Sayt test holatida ishlamoqda!
05 May, 2025   |   7 Zulqa`da, 1446

Toshkent shahri
Tong
03:45
Quyosh
05:15
Peshin
12:25
Asr
17:19
Shom
19:28
Xufton
20:52
Bismillah
05 May, 2025, 7 Zulqa`da, 1446

Intiq kutganimiz – shahri Ramazon

26.05.2017   78572   5 min.
Intiq kutganimiz – shahri Ramazon

Sha’bonning so‘nggi kunlarida turibmiz. Hademay, Ramazon ham kirib keladi. Hash-pash deguncha esa... muborak oy ham yakuniga yetadi. Bizdan lozimi – tabarruk oyni qanday o‘tkazishimiz, biz niyat qilgan mazmunli amallarimizga ulgurib qolishimizdir.

Ayni paytda Ramazon oyida amalga oshiradigan ishlarimizni rejalashtirish vaqtidamiz. Biroq ko‘pincha bu harakatimiz zoye ketadi, Ramazon oxiriga yetganda “oylik hisobot”lar bilan tanishganda peshonamiz tirishadi, “hech narsaga ulgura olmabmanku”, deymiz.

Keling, shu holatning oldini olish maqsadida, ayrim jihatlarga e’tiboringizni qaratamiz. Bu maslahatlar sizga oz bo‘lsa-da yordam bersa, boshimiz osmonga yetadi...

  • Maslahatimiz oy boshidan rejalaringizni bir varaq qog‘ozga qoralab qo‘ying, hattoki soatlarigacha;
  • Avvalo bu oyda har tomonlama poklanishni ixtiyor eting. Ayniqsa, nafsingiz tozaligiga, ruhiyatingiz pokligiga erishishga intiling;
  • Asosiy ishlaringizni kunning birinchi yarmigacha tugatishga harakat qiling. Hech qachon tugallanmagan ishni ertagacha qoldirmang, chunki ertaning ham o‘z yumushlari bo‘ladi;
  • Har qanday holatda ham yaxshilik qilishga intiling, bu kimgadir ko‘mak bo‘ladimi, og‘irini yengil qilish bo‘ladimi, qo‘ldan kelgancha ezgulikka shoshiling. Binobarin, Payg‘ambar alayhissalom: “Ushbu oyda qilingan har bir saxovat farz amal darajasiga, bir farz amal fazilati esa boshqa oylarda qilingan farzga nisbatan yetmish darajaning ko‘prog‘iga teng” ekanligini aytganlar. Shu boisdan ham, imkoniyatni qo‘ldan boy bermasligimiz kerak;
  • Vaqtingizni behuda o‘tkazmang. Biz vaqt haqida ko‘p gapiramiz, biroq Ramazonning bahosi yo‘q, imkonlarga boy, duolari ijobat, yaxshiliklar uchun savoblar orttirib beriladigan lahzalarini qaytarish amrimahol, topish mushkul. Shunday ekan, har soniyangizni qadrlang, yo‘lda bo‘lasizmi, biror narsa kutayapsizmi, bekor turmang. Foydali kitob o‘qishingiz mumkin, yodlamoqchi bo‘lganingizni takrorlab yurishingiz mumkin. Hech bo‘lmaganda, kuningiz uchun rejalar tuzib olishingiz ham mumkin;
  • Yaqinlaringizni yo‘qlab turishni unutmang. Ayniqsa, ota-onangiz, oila a’zolaringizdan hol-ahvol so‘rang, lozim bo‘lsa, ko‘maklashing, xizmatlarini qilib, mamnun eting. Qolaversa, qarindoshlar va do‘stu tanishlardan sim qoqib bo‘lsa-da gaplashib, xabar oling;
  • Bemor ziyoratiga oshiqing. Qarindoshlardanmi yoki mahalladan kimdir betob bo‘lsa, borib ko‘rishni kanda qilmang;
  • Tilingizni faqat va faqat yaxshi so‘zlarga o‘rgating. Muborak oy sharofati bilan birorta nojo‘ya gap gapirmaslikka harakat qiling;
  • Sadaqa qilishga shoshiling. Bu degani faqatgina moddiy yordam emas. Balki, kimgadir yaxshilik qilib yoki shirin so‘z bilan, boringki tabassum ulashib savoblarga erishing;
  • Yuqoridagi eslatmalarga asosan, Ramazon oyini sermazmun o‘tkazsangiz, fazilatlaringiz yuzaga chiqishiga omil bo‘ladi. Natijada esa yil davomida sizni yaxshiliklar tark etmaydi, inshoalloh.

Bu oyning fazilatlarini sanab adog‘iga yetish mushkul. Biroq, har kimning o‘z oliy maqsad va niyatlari mavjud. Biz faqatgina oddiy eslatmalar bilan sizga yordam bermoqni niyat qildik xolos.

So‘zimiz yakunida olamlarga rahmat qilib yuborilgan Payg‘ambarimiz Muhammad (s.a.v.)ning Sha’bonning so‘nggi kunida aytgan muborak so‘zlarini keltiramiz.

Salmon Forsiy (r.a.)dan rivoyat qilingan hadisi sharifda shunday deyiladi: “Rasululloh (s.a.v.) Sha’bonning so‘nggi kuni bizga xitob qilib aytadilarki:

-Ey insonlar, sizlarni buyuk bir oy bag‘riga olayotir. Unda ming oydan ham xayrli bo‘lgan qadr kesachi bor. Alloh bu oyda ro‘za tutishni farz qilgan. Tun ibodatini esa nafl sanagan. Kim bu oyda bir savob ish qilsa, u savobligidan tashqari, bir farzni ado etgan kimsa, singari bo‘lar. Bu sabr oyidir. Sabrning mukofoti esa jannatdir. Bu lutf oyidir. Bu oyda mo‘minning rizqi ortadi. Kim bu oyda ro‘zadorlarga iftor qilib bersa, bir qulni ozod qilganchalik savob oladi. Gunohlari afv etiladi...

- Kim ishonib va savobidan umid qilib ro‘za tutsa, Alloh uning o‘tmishdagi va kelajakdagi gunohlarini afv etadi. Alloh buyuradiki: “Odamzotning har amali o‘zi uchundir, lekin ro‘za mustasno. U Men uchundir. Buning mukofotini Men o‘zim beraman!”

Mening ummatimga avvalgilarga berilmagan besh xislat berildi:

  1. Allohning nazdida ro‘zadorning og‘zidan chiqadigan xid mushkdan ham shirinroq bo‘ladi.
  2. Malaklar iftorgacha ro‘zador uchun istig‘for aytadilar.
  3. Bu oyda shaytonlar jilovlanadi.
  4. Alloh har kuni jannatni bezattiradi va “Solih bandalarim qalblaridan yomonlikni yo‘q qilishi uchun shoshilinch harakat qilishyapti”, - deydi.
  5. Alloh oyning so‘nggi kechasida bandalarini afv etadi.

Sharifa G‘ANIYEVA

“Ziyo” studiyasi muharriri

Ramazon
Boshqa maqolalar
Maqolalar

Sunnat to‘yi uchun so‘qim olib kelish

30.04.2025   9695   2 min.
Sunnat to‘yi uchun so‘qim olib kelish

Savol: Biz tomonlarda o‘g‘il farzand uchun qilinadigan sunnat (xatna) to‘yiga kelinning otasi yoki aka-ukalari so‘qim (so‘yiladigan qoramol) olib borishlari shartdek bo‘lib qolgan. Hatto bu narsa  kelin tarafdagilarning burchi degan tushuncha ham bor. Shuning uchun ayrim hollarda ba’zi otalar nevarasini sunnat to‘yiga yerini sotish yoki katta qarzlarni olishgacha majbur bo‘layapti. Shu ishlar dinimizda bormi?

Javob: Bismillahir Rohmanir Rohiym. Dinimizda xatnani bor ekanligi barchaga ma’lum va bu uchun ziyofat qilib berish ham bor. Ammo bu narsa farz yoki vojib, hatto sunnat ham emas, balki u ayrim sahobiylarning shunchaki odati bo‘lgan. Lekin u hozirgi kunda avj olgandek bema’ni dabdabozlik bilan emas, balki tor doirada kamtarona dasturxon yozib o‘tkazilgan.

Demak, aslida sunnat ham bo‘lmagan ushbu “to‘y”ga so‘qim olib kelish qiz tomonning burchi deyish mantiqsiz ekani ko‘rinib turibdi. Buni johilona hoyu havas ortidan paydo bo‘lgan xurofot desak, to‘g‘riroq bo‘ladi. Aynan mana shunaqa tayini yo‘q “majburiyat”lar tufayli qanchadan-qancha oilalar jabr ko‘ryapti va hatto ayrim oilalar “so‘qim qilinmagani yoki olib kelingan so‘qimning kichkinaligi” sababidan buzilib ketishgacha ham bormoqda.
Dinimizda hadya ulashishga targ‘ib qilingan. Ammo bu chin yurakdan hamda beruvchiga malol kelmasdan amalga oshirilishi kerak.

Shunday ekan, kuyov tomonga yuboriladigan novvoslarni hadya deb bo‘lmaydi. Chunki bu narsa oshkora yoki zimdan qilingan talab yoki kelin tomonning odamlardan uyalib yoxud “qizim xijolat bo‘lmasin”, deb qiladigan “sovg‘asi” bo‘ladi. Kuyov tomonning kelin tomonga bunday talablar qo‘yishi katta xato va gunoh sanaladi. Qolaversa, chin ko‘ngildan berilmagan narsani yeyish ham shubhali hisoblanadi. Zero Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam shunday deganlar:

لا يحل مال امرئ مسلم الا عن طيب نفسه  رواه احمد

“Musulmon kishining moli boshqaga halol emas, faqatgina o‘zi rozi bo‘lib, ko‘nglidan chiqarib bersagina, halol bo‘ladi” (Imom Ahmad rivoyati).

Shunday ekan, bunday ishga chek qo‘yish lozim. Agar qilmoqchi bo‘lsalar, kuyov tomon imkoni darajasida o‘zlari qilsinlar. Agar imkonlari bo‘lmasa, qaynotani zimmasiga yuklamasliklari lozim. Imkon bo‘lmagani uchun bu kabi ehsonni qila olmasa, gunohkor bo‘lmaydi. Vallohu a’lam.

O‘zbekiston musulmonlari idorasi
Fatvo markazi.

Maqolalar