. Тасаввур қилинг, уйингизга розетка бўла туриб, чой қайнатиш учун тефални юқори кучланишга эга электр энергиясига уламайсиз-ку, шундайми? Мабодо, шундай қилинса, оқибат қандай бўлиши ҳаммага аён. Бугун “Қуръон ва суннат турганда нега мазҳабга эргашишимиз керак?” дейдиган тоифаларнинг қилаётган ишларини худди юқоридаги ҳолатга ўхшатиш мумкин.


Араб тилини чала-чулпа билиб олиб, Қуръон илмларидан бехабар, шариатни ­тушунмайдиган кимсалар бир ёки бир нечта рисолани ўқиб олиб, ўзларича Қуръондан ҳукм олишга ошиқишлари жу­да катта хатодир.


Иш ўз устасига топширилиши исбот талаб қилмайдиган ҳақиқатдир. Ҳ. Ишматбеков ана шу масалаларга ҳам эътибор қаратиб, ҳатто саодат асрида ҳам Набий алайҳиссалом саҳобаларнинг гапларига қу­лоқ солганларини келтирган.


Бадр куни жанг бошланишидан олдинроқ Набий алайҳиссалом ижтиҳод қилди­лар. У зот саҳобалари билан жанг қилиш учун бир жойни белгилаб, ўша ерга тушдилар. Саҳобалардан бири Ҳаббоб ибн Мунзир Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга: “Бу жойни сизга Аллоҳ тайин қилиб бердими, ундан бошқа жойга кўчиш мумкин эмасми? Ёки бу ерни ўзингиз душманга ҳийла қўллаш учун танладингизми?” деб сўрайди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Йўқ, Аллоҳ эмас, ўзим душманга ҳийла қўллаш учун бу ерни танладим”, дейдилар. Шунда Ҳаббоб Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга бошқа жойни кўрсатиб, ўша ерда туриш ғалаба қозонишга янада қулайроқ бўлишини маслаҳат беради. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам унинг маслаҳатини олиб, у кўрсатган ерга кўчиб ўтишади, натижа ғалаба қозониш билан якунланади.


Хуллас, “Ислом фиқҳи асослари” китобини ҳар бир мўмин-мусулмон ўқиб чиқиши шарт бўлган китоблар сирасига киритиш мумкин. 

Т.НИЗОМ

МАҚОЛА