Sayt test holatida ishlamoqda!
22 Yanvar, 2025   |   22 Rajab, 1446

Toshkent shahri
Tong
06:20
Quyosh
07:43
Peshin
12:40
Asr
15:46
Shom
17:30
Xufton
18:47
Bismillah
22 Yanvar, 2025, 22 Rajab, 1446

EZGU TASHABBUSNING HAYOTBAXSH ODIMLARI

14.08.2024   8243   4 min.
EZGU TASHABBUSNING HAYOTBAXSH ODIMLARI

Ma’naviy yuksalish

Har bir hoji — ma’naviyat va ezgulik targ‘ibotchisi

 

Joriy yilgi haj mavsumi ham doimgidek ko‘tarinki kayfiyatda o‘tdi. Ayni dam muqaddas haj ziyoratiga boruvchilar hayotida yangi davr boshlandi. Endi hajga borayotgan kishi qaytib kelgach, jamiyat hayotida muhim o‘rni borligini his etib, safarga hozirlik ko‘radi.

 

Shu yil haj mavsumida Prezidentimiz hojilar holidan xabar olib, O‘zbekiston musulmonlari idorasi raisi, muftiy Nuriddin Xoliqnazar bilan telefon orqali muloqot qilgani tarixiy voqea bo‘ldi. Bunday quvonchdan ruhlangan hojilar Mino, Arafot va Muzdalifada yurtimiz tinchligi, xalqimiz osoyishtaligi uchun duolar qildi. Ular bir ovozdan ma’naviyat targ‘ibotchisi bo‘lish tashabbusini ilgari surdi. So‘ng hojilar Shayx Nuriddin Xoliqnazar boshchiligida ezgu tashabbus loyihasini ishlab chiqdi va “Yangi O‘zbekiston fidoyisi bo‘lib, ma’naviyat targ‘ibotchisiga aylanamiz” shiori ostida faoliyat yuritishga bel bog‘ladi. Mazkur tashabbusni hayotga tatbiq etish ishlari respublikamizning barcha hududida birdek boshlandi. Dastlab respublika ishchi guruhi tomonidan mahalla raislari, faollar, imom-xatiblar va hojilarga mahallalarda amalga oshiriladigan chora-tadbirlar bo‘yicha tushuntirishlar berildi, seminar-treninglar tashkil etildi.

Shuningdek, Din ishlari bo‘yicha qo‘mita, O‘zbekiston musulmonlari idorasi, O‘zbekiston mahallalari uyushmasi va mahalliy hokimliklar tomonidan har bir hududda hojilar o‘z mahallasidagi ijtimoiy himoyaga muhtoj, boquvchisini yo‘qotgan, notinch oilalar, ajrim yoqasida turgan fuqarolarga biriktirildi.

Hozir har bir hoji jamiyatimizda mehr-oqibat muhitini mustahkamlash, jaholatga qarshi ma’rifat bilan kurashishga hissa qo‘shmoqda. Ular yoshlar tarbiyasi va oilalar totuvligida ibrat va namuna ko‘rsatib, ma’naviy-ma’rifiy targ‘ibot tadbirlarida faol ishtirok etmoqda. Shuningdek, mahallalardagi ayrim fuqarolar adashib, egri yo‘lga kirib qolmasligi  choralarini ko‘rmoqda. Buning uchun mahallalarda hojilar va imom-xatiblar ishtirokida tadbirlar o‘tkazilmoqda. Unda aholiga ahil-inoqlik, oilalar totuvligi, vatanga sadoqatning asl mohiyati sodda, xalqchil tilda, hayotiy misollar orqali tushuntirib berilmoqda. Bunday tadbirlar hojilar ma’naviyat targ‘ibotchisi bo‘lishidek ezgu tashabbus naqadar to‘g‘ri va o‘z vaqtida bildirilganini yana bir karra tasdiqlaydi.

Xayrli tadbirlar boshlanganiga hali ikki oy ham bo‘lmadi. Ana shu qisqa vaqtda hojilar ishtirokida 10 mingdan ziyod ma’rifiy va xayriya tadbirlari o‘tkazildi. Ular doirasida ijtimoiy himoyaga muhtoj 37 mingdan ortiq aholi bilan dildan suhbat qilindi. Natijada ­oilaviy nizolarni bartaraf etish, ajrashish yoqasidagi insonlarni yarashtirish, noto‘g‘ri yo‘lga kirib qolgan yoshlarga to‘g‘ri yo‘l ko‘rsatish kabi masalalar ijobiy hal etildi. Qolaversa, ishsiz fuqarolarga munosib ish joylari topishga ko‘maklashilmoqda. Quvonarlisi, shu ishlar doirasida ehtiyojmand oilalarga 825 million so‘mdan ziyod moddiy yordam ko‘rsatildi. Shuning o‘ziyoq birgina tashabbusning ko‘lami, samarasi qanchalik keng ekanini ko‘rsatadi.

 

So‘z — hojilar, ya’ni ma’naviyat va ezgulik targ‘ibotchilariga:

Sharifjon hoji ota Darmonov Norin tumanidan:

— Biz haj ibodati davomida xalqimiz farovonligi, yurtimiz tinchligi yo‘lida ko‘p bora duo qildik. Mana, bugun o‘zimiz ham ma’naviyat, ezgulik targ‘ibotchisi bo‘lib, mahallamizdagi xonadonlarga kirib, aholi bilan muloqot qilyapmiz. Uchrashuvlarda bu yorug‘ kunlarning qadriga yetish, Alloh bergan cheksiz ne’matlarga shukrona aytish haqida hayotiy o‘gitlar asosida so‘z yuritmoqdamiz. Maqsad — yoshlarimizni hayotda qoqilmay, o‘z yo‘lini topib ketishiga oz bo‘lsa-da yordam berish. Zero, farzandlarimiz bekorchi narsalarga chalg‘imay, o‘qib-o‘rganib, oyoqqa turib ketar ekan, bundan nafaqat mahallamiz, balki butun yurtimiz foyda topadi. Hadislarda ta’kidlanganidek, yaxshilikka dalolat qilgan kishi uni amalga oshirgan insondek savobga ega bo‘ladi. Demak, bugungi uchrashuvlarimiz ham ayni savobli amaldir.

Abduqahhor domla Yunusov, Toshkent shahri bosh imom-xatibi:

— Hoji maqomini olgan inson ezgulik targ‘ibotchisiman, o‘zim yashaydigan ko‘cha, mahalla va tumanda yoshlarga yaxshilikda ibrat bo‘laman, deya maqsad qilishi qanday ajoyib ish! Islom dini ta’limotiga ko‘ra, haj amali qabul bo‘lgan insonlar onadan tug‘ilganday gunohlardan poklanadi. Ibodat vaqtidagi, vatanga qaytgandan keyingi duolari ham ijobat bo‘ladi. Ana shunday tabarruk insonlarning so‘zini barcha jon-dili bilan tinglaydi, nasihatlariga og‘ishmay amal qiladi.

Bugun poytaxtimizning barcha mahalla­lariga Toshkent shahridan haj ibodatini ado etib qaytgan fuqarolarimiz bilan kirib borib, ularning hol-ahvolini o‘rganyapmiz, muammolariga yechim topish choralarini ko‘ryapmiz.

“Bir bo‘lsak — yagona xalqmiz, birlashsak — Vatanmiz” degan ulug‘vor shior bejiz o‘rtaga qo‘yilmadi. Haqiqatan, xayrli ishlarda birlashsak, hamjihat bo‘lsak, har qanday marraga yetamiz, inshaalloh.

“Yangi O‘zbekiston” muxbiri

Sardor TOLLIBOYEV tayyorladi.


#gazeta

Boshqa maqolalar

Imom Muslimdan hadis rivoyat qilgan roviylar

20.01.2025   2438   4 min.
Imom Muslimdan hadis rivoyat qilgan roviylar

Bismillahir Rohmanir Rohiym.
Alloh taologa bitmas-tuganmas hamdu sanolar bo‘lsin.
Payg‘ambarimizga mukammal va batamom salavotu durudlar bo‘lsin.

1. Ali ibn Hasan ibn Abu Iso Hiloliy (yoshlari imom Muslimdan katta)
2. Muhammad ibn Abdulvahhob Farro (shayxlaridan). Ammo Farrodan «Sahih»larida hadis rivoyat qilmaganlar.
3. Husayn ibn Muhammad Qabboniy
4. Abu Bakr Muhammad ibn Nazr ibn Salama Jorudiy
5. Ali ibn Husayn ibn Junayd Roziy
6. Solih ibn Muhammad Jazara
7. Abu Iso Termiziy («Jome’i Termiziy»da)
8. Ahmad ibn Muborak Mustamliy
9. Qozi Abdulloh ibn Yahyo Saraxsiy
10. Abu Sa’id Hotim ibn Ahmad ibn Mahmud Kindiy Buxoriy
11. Ibrohim ibn Is'hoq Sayrafiy
12. Saboqdosh do‘stlari Ibrohim ibn Abu Tolib
13. Ibrohim ibn Muhammad ibn Hamza
14. Faqih Ibrohim ibn Muhammad ibn Sufyon («Sahihi Muslim»ning roviylaridan)
15. Abu Amr Ahmad ibn Nasr Xaffof
16. Zakariyo ibn Dovud Xaffof
17. Abdulloh ibn Ahmad ibn Abdusalom Xaffof
18. Hofiz Abu Ali Abdulloh ibn Mahammad ibn Ali Balxiy
19. Abdurrahmon ibn Abu Hotim
20. Ali ibn Ismoil Saffor
21. Abu Homid Ahmad ibn Hamdun A’mashiy
22. Abu Homid Ahmad ibn Muhammad ibn Sharqiy
23. Abu Homid Ahmad ibn Ali ibn Hasnavayh Muqriy (zaif roviylardan)
24. Hofiz Ahmad ibn Salama
25. Sa’id ibn Amr Barza’iy
26. Abu Muhammad Abdulloh ibn Muhammad ibn Sharqiy
27. Fazl ibn Muhammad Balxiy
28. Abu Bakr ibn Xuzayma
29. Abul Abbos Sarroj
30. Muhammad ibn Abd ibn Humayd
31. Muhammad ibn Maxlad Attor
32. Makkiy ibn Abdon
33. Yahyo ibn Muhammad ibn So’id
34. Hofiz Abu Avona
35. Hofiz Nasr ibn Ahmad ibn Nasr.

Abu Amr Mustamliy aytganlar: «Bizga Is'hoq Kavsaj 251 yilda hadis yozdirdilar. Muslim tanlab yozardilar, men esa aytganlarini yozardim va davom etaverishlarini so‘rardim. Shunda Is'hoq Kavsaj Muslimga: «Siz musulmonlar orasida ekansiz, yaxshilik doim biz bilan birga», – dedilar».

Termiziy «Jome’»larida imom Muslimdan bittagina hadis rivoyat qilganlar («Ramazon boshlanishini bilish uchun sha’bonda oyni kuzatinglar»).[1]

Abul Qosim ibn Asokirga Abu Nasr Yunortiy shunday deganlar: «Menga Solih ibn Abu Solih daraxt po‘stlog‘iga yozilgan bir varaqni berdilar. Unda imom Muslim dastxatlari bilan Valid ibn Muslimdan eshitib yozib olgan hadislar bitilgan ekan».

Bu sanadi uzilgan, ishonchiz ma’lumot.

Ahmad ibn Salama aytganlar: «Abu Zur’a va Abu Hotimning sahih hadislarni bilishda imom Muslimni zamonalarining shayxlaridan ustun qo‘yishlarini ko‘rdim. Husayn ibn Mansurdan eshitishimcha, u kishi Is'hoq ibn Rohavayhning imom Muslim to‘g‘rilarida gapira turib, forscha bir so‘z aytganlarini eshitganlar. Uning ma’nosi – shu qadar ulug‘ inson bo‘lar ekan-da?!».

Ahmad ibn Salama aytganlar: «Muslim bir ilm majlisiga taklif etildilar. Unda bu kishi bilmaydigan bir hadis zikr qilindi. Uylariga borib, chiroqni yoqdilar-da, oila ahliga: «Huzurimga hech kim kirmasin», – dedilar. Bir payt: «Bizga bir savat xurmo hadya qilindi», – deyishdi. «Olib kiringlar», – dedilar. Xurmoni kiritishdi. Tong otguncha undan bitta-bittadan olib, o‘sha hadisni qidirishga tushdilar. Xurmo ham tugadi, hadis ham topildi».

Bu voqeani Abu Abdulloh Hokim ham rivoyat qilib: «Ishonchli do‘stlarimizdan birining aytishicha, o‘shandan keyin imom Muslim vafot etibdilar», – deganlar.

«Mashhur daholar siyrati» kitobidan

[1] 687-hadis.