06 Феврал, 2025, 7 Шаъбон, 1446
06 Феврал, 2025, 7 Шаъбон, 1446
Никоҳ барча пайғамбарларнинг суннати ҳамда азиз-авлиёларнинг одатидир. Зеро, у Аллоҳнинг амри, Пайғамбаримиз Муҳаммад (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг суннатлари ҳамда мўмин-мусулмонларнинг гувоҳликлари асосида қурилади.
Имом Шофиъийдан бошқа барча уламолар: “Никоҳ ибодатдир. Зотан, оила қуришни Аллоҳ ва Расули буюрган. Аллоҳ ва Расули амр этган амал, албатта, ибодат бўлади”, дейишган. Мужтаҳидларнинг пешвоси, мазҳаббошимиз, имом Аъзам Абу Ҳанифа (раҳимаҳуллоҳ) “Никоҳ ибодатдир” дея ҳукм чиқарганлар.
عن أبي ذر رضي الله عنه: أنّ أناساً من أصحاب رسول الله صلى الله عليه وسلم قالوا للنبي صلى الله عليه وسلم: يا رسول الله، ذهب أهل الدثور بالأجور، يصلون كما نصلي ويصومون كما نصوم ويتصدقون بفضول أموالهم. قال: «أو ليس قد جعل الله لكم ما تصدقون به: إن لكم بكل تسبيحة صدقة، وكل تكبيرة صدقة، وكل تحميدة صدقة، وكل تهليلة صدقة، وأمر بالمعروف صدقة، ونهي عن منكر صدقة وفي بضع أحدكم صدقة». قالوا: يا رسول الله، أيأتي أحدنا شهوته ويكون له فيها أجر؟ قال: «أرأيتم لو وضعها في حرام أكان عليه وزر؟ فكذلك إذا وضعها في الحلال كان له أجر». رواه مسلم.
Абу Зар (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг бир гуруҳ фақир саҳобалари Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)га: «Ё Расулуллоҳ! Моли кўп кишилар ажр-савобларни эгаллаб қўйишмоқда. Улар биз намоз ўқиганимиз сингари намоз ўқийдилар, рўза тутганимиз каби рўза тутадилар ва сармояларининг ортиқчасини садақа қиладилар», дейишди. Шунда у зоти бобаракот: “Аллоҳ сизларга садақа қиладиган нарсаларни бериб қўймадими?” Албатта, сизлар учун ҳар бир тасбеҳ[1] садақа[2]дир, ҳар бир такбир[3] садақадир, ҳар бир таҳмид[4] садақадир, ҳар бир таҳлил[5] садақадир, амри маъруф (яхшиликка чақириш) садақадир, наҳйи мункар (ёмонликдан қайтариш) садақадир. Ҳар бирингизнинг (жуфти ҳалоли билан бўлган жинсий) яқинлиги ҳам садақадир», дедилар. Улар: «Ё Расулуллоҳ! Биримиз шаҳватини қондирса, унга ҳам шу ишида ажр бўладими?» дейишди. У зот: «Айтинглар-чи, агар у ўша (шаҳвати)ни ҳаромга қўйса (зино қилиб қондирса), унга гуноҳ ёзилармиди? Худди шундай. Қачон у (шаҳвати)ни ҳалолга қўйса (никоҳидаги аёли билан яқинлик қилиб қондирса), бу унинг учун ажр бўлади», дедилар» (Имом Муслим ривояти).
Зотан, никоҳ давомида эр-хотин бир-бирини ислоҳ этишга ва Аллоҳ таолонинг ибодатида бир-бирига ёрдам беришга ҳаракат қилади. Динимизда уйланмаса, зинога кетиш хавфи аниқ бўлган кишиларга оила қуриш фарз ҳисобланади. Зеро, у шу орқали иффатини сақлайди. Шу боис, бундай кишига уйланиш ҳатто ҳаж ибодатидан ҳам олдинга қўйилган. Зотан, оила қурганлар катта бахт-саодатга эришадилар. Анас ибн Молик (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам):
مَنْ رَزَقَهُ الله امْرَأَةً صَالِحَةً فَقَدْ أَعَانَهُ عَلَى شَطْرِ دِينِهِ فَلْيَتَّقِ الله فِي الشَّطْرِ الْبَاقِي
«Аллоҳ кимни солиҳа аёл билан ризқлантирган бўлса, ҳақиқатан, унга динининг ярмига ёрдам берибди. Қолган ярмида эса, Аллоҳга тақво қилсин», дедилар (Имом Табароний ва Ҳоким ривоятлари).
Яна Анас ибн Молик (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам):
إذا تزوج العبد فقد استكمل نصف الدين فليتق الله في النصف الباقي
«Қачон банда оила қурса, ҳақиқатан, диннинг ярмини мукаммал қилибди. Қолган ярмида эса, Аллоҳга тақво қилсин», дедилар» (Имом Байҳақий ривояти).
Демак, уйланмоқчи киши оила қуришдан олдин шариатимиз кўрсатмаси бўйича қуйидагиларга амал қилишимиз лозим:
هُوَ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَجَعَلَ مِنْهَا زَوْجَهَا لِيَسْكُنَ إِلَيْهَا
“У (Аллоҳ) сизларни бир жондан яратиб, ундан унинг жуфтини унга (уйланиб) таскин топиши учун пайдо қилган зотдир” (Аъроф сураси, 189-оят).
Аллоҳ субҳонаҳу ва таоло уйланмаганларга динининг ярмини топишни, оила қурганларга эса, динининг қолган ярмига эришишни насиб қилсин!
Толибжон ҚОДИРОВ
тайёрлади.
[1] Тасбеҳ – “Субҳаналлоҳ” – Аллоҳ барча нуқсон-камчиликлардан покдир, дейиш.
[2] Яъни, садақа берганчалик савобга тенгдир.
[3] Такбир – “Аллоҳу акбар” – Аллоҳ буюкдир, дейиш.
[4] Таҳмид – “Алҳамду лиллаҳ” – Аллоҳга ҳамд бўлсин, дейиш.
[5] Таҳлил – “Ла илаҳа иллаллоҳ” – Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ, дейиш.
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Бир кун аввал ухлашга кеч ётганим учунми, саҳарда вақтли уйғонишим қийин бўлди. Масжидда жамоат билан бомдод намозини адо этганимдан сўнг, уйга қайтдим. Бироз мизғиб олай деб, бошимни ёстиққа қўйганимни биламан, кимдир дарвозамизни қаттиқ тақиллатиб қолди. Тезда бориб, эшикни очдим. Қарасам: қўшнимиз. Кўзлари бежо. Сочлари ҳурпайиб кетган. Қўл-оёқлари қалтираётгани билиниб турибди.
– Қўшни, – деди у титраган овозда. – Шаҳарни душманлар эгаллабди. Ҳаммаси қуролланган эмиш. Нариги маҳалладаги хонадонларнинг ҳар бирига кириб, эркакларни бир машинага, кексалар, аёл ва болаларни автобусга босиб олиб кетишаётганмиш. Қаршилик қилганларни жойида отиб ташлашаётганмиш...
– Субҳаналлоҳ. Нималар деяпсиз? Қанақа душманлар? Ким айтди бу гапларни сизга?
– Ҳозир укам телефон қилди. Мактабларга, шифохоналарга ҳам ҳужум қилишибди. Шаҳар марказида ҳарбийлар билан душманлар ўртасида отишмалар бўлаётганмиш...
Шундай дея қўшнимиз нари кетиб, уйдагиларига «Бўлақолинглар, машинага ўтиринглар, шаҳардан тезроқ чиқиб кетиш керак», деб бақира кетди.
Нималар бўлаётганини тушунмай гаранг бўлиб турганимда, қўшним машинасини юргизиб, икки-уч марта сигнал берди.
Шу пайт уйғониб кетдим... Хайрият, туш кўраётган эканман. Астағфируллоҳ. Бунақа ҳолатлардан ўзинг асрагин, эй Аллоҳим. Туриб, таҳорат қилдим. Икки ракъат намоз ўқиб, Яратганга ҳамду санолар, шукроналар айтган ҳолда У Зотдан юртимизни тинч, осмонимизни мусаффо сақлашини сўраб дуо қилдим. Тўғри, бу бир туш, лекин худди шу ҳолат ҳозир дунёнинг қайсидир бурчагида ҳақиқатда содир бўлмаяптими?! Тан олиш лозим: кўпчилигимиз бугун мамлакатимизда ҳукм суриб турган хотиржамликнинг қадрига етмаяпмиз.
Аллоҳ таоло томонидан инсонга берилган неъматларнинг сон-саноғи йўқ. Шундай неъматлардан бири хотиржамликдир. Хотиржамлик – ўзбек тилининг изоҳли луғатида «руҳан тинч бўлиш», «бамайлихотирлик», «осойишталик» маъноларини билдириши айтилган. Истилоҳда инсон учун унга бирон кимса ёки бирор нарса ҳалақит қилмайдиган қилиб берилган тинч шароитга хотиржамлик дейилади. Хотиржамликнинг акси – безовталик, кўнгли ғашлик, бетоқатлик, ташвишланиш. Зеро, одатдаги ороми, тинчи бузилган ҳар қандай киши ҳаяжон ва изтиробга туша бошлайди, ҳаловати бузилади.
Ҳадисда: «Мунофиқнинг аломати учта: гапирса, ёлғон гапиради, ваъдасига вафо қилмайди, агар унга омонат топширилса, хиёнат қилади», дейилган (Бухорий ва Муслим ривояти).
Афсуски, кўпчилигимиз, билиб-билмай баъзида бизга берилган бу омонатга хиёнат қилиб қўймоқдамиз. Аллоҳ томонидан бизга берилган тинчлик, хотиржамлик неъматининг қадрига етмаяпмиз. Ер юзининг баъзи нуқталарида рўй бераётган машъум воқеалардан тўғри хулоса чиқармаяпмиз...
Дарҳақиқат, бугун жаҳоннинг айрим давлатларидаги аҳвол ачинарли кўриниш олмоқда. Одамлар кўчага чиқишдан қўрқади. Болалар таҳликали ҳолатда яшамоқда. Отилган ўқлар, портлашлар шовқинидан чўчиб уйғонмоқда. Таълим олиш, ҳордиқ чиқариш, тўйиб еб-ичиш – улар учун орзу.
Алҳамдулиллаҳ, юртимизда тинчлик ҳукмрон. Кўчада хотиржам юришимиз, ишлаб, ҳалол ризқ топишимиз, фарзандларимизни қўрқмай, бемалол мактабга, боғчага жўнатишимиз – катта неъмат.
Болалигимизда нуроний отахонларимиз, ёши улуғ онахонларимиз «Тинчлик-хотиржамлик бўлсин, юртимизни ёмон кўздан асрасин, барчамизни саломат қилcин, хонадонларимиздан осойишталик аримасин, илоҳим» деб дуо қилсалар, ушбу сўзлар маъносини яхши англамас эдик. Кейинчалик бу каломлар нақадар қимматли эканини тушуниб етдик.
Уруш бу – ваҳшийлик, босқинчилик, вайронагарчилик, қон тўкилиши. Уруш бу – очлик, жудолик, таназзул, инқироз. Унинг оқибатларини айтиб адо этиб бўлмайди. Шундай экан, осмонимизни мусаффо қилиб турган Аллоҳ таолога шукр қилайлик. Қуръони Каримда марҳамат қилинади:
«Сизларга ер юзида қудрат ва имкониятлар бердик ва унда сизлар учун яшаш воситалари қилдик. Қанчалар оз шукр қиласизлар-а?!» (Аъроф сураси, 10-оят).
Ғоят қисқа иборалардан ташкил топган ушбу ояти карима чексиз ҳақиқатни, воқеликни мужассам қилгандир. Ер юзида инсонга яшаш муҳитини яратиб бериш осон иш эмас. Бу имконни яратиш учун қанчадан-қанча бир-бирига боғлиқ ишлар амалга оширилган. Аввало, олам инсон ҳаётига мосланган, кейин инсон бу дунёда яшашга мослаштирилган. Бу икки тарафлама мослашишнинг вужудга келишига сабабчи ишлар ҳақида олимлар қанчадан-қанча китоблар ёзганлар ва ёзмоқдалар ҳам. Инсон ақлини ишлатиб, дунёда унинг учун яратилган яшаш муҳитларидан ақалли бир ёки иккитасини ўйлаб кўрса, тушуниб етадики, Аллоҳга ҳар қанча шукр қилса ҳам оз экан.
Ўтган асрнинг 70-йилларида Швейцария статистика маркази эълон қилган маълумотларга кўра, инсониятнинг 5000 йиллик тарихи давомида Ер куррасида атиги 292 йил урушсиз ўтган экан. 15 500 дан ортиқ уруш, жангу жадалларда 3 миллиард 640 миллион киши ҳаётдан кўз юмган (Лихтенштейн Е., «Фан ҳақида сўз» (Слово о науке), М.: «Знание», 1976 й., 117-бет).
Шу ўринда бу урушларнинг аксарияти турли хилдаги фитнаю фасодлар, иғвою гижгижлашлар (провокациялар) оқибатида юзага келишини айтиб ўтиш лозим. Шундай экан, ҳар биримиз ўзимизни, фарзандларимизни, яқинларимизни – фитна уруғини сочувчиларнинг, йўқ жойдан жанжал-низо кўтарувчиларнинг домига тушиб қолишдан, уларнинг ҳийла-найрангларига учишдан сақлашимиз даркор.
Аллоҳ барчамизни уруш, туҳмат, офат каби бало-қазолардан сақласин. Дориломон кунларимиз бардавом бўлсин!
Шуҳрат Хўжаев
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 