Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
26 Ноябр, 2024   |   25 Жумадул аввал, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
06:01
Қуёш
07:24
Пешин
12:15
Аср
15:15
Шом
16:59
Хуфтон
18:17
Bismillah
26 Ноябр, 2024, 25 Жумадул аввал, 1446

Интиқ кутганимиз – шаҳри Рамазон

26.05.2017   77043   5 min.
Интиқ кутганимиз – шаҳри Рамазон

Шаъбоннинг сўнгги кунларида турибмиз. Ҳадемай, Рамазон ҳам кириб келади. Ҳаш-паш дегунча эса... муборак ой ҳам якунига етади. Биздан лозими – табаррук ойни қандай ўтказишимиз, биз ният қилган мазмунли амалларимизга улгуриб қолишимиздир.

Айни пайтда Рамазон ойида амалга оширадиган ишларимизни режалаштириш вақтидамиз. Бироқ кўпинча бу ҳаракатимиз зое кетади, Рамазон охирига етганда “ойлик ҳисобот”лар билан танишганда пешонамиз тиришади, “ҳеч нарсага улгура олмабманку”, деймиз.

Келинг, шу ҳолатнинг олдини олиш мақсадида, айрим жиҳатларга эътиборингизни қаратамиз. Бу маслаҳатлар сизга оз бўлса-да ёрдам берса, бошимиз осмонга етади...

  • Маслаҳатимиз ой бошидан режаларингизни бир варақ қоғозга қоралаб қўйинг, ҳаттоки соатларигача;
  • Аввало бу ойда ҳар томонлама покланишни ихтиёр этинг. Айниқса, нафсингиз тозалигига, руҳиятингиз поклигига эришишга интилинг;
  • Асосий ишларингизни куннинг биринчи ярмигача тугатишга ҳаракат қилинг. Ҳеч қачон тугалланмаган ишни эртагача қолдирманг, чунки эртанинг ҳам ўз юмушлари бўлади;
  • Ҳар қандай ҳолатда ҳам яхшилик қилишга интилинг, бу кимгадир кўмак бўладими, оғирини енгил қилиш бўладими, қўлдан келганча эзгуликка шошилинг. Бинобарин, Пайғамбар алайҳиссалом: “Ушбу ойда қилинган ҳар бир саховат фарз амал даражасига, бир фарз амал фазилати эса бошқа ойларда қилинган фарзга нисбатан етмиш даражанинг кўпроғига тенг” эканлигини айтганлар. Шу боисдан ҳам, имкониятни қўлдан бой бермаслигимиз керак;
  • Вақтингизни беҳуда ўтказманг. Биз вақт ҳақида кўп гапирамиз, бироқ Рамазоннинг баҳоси йўқ, имконларга бой, дуолари ижобат, яхшиликлар учун савоблар орттириб бериладиган лаҳзаларини қайтариш амримаҳол, топиш мушкул. Шундай экан, ҳар сониянгизни қадрланг, йўлда бўласизми, бирор нарса кутаяпсизми, бекор турманг. Фойдали китоб ўқишингиз мумкин, ёдламоқчи бўлганингизни такрорлаб юришингиз мумкин. Ҳеч бўлмаганда, кунингиз учун режалар тузиб олишингиз ҳам мумкин;
  • Яқинларингизни йўқлаб туришни унутманг. Айниқса, ота-онангиз, оила аъзоларингиздан ҳол-аҳвол сўранг, лозим бўлса, кўмаклашинг, хизматларини қилиб, мамнун этинг. Қолаверса, қариндошлар ва дўсту танишлардан сим қоқиб бўлса-да гаплашиб, хабар олинг;
  • Бемор зиёратига ошиқинг. Қариндошларданми ёки маҳалладан кимдир бетоб бўлса, бориб кўришни канда қилманг;
  • Тилингизни фақат ва фақат яхши сўзларга ўргатинг. Муборак ой шарофати билан бирорта ножўя гап гапирмасликка ҳаракат қилинг;
  • Садақа қилишга шошилинг. Бу дегани фақатгина моддий ёрдам эмас. Балки, кимгадир яхшилик қилиб ёки ширин сўз билан, борингки табассум улашиб савобларга эришинг;
  • Юқоридаги эслатмаларга асосан, Рамазон ойини сермазмун ўтказсангиз, фазилатларингиз юзага чиқишига омил бўлади. Натижада эса йил давомида сизни яхшиликлар тарк этмайди, иншоаллоҳ.

Бу ойнинг фазилатларини санаб адоғига етиш мушкул. Бироқ, ҳар кимнинг ўз олий мақсад ва ниятлари мавжуд. Биз фақатгина оддий эслатмалар билан сизга ёрдам бермоқни ният қилдик холос.

Сўзимиз якунида оламларга раҳмат қилиб юборилган Пайғамбаримиз Муҳаммад (с.а.в.)нинг Шаъбоннинг сўнгги кунида айтган муборак сўзларини келтирамиз.

Салмон Форсий (р.а.)дан ривоят қилинган ҳадиси шарифда шундай дейилади: “Расулуллоҳ (с.а.в.) Шаъбоннинг сўнгги куни бизга хитоб қилиб айтадиларки:

-Эй инсонлар, сизларни буюк бир ой бағрига олаётир. Унда минг ойдан ҳам хайрли бўлган қадр кесачи бор. Аллоҳ бу ойда рўза тутишни фарз қилган. Тун ибодатини эса нафл санаган. Ким бу ойда бир савоб иш қилса, у савоблигидан ташқари, бир фарзни адо этган кимса, сингари бўлар. Бу сабр ойидир. Сабрнинг мукофоти эса жаннатдир. Бу лутф ойидир. Бу ойда мўминнинг ризқи ортади. Ким бу ойда рўзадорларга ифтор қилиб берса, бир қулни озод қилганчалик савоб олади. Гуноҳлари афв этилади...

- Ким ишониб ва савобидан умид қилиб рўза тутса, Аллоҳ унинг ўтмишдаги ва келажакдаги гуноҳларини афв этади. Аллоҳ буюрадики: “Одамзотнинг ҳар амали ўзи учундир, лекин рўза мустасно. У Мен учундир. Бунинг мукофотини Мен ўзим бераман!”

Менинг умматимга аввалгиларга берилмаган беш хислат берилди:

  1. Аллоҳнинг наздида рўзадорнинг оғзидан чиқадиган хид мушкдан ҳам ширинроқ бўлади.
  2. Малаклар ифторгача рўзадор учун истиғфор айтадилар.
  3. Бу ойда шайтонлар жиловланади.
  4. Аллоҳ ҳар куни жаннатни безаттиради ва “Солиҳ бандаларим қалбларидан ёмонликни йўқ қилиши учун шошилинч ҳаракат қилишяпти”, - дейди.
  5. Аллоҳ ойнинг сўнгги кечасида бандаларини афв этади.

Шарифа ҒАНИЕВА

“Зиё” студияси муҳаррири

Рамазон
Бошқа мақолалар
Мақолалар

Мазҳаб – бу умматдир

25.11.2024   1394   4 min.
Мазҳаб – бу умматдир

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

Мазҳаб – бу умматдир. Уммат эса кўпчилик уламолардан ташкил топган. Бу уламолар ижтиҳод қилишади, таҳқиқ қилишади. Масала бир эмас, кўпчилик томонидан илмий таҳқиқ қилинади. Умматда саноқсиз уламолар бор, саноқсиз китоблар бор. Уламолар қайта-қайта ўзаро баҳслар қилиб, «Фалон масала тўғри», деб хулоса қилишади.

Натижада мукаммал даражада маъсум бўлмасак-да, кучли ишонч ила тўғри йўлда бўламиз. «Маъсум бўлмасак-да», деганимнинг сабаби шуки, биз ҳанафийлар «Сўзимиз юз фоиз тўғри», деб даъво қилмаймиз. Тўқсон саккиз-тўқсон тўққиз фоиз тўғри бўлиши мумкин, хато қилиш эҳтимоли бор. Токи шофеъий мазҳабига ҳам йўл қолсин. Аммо биз бу қадар катта нисбатга фақат Абу Ҳанифанинг ижтиҳоди билан эмас, балки илм ижтиҳоди билан эришдик, катта миқдордаги, жуда кўп уламолар воситасида эришдик. Уламолар масалаларни диққат билан ўрганиб, таҳқиқ қилишади. Шунинг учун бир масалада турли ўлкаларда авлоддан авлодга маълум бир фатвога кўра амал қилиб келинади. Барча уламолар мана шу масалага мувофиқ келади. Натижада суянишнинг энг олий чегарасига чиқиб борилади.

Бу суяниш ниҳоятда қувватли бўлади, иймон келтирадиган даражада аниқ бўлмаса-да, шунга яқин келади. Аҳли суннанинг ўзига хос хусусияти мана шудир. Нима учун бу фиқҳ залолатдаги фиқҳ бўлмайди? Чунки унда хато бўлиш эҳтимоли жуда кам, чунки ундаги ижтиҳод бир кишига тегишли эмаски, унинг аксари хато бўлса... Балки бу нарса илмий мактаб ижтиҳодига, қарорига айланди. Бундай илмий мактабда эса хато қилиш эҳтимоли жуда кам бўлади. Аллоҳ таоло Ўзининг динини илмий мактабларнинг мана шундай тартибли илмлари орқали муҳофаза қилди.

Акс ҳолда Аллоҳ таоло Ўзининг динини Зайд, Амр ёки Юсуфнинг қўлида, яъни бир ёки бир неча кишининг қўлида муҳофаза қилган бўлиб қолар эди. Бу гапга ақл бовар қиладими? Йўқ. Аллоҳ таоло Ўзининг динини кучли, асосли, жуда кўп уламоларни ўз ичига олган қатъий, собит илмлар орқали муҳофаза қилади.

Масалага енгил, юзаки қарайдиган, мутаассиб мактаблар наздидагина мўътабар бўлган Фалончи ёки Пистончининг фатво бериши билан улуғ уламоларнинг ижтиҳоди ва қарорлари орасида қанчалар фарқ бор!

Қуръон ва Суннатни англашни, фаҳмлашни якка шахсларга топшириб қўйиш мумкинми? Йўқ. Қуръон ва Суннатни англашни илмий мактабдан ҳосил бўлган илмларгагина ҳавола қилиш мумкин.

Аҳли суннанинг наздида Қуръон ва Суннатнинг қадрини кўряпсизми?

Аҳли сунна Аллоҳнинг Каломи ва Расулининг Суннатини англаш йўлида дунёдаги энг буюк илмни сафарбар қилишди. Тўрт мазҳабнинг илми дунёдаги энг кенг илмдир. Бу илм сон-саноқсиз уламоларни қамраб олган. Уларнинг вазифаси – Аллоҳ таоло ва Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ирода қилган нарсани баён қилиб беришдир. Ақоид борасида Аллоҳ ва Расулининг иродасини очиқлаб берадиган мустаҳкам илмлар ишлаб чиқилди. Одоб-ахлоқ борасида ҳам шундай бўлди.

Биз тўғри, нотўғри эмас, балки қатъиян ҳақ, деяётган бу мактаб қаерда-ю, залолат мактаби – енгиллик ва мутаассиблик мактаблари қаерда?!

Ҳақ мактаб Аллоҳнинг Китоби ва Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг Суннатларини ҳурмат қилди. Уни англаш учун керакли барча илмларни ишлаб чиқди. Бу мактабда инсоният тарихидаги энг афзал, энг улуғ уламолар фаолият кўрсатдилар. Улар Аллоҳнинг Китоби ва Расулининг суннатини оламда тенги йўқ илмлар, қоида ва усуллар орқали тафсир қилишди. Бу дунёда фиқҳ қоидаларининг ўхшаши йўқ! Бирон киши уларнинг мақомию ҳисобига ета олмайди. Саҳобалар ҳам, тобеъинлар ҳам барча саъй-ҳаракатларини Аллоҳ ва Расулининг муродига бағишлашди. Шу боис барча илмлар ўз қоидаларига эга бўлиб, мустаҳкам қарор топди. Бизда – Урдунда «Ким қонунларни ўрганмоқчи бўлса, усулул-фиқҳни ўргансин», деган гап бор. Усулул-фиқҳ (фиқҳ қоидалари)ни билсангиз, қонунларни ҳам яхши тушунасиз.

Қонунлар ишлаб чиқилган, лекин ўзларида усул йўқ, шунинг учун усулул-фиқҳни ўрганишга мажбур бўлишади, шунда уларни яхши тушунишади. Тасаввур қилинг, қанча-қанча қоидалар ишлаб чиқилган! Буларнинг барчаси усулдандир.

«Ҳанафий мазҳабига теран нигоҳ» китобидан

Жаҳолатга қарши маърифат