Маънавий юксалиш
Ҳар бир ҳожи — маънавият ва эзгулик тарғиботчиси
Жорий йилги ҳаж мавсуми ҳам доимгидек кўтаринки кайфиятда ўтди. Айни дам муқаддас ҳаж зиёратига борувчилар ҳаётида янги давр бошланди. Энди ҳажга бораётган киши қайтиб келгач, жамият ҳаётида муҳим ўрни борлигини ҳис этиб, сафарга ҳозирлик кўради.
Шу йил ҳаж мавсумида Президентимиз ҳожилар ҳолидан хабар олиб, Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Нуриддин Холиқназар билан телефон орқали мулоқот қилгани тарихий воқеа бўлди. Бундай қувончдан руҳланган ҳожилар Мино, Арафот ва Муздалифада юртимиз тинчлиги, халқимиз осойишталиги учун дуолар қилди. Улар бир овоздан маънавият тарғиботчиси бўлиш ташаббусини илгари сурди. Сўнг ҳожилар Шайх Нуриддин Холиқназар бошчилигида эзгу ташаббус лойиҳасини ишлаб чиқди ва “Янги Ўзбекистон фидойиси бўлиб, маънавият тарғиботчисига айланамиз” шиори остида фаолият юритишга бел боғлади. Мазкур ташаббусни ҳаётга татбиқ этиш ишлари республикамизнинг барча ҳудудида бирдек бошланди. Дастлаб республика ишчи гуруҳи томонидан маҳалла раислари, фаоллар, имом-хатиблар ва ҳожиларга маҳаллаларда амалга ошириладиган чора-тадбирлар бўйича тушунтиришлар берилди, семинар-тренинглар ташкил этилди.
Шунингдек, Дин ишлари бўйича қўмита, Ўзбекистон мусулмонлари идораси, Ўзбекистон маҳаллалари уюшмаси ва маҳаллий ҳокимликлар томонидан ҳар бир ҳудудда ҳожилар ўз маҳалласидаги ижтимоий ҳимояга муҳтож, боқувчисини йўқотган, нотинч оилалар, ажрим ёқасида турган фуқароларга бириктирилди.
Ҳозир ҳар бир ҳожи жамиятимизда меҳр-оқибат муҳитини мустаҳкамлаш, жаҳолатга қарши маърифат билан курашишга ҳисса қўшмоқда. Улар ёшлар тарбияси ва оилалар тотувлигида ибрат ва намуна кўрсатиб, маънавий-маърифий тарғибот тадбирларида фаол иштирок этмоқда. Шунингдек, маҳаллалардаги айрим фуқаролар адашиб, эгри йўлга кириб қолмаслиги чораларини кўрмоқда. Бунинг учун маҳаллаларда ҳожилар ва имом-хатиблар иштирокида тадбирлар ўтказилмоқда. Унда аҳолига аҳил-иноқлик, оилалар тотувлиги, ватанга садоқатнинг асл моҳияти содда, халқчил тилда, ҳаётий мисоллар орқали тушунтириб берилмоқда. Бундай тадбирлар ҳожилар маънавият тарғиботчиси бўлишидек эзгу ташаббус нақадар тўғри ва ўз вақтида билдирилганини яна бир карра тасдиқлайди.
Хайрли тадбирлар бошланганига ҳали икки ой ҳам бўлмади. Ана шу қисқа вақтда ҳожилар иштирокида 10 мингдан зиёд маърифий ва хайрия тадбирлари ўтказилди. Улар доирасида ижтимоий ҳимояга муҳтож 37 мингдан ортиқ аҳоли билан дилдан суҳбат қилинди. Натижада оилавий низоларни бартараф этиш, ажрашиш ёқасидаги инсонларни яраштириш, нотўғри йўлга кириб қолган ёшларга тўғри йўл кўрсатиш каби масалалар ижобий ҳал этилди. Қолаверса, ишсиз фуқароларга муносиб иш жойлари топишга кўмаклашилмоқда. Қувонарлиси, шу ишлар доирасида эҳтиёжманд оилаларга 825 миллион сўмдан зиёд моддий ёрдам кўрсатилди. Шунинг ўзиёқ биргина ташаббуснинг кўлами, самараси қанчалик кенг эканини кўрсатади.
Сўз — ҳожилар, яъни маънавият ва эзгулик тарғиботчиларига:
Шарифжон ҳожи ота Дармонов Норин туманидан:
— Биз ҳаж ибодати давомида халқимиз фаровонлиги, юртимиз тинчлиги йўлида кўп бора дуо қилдик. Мана, бугун ўзимиз ҳам маънавият, эзгулик тарғиботчиси бўлиб, маҳалламиздаги хонадонларга кириб, аҳоли билан мулоқот қиляпмиз. Учрашувларда бу ёруғ кунларнинг қадрига етиш, Аллоҳ берган чексиз неъматларга шукрона айтиш ҳақида ҳаётий ўгитлар асосида сўз юритмоқдамиз. Мақсад — ёшларимизни ҳаётда қоқилмай, ўз йўлини топиб кетишига оз бўлса-да ёрдам бериш. Зеро, фарзандларимиз бекорчи нарсаларга чалғимай, ўқиб-ўрганиб, оёққа туриб кетар экан, бундан нафақат маҳалламиз, балки бутун юртимиз фойда топади. Ҳадисларда таъкидланганидек, яхшиликка далолат қилган киши уни амалга оширган инсондек савобга эга бўлади. Демак, бугунги учрашувларимиз ҳам айни савобли амалдир.
Абдуқаҳҳор домла Юнусов, Тошкент шаҳри бош имом-хатиби:
— Ҳожи мақомини олган инсон эзгулик тарғиботчисиман, ўзим яшайдиган кўча, маҳалла ва туманда ёшларга яхшиликда ибрат бўламан, дея мақсад қилиши қандай ажойиб иш! Ислом дини таълимотига кўра, ҳаж амали қабул бўлган инсонлар онадан туғилгандай гуноҳлардан покланади. Ибодат вақтидаги, ватанга қайтгандан кейинги дуолари ҳам ижобат бўлади. Ана шундай табаррук инсонларнинг сўзини барча жон-дили билан тинглайди, насиҳатларига оғишмай амал қилади.
Бугун пойтахтимизнинг барча маҳаллаларига Тошкент шаҳридан ҳаж ибодатини адо этиб қайтган фуқароларимиз билан кириб бориб, уларнинг ҳол-аҳволини ўрганяпмиз, муаммоларига ечим топиш чораларини кўряпмиз.
“Бир бўлсак — ягона халқмиз, бирлашсак — Ватанмиз” деган улуғвор шиор бежиз ўртага қўйилмади. Ҳақиқатан, хайрли ишларда бирлашсак, ҳамжиҳат бўлсак, ҳар қандай маррага етамиз, иншааллоҳ.
“Янги Ўзбекистон” мухбири
Сардор ТОЛЛИБОЕВ тайёрлади.
#gazeta
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
1. Али ибн Ҳасан ибн Абу Исо Ҳилолий (ёшлари имом Муслимдан катта)
2. Муҳаммад ибн Абдулваҳҳоб Фарро (шайхларидан). Аммо Фарродан «Саҳиҳ»ларида ҳадис ривоят қилмаганлар.
3. Ҳусайн ибн Муҳаммад Қаббоний
4. Абу Бакр Муҳаммад ибн Назр ибн Салама Жорудий
5. Али ибн Ҳусайн ибн Жунайд Розий
6. Солиҳ ибн Муҳаммад Жазара
7. Абу Исо Термизий («Жомеъи Термизий»да)
8. Аҳмад ибн Муборак Мустамлий
9. Қози Абдуллоҳ ибн Яҳё Сарахсий
10. Абу Саъид Ҳотим ибн Аҳмад ибн Маҳмуд Киндий Бухорий
11. Иброҳим ибн Исҳоқ Сайрафий
12. Сабоқдош дўстлари Иброҳим ибн Абу Толиб
13. Иброҳим ибн Муҳаммад ибн Ҳамза
14. Фақиҳ Иброҳим ибн Муҳаммад ибн Суфён («Саҳиҳи Муслим»нинг ровийларидан)
15. Абу Амр Аҳмад ибн Наср Хаффоф
16. Закариё ибн Довуд Хаффоф
17. Абдуллоҳ ибн Аҳмад ибн Абдусалом Хаффоф
18. Ҳофиз Абу Али Абдуллоҳ ибн Маҳаммад ибн Али Балхий
19. Абдурраҳмон ибн Абу Ҳотим
20. Али ибн Исмоил Саффор
21. Абу Ҳомид Аҳмад ибн Ҳамдун Аъмаший
22. Абу Ҳомид Аҳмад ибн Муҳаммад ибн Шарқий
23. Абу Ҳомид Аҳмад ибн Али ибн Ҳаснавайҳ Муқрий (заиф ровийлардан)
24. Ҳофиз Аҳмад ибн Салама
25. Саъид ибн Амр Барзаъий
26. Абу Муҳаммад Абдуллоҳ ибн Муҳаммад ибн Шарқий
27. Фазл ибн Муҳаммад Балхий
28. Абу Бакр ибн Хузайма
29. Абул Аббос Саррож
30. Муҳаммад ибн Абд ибн Ҳумайд
31. Муҳаммад ибн Махлад Аттор
32. Маккий ибн Абдон
33. Яҳё ибн Муҳаммад ибн Соъид
34. Ҳофиз Абу Авона
35. Ҳофиз Наср ибн Аҳмад ибн Наср.
Абу Амр Мустамлий айтганлар: «Бизга Исҳоқ Кавсаж 251 йилда ҳадис ёздирдилар. Муслим танлаб ёзардилар, мен эса айтганларини ёзардим ва давом этаверишларини сўрардим. Шунда Исҳоқ Кавсаж Муслимга: «Сиз мусулмонлар орасида экансиз, яхшилик доим биз билан бирга», – дедилар».
Термизий «Жомеъ»ларида имом Муслимдан биттагина ҳадис ривоят қилганлар («Рамазон бошланишини билиш учун шаъбонда ойни кузатинглар»).[1]
Абул Қосим ибн Асокирга Абу Наср Юнортий шундай деганлар: «Менга Солиҳ ибн Абу Солиҳ дарахт пўстлоғига ёзилган бир варақни бердилар. Унда имом Муслим дастхатлари билан Валид ибн Муслимдан эшитиб ёзиб олган ҳадислар битилган экан».
Бу санади узилган, ишончиз маълумот.
Аҳмад ибн Салама айтганлар: «Абу Зуръа ва Абу Ҳотимнинг саҳиҳ ҳадисларни билишда имом Муслимни замоналарининг шайхларидан устун қўйишларини кўрдим. Ҳусайн ибн Мансурдан эшитишимча, у киши Исҳоқ ибн Роҳавайҳнинг имом Муслим тўғриларида гапира туриб, форсча бир сўз айтганларини эшитганлар. Унинг маъноси – шу қадар улуғ инсон бўлар экан-да?!».
Аҳмад ибн Салама айтганлар: «Муслим бир илм мажлисига таклиф этилдилар. Унда бу киши билмайдиган бир ҳадис зикр қилинди. Уйларига бориб, чироқни ёқдилар-да, оила аҳлига: «Ҳузуримга ҳеч ким кирмасин», – дедилар. Бир пайт: «Бизга бир сават хурмо ҳадя қилинди», – дейишди. «Олиб киринглар», – дедилар. Хурмони киритишди. Тонг отгунча ундан битта-биттадан олиб, ўша ҳадисни қидиришга тушдилар. Хурмо ҳам тугади, ҳадис ҳам топилди».
Бу воқеани Абу Абдуллоҳ Ҳоким ҳам ривоят қилиб: «Ишончли дўстларимиздан бирининг айтишича, ўшандан кейин имом Муслим вафот этибдилар», – деганлар.
«Машҳур даҳолар сийрати» китобидан
[1] 687-ҳадис.