20 Июн, 2025, 24 Зулҳижжа, 1446
20 Июн, 2025, 24 Зулҳижжа, 1446
БИРИНЧИ ПИРИ МУРШИД
Хожа Абдулхолиқ Ғиждувоний қуддиса сирриҳу – Хожаи Жаҳон. 1103 йилда туғилган. Муборак хоклари Бухоро вилоятининг Ғиждувон шаҳри марказида.
ИККИНЧИ ПИРИ МУРШИД
Хожа Муҳаммад Ориф ар-Ревгарий қуддису сирриҳу Хожа Ориф Моҳи- тобон номи билан ҳам машҳур бўлган. Хожа Ориф Бухоро вилоятининг Шофиркон туманидаги Ревгар қишлогида туғилган, юз йилдан зиёд умр кўриб, 1259 йилда вафот этган. Қабри Шофиркон марказида обод зиёратгоҳга айлантирилган.1996 йил Хожа Ориф жомеси қурилди.
Нақл этилишича, Хожа Ориф ўрта бўйли, очиқ юзли, катта кўзли, камон қошли, вужудидан мушку анбар ҳиди анқиб турадиган зот бўлган экан.
Хожа Ориф Ҳазрат Абдулхолиқ Ғиждувонийнинг тўртинчи халифаси ҳисобланади. Ҳазрати Махдуми Аъзам Даҳбедийнинг “Мақомоти Хожа Абдулхолиқ Ғиждувоний” асарида нақл қилинишича, Ҳазрат Хизр алайҳиссалом ҳазрати Абдулхолиқ ҳузурларига келардилар. Ўша чоқ ҳазратнинг ҳамма шогирдларини уйқу босарди. Суҳбат тугаб, Хизр алайҳиссалом кетганларидан сўнг шогирдлар беихтиёр уйқудан уйғонарди. Шогирдлар орасида энг ёши бўлган Хожа Муҳаммад ар-Ревгарий Хизр алайҳиссаломнинг суҳбатидан баҳраманд бўлай деб кўзларига туз сепдилар ва оғрикнинг қаттиқлигидан у кишига уйқу ғалаба қилолмади. Суҳбатдан баҳраманд бўлдилар. Бу ҳолни кўриб Хизр алайҳиссалом дедилар: Сиз ориф бўлгайсиз, иншаоллоҳ!” Хожа Хизр алайҳиссалом нафасларининг баракотидан бутун дунёга Хожа Ориф номи билан машҳур бўлдилар. Хожа Ориф ар-Ревгарий “Орифнома” китобининг муаллифи. “Орифнома” 1994 йил нашр этилди. “Орифнома”да ёзилганки, “Одоб нек одамлар зийнатидур!.. Авлиёлик аломати учтадур: биринчиси – баланд даражани эгаллаганда ҳам камтар бўлмоқ; иккинчиси – сабру тоқати етгунча парҳез қилмоқ, учинчиси – то кучи етгунча инсоф қилмоқ. Очлик – зоҳидлар, зикр – орифлар таоми”.
УЧИНЧИ ПИРИ МУРШИД
Хожа Маҳмуд Анжир Фағнавий қуддису сирриҳу Вобкент туманидаги Анжир Фағни қишлогида туғилиб, ўша ерда вафот қилган. Бу қишлоқнинг ҳозирги номи Анжирбоғдир.
Хожа Маҳмуд Анжир Фағнавий илми қол ва илми ҳолни ҳазрати Хожа Ориф Ревгарийдан ўрганган. Али Сафийнинг “Рашаҳоту айнул ҳаёт” китобида ёзилишича, Хожа Али ар-Ромитаний Хизр алайҳиссаломдан: “Шу асру айёмда пир деб кимнинг этагидан тутса булади?” деб сўраганида Хизр алайҳиссалом: “Шу асру айёмнинг муршиди Хожа Маҳмуд Анжир Фағнавийдир!” деганлар. Хизр алайҳиссаломнинг. тавсиясига мувофиқ Хожа Али ар-Ромитаний Хожа Маҳмудга мурид бўлади. Хожа Маҳмуд Анжир Фағнавий қабрлари устида янги макбара, мақбара ёнида ҳовуз ва жомеъ масжиди қурилиб ушбу жой обод зиёратгоҳга айланган.
ТЎРТИНЧИ ПИРИ МУРШИД
Хожа Али Ромитоний қуддису сирриҳу Хожаи Азизон номи билан машҳур. Бу зоти шариф Ромитоннинг Кўргон қишлогида туғилган. Мақомати гоят олий, каромати бисёр, касблари тўқувчи бўлган. “Рашаҳот”да ёзилишича, 1310 йил, “Мақомати Шоҳи Нақшбанд”да таъкидланиши- ча, 1321 йилда вафот қилган. Қабри Кўҳна Урганчда, обод зиёратгоҳдир.
Хожа Алининг Ромитондаги Қўрғон қишлоғида табаррук қадамжолари бор. У ер обод қилинмоқда. Хожа Алининг тўртта машҳур халифалари бўлган: Хожа Муҳаммад Кулоҳдуз, Хожа Муҳаммад Халлож, Хожа Муҳаммад Бовардий, Хожа Муҳаммад Бобойи Самосий.
Ҳожи Теша бобо Нақшбандийнинг айтишича, Нақшбандхон ибн Султонхон (1958 йил вафот қилган) Хожа Али ар-Рометани авлоди эди.
Хожа Али Ромитонийнинг “Рисолаи Азизон” китоби машҳур. Бу китобни форс тилидан ўзбек тилига нақшбандийшунос олима Гулчеҳра Наврўзова таржима қилиб нашр эттирди.
БЕШИНЧИ ПИРИ МУРШИД
Хожа Мухаммад Бобойи Самосий қуддиса сирриҳу. Бу муборак зотнинг муборак қабри Бухоро вилоятининг Ромитон туманидаги Симос қишлогида.
ОЛТИНЧИ ПИРИ МУРШИД
Саййид Амир Кулол қуддису сирриҳунинг асли исми Саййид Амир Калон бўлиб, Бухоро яқинидаги Сухор қишлоғида туғилган. Бу зот тахминан 1287 йилларда дунёга келган. Кулолчилик билан шуғуллангани сабабли Мир Кулол номи билан машҳур бўлган. Мир Кулолнинг бир юз ўн тўртта авлиё бўлган халифаси бор эди. энг етуклари Баҳоуддин Нақшбанд, Мавлоно Ориф Дегароний, Шайх Ёдгор Валий, Шайх Жамолиддин Деҳаи Осиёи, Шайх Шамсиддин Кулол, Хожа Дарзунийлардир.
“Мақомоти Амир Кулол”да нақл қилинишича, Ҳазрат Мир Кулол мужаррад (бўйдоқлик) даврида тенгқурлари билан боғда иттифоқ бўлиб, чопонларини ювибтилар ва биродарларига айтибтики, “Эй ёронлар, чопонларни пахса девор устига ёймайлик, чунки у ердаги тиканларга озор берилур. Зинҳор дарахтлар шохига осмайлик, шохлар эгилиб, жабр булур. Заминга ҳам ташламайлик, ўт-ўланлар хароб бўлур”. Бу гапларни эшитиб, не қиларини билмай қолган биродарлар сурабтики: “Амир, сиз чопонингизни қандай қилиб қуритасиз?” Ҳазрат дебти: “Мен чопонимни устимга ташлаб, офтобрўяда ўтираман ва шундай қилиб қуритаман. Эй ёронлар, агар пахса девордан бир парча узилиб эрга тушса ё дарахт шохи синса, ё чорва ейдиган ўтларга зарар этса, Худовандга не узр билдирурмиз? Зинҳор номашруъ (шариатга зид) ишлар, кичик бўлса ҳам қилманг. Чунки кичик гуноҳ такрорланаверса, дўзахга олиб борур. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам истиғфор (кечирим сўраш) билан катта гуноҳлар кечирилади, муттасил қилинаверилса, кичик гуноҳлар ҳам каттага айланади, деганлар”.
Собиқ Иттифоқ даврида Ҳазрат Мир Кулол жомеси йиқитилди, зиёратгоҳи эса шўр босган, қаровсиз ҳолга келган эди. Истиқлол йилларида Мир Кулол зиёратгоҳида янги жоме масжид, меҳмонхона, дарвозахона қурилди. 2007 йилда Сайид Мир Кулол қабри устида маҳобатли мақбара қад ростлади. Атрофида улкан боғ барпо қилинди.
ЕТТИНЧИ ПИРИ МУРШИД
Ҳазрати Саййид Муҳаммад Баҳоул-ҳақ вал-миллат вад-дунё уд-дин Нақшбанд ибн Саййид Жалолиддин. Бу киши соҳиби каромат, олими раббоний, Қуръони карим ва пайғамбар алайҳиссаломнинг суннатларини халққа етказиб, ислом дини ривожига муҳим ҳисса қўшган валиюллоҳдир.
Баҳоуддин Нақшбанд ҳазратлари 1318 йил Бухоро шаҳри яқинидаги Қасри Ҳиндувон қишлоғида туғилган. Ул зоти шариф шарофатидан қишлоқнинг номи Қасри Орифонга айланган.
Абулҳасан Муҳаммад Боқир бин Муҳаммад Алининг “Мақомоти шоҳи Нақшбанд” китобида ёзилишича, Баҳоуддинга бевосита Саййид Мир Кулол устозлик қилган. Ҳазрат она томонидан сиддиқийдир, яъни насаблари Абу Бакр Сиддиққа бориб тақалади.
Баҳоуддин Нақшбанд ҳазратлари 1389 йил Қасри Орифонда вафот этган.
Жобир ЭЛОВ,
Мир Араб мадрасаси мудири
МОШИНА ҲАЙДОВЧИНИНГ 66 та ОДОБИ
ни
УЛУҒ УСТОЗ УЛАМОЛАРИМИЗ баён қилиб берганлар:
(4-қисм)
МОШИНА ҲАЙДОВЧИНИНГ 66 та ОДОБИ
(буларнинг акси
мўмин-мусулмон инсонга
мутлақо тўғри келмайди!!!)
1) Мошинага минишда яхши ният билан энг аввало آ«Ауузу биллоҳи минашшайтонир ражим!آ», آ«Бисмиллоҳир раҳмонир раҳим!آ» деб, ўнг қўл билан эшикни очиб, ўнг оёғини олдин босиб чиқишлик.
2) Мошинага чиқаётиб, салом беришлик.
3) Мошинага минганда, қисқагина тиловат қилиб, ўтганларнинг ҳақларига дуо қилиб, белгиланган дуоларини ўқишлик.
4) Мошинада ўзини худди бировнинг уйида ёки жамоатчилик жойида ўтиргандек тутишлик.
5) Мошинани ички ва ташқи томонларини доим тоза, озода ва покиза тутишлик.
6) Мошинанинг техник талабларини бузмасдан, уларга сўзсиз ва тўлиқ риоя этишлик.
7) Мошинани ҳар доим барча жойлари созланган ва минишга яроқли ҳолда ҳайдамоқлик.
8) Йўлга чиқишдан олдин улуғлар (ОТА-ОНА, устоз, раҳбар, ўзидан ёши катта, улуғ инсон, табаррук одамлар)нинг дуоларини олиб чиқишлик.
9) Ўзи яхши кўрганни ўзгаларга ҳам раво кўришлик.
10) Бир-бирига нисбатан раҳмдиллик, меҳр-оқибат, ҳурмат ва бағрикенглик билан муомала қилишлик.
11) Одамлар билан муомалада ҳаё, уятни унутмаслик.
12) Нафақат инсонлар билан, балки ҳайвон, парранда, ҳашаротлар ҳатто ўсимликлар билан ҳам чиройли хулқ-одоб билан муомала қилишлик.
13) Ўзидан катталарни доим ҳурмат қилишлик.
14) Ўзидан кичикларни доим иззат қилишлик.
15) Ҳаргиз ва ҳаргиз бошқаларга ноқулайлик туғдирмаслик.
16) Ҳеч кимга ҳеч қаерда ва ҳеч нарсага жаҳл қилмаслик!
17) Атрофдагилар билан доим ширинсухан бўлишлик!
18) Йўл асносида атрофдагиларга бирор савол билан мурожаат қилганда, жавоб берган одамга миннатдорчилик изҳор этишлик.
19) Мошина ҳайдовчиси тил, қўл, оёқ ва бошқа ҳаракатлар орқали ҳам бошқаларга озор бериши динимиз кўрсатмаларига асло тўғри келмайдиган амал. Чунки бундай ишлар муборак ояти-карималар ва ҳадиси-шарифларда қаттиқ қораланган.
20) Йўл ҳаракат қоидалари ва йўлда юриш одобларига тўлиқ ва дин-диёнат билан риоя қилишлик.
21) Мошина билан ҳам кечаю-кундуз ОТА-ОНАНИНГ хизматларини оғринмасдан, меҳр билан бажариб, УЛАРНИНГ бебаҳо, беқиёс ва бетакрор дуоларини олишлик.
22) Улуғлар (ОТА-ОНА, устоз, раҳбар, ўзидан ёши катта, улуғ инсон, табаррук одамлар) нинг ҳурматларини жойига қўйишлик.
23) Улуғлар (ОТА-ОНА, устоз, раҳбар, ўзидан ёши катта, улуғ инсон, табаррук одамлар) га нисбатан беодоблик қилмаслик.
24) Улуғлар (ОТА-ОНА, устоз, раҳбар, ўзидан ёши катта, улуғ инсон, табаррук одамлар) олдиларидан имкон қадар кесиб ўтмаслик. Мабодо шунга мажбур бўлиб қолган ҳолда, узр айтиб, кечирим сўрашлик.
25) Улуғлар (ОТА-ОНА, устоз, раҳбар, ўзидан ёши катта, улуғ инсон, табаррук одамлар) нинг имкон қадар олдиларига тушиб юрмаслик. Мабодо шунга мажбур бўлиб қолган ҳолда, узр айтиб, кечирим сўрашлик.
26) Ўз ака-ука, опа-сингилларига мошина билан ҳам меҳрибонлик қилиб, доим хизмат-юмушларини беминнат адо этишлик.
27) Қавм-қариндошлар билан яхши муносабатда бўлиб, иссиқ-совуқ кунларида мошина билан ҳам беминнат хизмат қилишлик.
28) Қўни-қўшнилар билан чиройли муомала қилиб, иссиқ-совуқ кунларида ҳам, улар эҳтиёж сезганларида ҳам мошина билан ҳам беминнат хизмат қилишлик.
29) Инсон зотини манфаати кўзлаб ўрнатилган тартиб-қоидаларга инсоф билан, дин-диёнат билан риоя этишлик.
30) Инсон зотини манфаати кўзлаб қўйилган йўл белги (знак)лар талабларини ҳамда светофор ишораларини бузмаслик.
31) Оғир бўлиб, босиқлик ва сабр билан юришлик.
32) Сира ҳам шошилмаслик, зеро шошилиш آ– шайтондандир.
33) Жуда секин ҳам ҳаракатланмаслик.
34) Касалхона, қабристон, масжид, мактаб ва шу каби жойларда имкон қадар сигнал чалмаслик.
35) Касалхона, қабристон, масжид, мактаб ва шу каби жойларда видео-овоз чиқариш ускуналарини овозини кескин пасайтиришлик.
36) Агар мутлақо ўчириб қўйилса, янада улуғроқ бўлади.
37) Ҳар қандай катта-кичик йўлдаги ҳар қандай қабристоннинг ҳам ёнидан ўтганда, тезликни сезиларли даражада пасайтиришлик.
38) Касалхона, қабристон, масжид, мактаб ва шу каби жойларда имкон қадар секинроқ ҳаракатланишлик.
39) Ҳар қандай катта-кичик йўлдаги қабристоннинг ёнидан ўтганда, ўтганларимизнинг ҳақларига дуо қилишлик.
40) Ҳар қандай катта-кичик йўлдаги ҳар қандай касалхонанинг ёнидан ўтганда, барча беморларнинг ҳақларига дуо қилишлик.
41) Қулоқчин (наушник) ишлатмаслик.
42) Имкон қадар телефон билан гаплашмаслик.
43) Ҳаракат давомида ойнадан бошқа ҳайдовчилар ва йўловчилар билан гаплашмаслик.
44) Автомошина ойнасидан турли нарсаларни ташлаб юбормаслик.
45) Бўлар-бўлмасга сигнал чалмаслик.
46) Мошинадаги (видео, овоз чиқариш) ускуналарини овозини баланд қўйиш билан ўзгаларга озор бермаслик.
47) Кўпчилик ҳаракатланаётган жойда юрганда жамоатчилик одобларига риоя қилиш лозим.
48) Эҳтиёжмандларга тез-тез хайр-эҳсон, садақа қилиб туришлик.
49) Уйда, кўчада ва барча жамоат жойларида бирор нарса умидвор бўлиб, сўраб келган инсонни қуруқ қайтармаслик.
50) Кўпчилик ҳаракатланаётган жойлар ҳам худди мажлислар кабидир. Уларда ҳам мажлислар одобларига риоя қилган каби одоб-ахлоқ меъёрларига риоя этиш лозим бўлади.
51) Йўл ҳаракати асносида ҳам Ёнғин хавфсизлиги, Тез тиббий ёрдам ва шу каби ташкилотларнинг мошиналарига имкон қадар йўлни тезроқ бўшатиб қўйиш лозим.
52) Мошина ҳайдовчиси шовқин-сурон, бақир-чақир қилмаслиги ҳам одобдандир. Зеро бақир-чақир, шовқин-сурон қилишлик мусулмон кишиларга мутлақо ярашмайди.
53) Ҳақиқий мўмин-мусулмон киши қачон, кимнинг олдида ва қаерда бўлишидан қатъи назар, ўзини юксак одоб доирасида тутади.
54) Кечки пайтда бошқа ҳайдовчиларнинг ҳамда пиёдаларнинг кўзларини қамаштирадиган даражада ёритгичларни ёқиб юрмаслик.
55) Йўлда сарсон бўлиб, қийналиб турганларга имкон қадар кўмаклашиб, ёрдам беришлик آ– ҳақиқий мўмин-мусулмон кишининг энг савобли ишларидан ҳисобланади. Жаноби Пайғамбаримиз Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам марҳамат қилдилар: آ“Ким бир мусулмонга бу дунёда ёрдам берса, Аллоҳ Охиратда унга ёрдам қиладиآ”.
56) Бораётган манзилга бир оз етмасдан 10-20 метр олдин тўхташлик.
57) Бораётган манзилда мабодо одамлар тўпланган жой бўлса, ундан камида 20-30 метр олдин тўхташлик.
58) Борган манзилга мошинани ўша жойнинг эшиги, дарвозаси, кириб-чиқиш жойига рўпара қўймаслик ҳамда атрофдаги одамлар ва бошқа мошиналарга ҳам ҳар томонлама халақит бермайдиган даражада қилиб қўйишлик.
59) Киши билан хайрлашганда одамнинг олдида эшикни қаттиқ ёпмаслик. Имкони бўлса, бир оз юргандан кейин ёпишлик.
60) Уйга келганда келганини билдириш учун ёки эшик, дарвозани очишлари учун мошина сигнали билан ёки ўз овози билан бошқаларга озор бермаслик.
61) Автоуловни дуч келган жойда қолдирмасдан, бошқаларга зарар бермайдиган жойни танлаш лозим.
62) Турли жамоат жойлари (касалхона, бозор, мактаб, масжид, савдо марказлари, автотураргоҳ ва ҳоказо)да мошинани жуда катта диққат ва ниҳоятда жиддий эътибор билан, мошиналарга ҳам, одамларга ҳам мутлақо озор етказмайдиган ҳолда қилиб қўйишлик.
63) Ҳатто ўз уйининг, ўз ишхонасининг олдига ҳам қўшнилар, йўловчиларга асло озор бермайдиган қилиб қўйишлик.
64) Бирор жойга меҳмонга борганда ҳам ёки бирон юмуш билан тўхтаганда ҳам мошинани қўшнилар, йўловчиларга асло озор бермайдиган, бировларни йўлини тўсиб қўймайдиган қилиб қўйишлик.
65) Манзилига етиб борганидан кейин, Худога шукр қилиб, мошинага ҳам миннатдорчилик изҳор этилади.
66) Ўзидаги мавжуд уловга доим шукр қилишлик.
Меҳрибон Парвардигоримиз
ўзларимизни ҳам,
фарзанд-зурриётларимизни ҳам
Ўзи буюрган,
Жаноби Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам тавсия этган,
ўтмишда ўтганларимизнинг руҳлари шод бўладиган,
халқимиз хурсанд бўладиган,
ота-оналаримиз рози бўладиган
йўллардан юришимизни насиб этсин!
Иброҳимжон домла Иномов.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 