Ҳикмат – мўминнинг йўқотгани
Солиҳлар хато қилмайди деб ўйлайсизми? Улар ҳам хато қилишади. Аммо бошқалар каби айбларини овоза қилиб жар солишмайди. Балки истиғфор айтиб, хатоларига бошқа қайтмасликка, унинг ортидан яхшиликларни кўпайтиришга интилишади. Зеро, Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадиси шарифда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бундай марҳамат қилганлар: “Умматимнинг барчаси – офиятда (омонликда), фақат гуноҳларини ошкор қилувчилар бундан мустасно” (Имом Бухорий ривояти).
* * *
“Самолётда, уни бошқараётган учувчини танимасангиз-да, хотиржам бўласиз. Кемада эса, капитанни танимасангиз-да, хотиржамсиз. Лекин ҳаётингизни Аллоҳ бошқараётганини билсангиз-да, нега хотиржам бўлмайсиз?”
* * *
Йўқотаман деб ўйламаган нарсангизни Аллоҳ олиб қўйса, билингки, яқинда топаман деб ўйламаган нарсангизни беради.
* * *
Аллоҳга, сизга нимадир бериши учун эмас, балки рози бўлиши учун ибодат қилинг! Агар У рози бўлса, берадиган нарсалари билан сизни лол қолдиради.
* * *
Агар золим кимса мазлумга Аллоҳ қандай неъматлар тайёрлаб қўйганини билганида, мазлумга зулмини ҳам қизғонган бўлар эди.
* * *
Ўзингиз ёмон кўрган кимсадан йироқ бўлинг, ёлғондан хушмуомалалик қилманг. Хижолат бўлиб, ҳар айтганига мувофиқ бўлманг. Аллоҳ таоло бу жонни азоблашингиз учун бермаган.
* * *
Ақлли ва фикрли инсонлар динни диннинг ўзидан олишади, диндорлардан эмас.
* * *
Ичингиздан соф, тоза ниятли бўлсангиз, Аллоҳ таоло ўзингиз билмаган тарафдан нур бериб қўяди; ўзингиз билмаган ҳолда инсонларни сизга муҳаббатли қилиб қўяди; сўраган нарсаларингиз ўйламаган тарафингиздан кела бошлайди.
Пок ният соҳиби мустасноларсиз барчага яхшиликни истайдиган кишидир. Унутманг, ўзгаларнинг бахтли бўлиши сизнинг бахтингизни тортиб олмайди, бой бўлиши сизни фақир қилиб қўймайди, сиҳат-саломатлиги касалингизни зиёда қилмайди.
Фақат пок ният соҳиби бўлинг, қалбингиз соф-тоза бўлсин!
Шайх Мутаваллий ШАЪРОВИЙ раҳимаҳуллоҳ
Савол: Chatgpt (сунъий интеллект) орқали диний саволларимизга жавоб олсак бўладими, шу жавобларга амал қилсак бўладими?
Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Йўқ, бу жоиз эмас. Тўғри, Chatgpt платформаси айрим соҳаларда инсонларга фойда бермоқда. Аммо диний саволларга тўғри жавоб беришга ожизлик қилади. Чунки у ҳам инсон омили томонидан ишлаб чиқилган бир маҳсулот. Қолаверса, баъзан саволларга тахминий жавоблар, ҳатто бу масала фалон китобда бор деб, арабий иборалар ҳам бериши мумкин. Лекин у келтирган иборалар на у айтган китобда ва на бошқа фиқҳий манбаларда учрамайди. Шу боис шаръий масалаларга аҳли илм, мутахассисларга мурожаат қилиш орқали ечим топиш даркор. Аллоҳ таоло ояти каримада бундай марҳамат қилган:
فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ
“Агар билмайдиган бўлсангиз, зикр аҳлидан сўрангиз!” (Анбиё сураси, 7-оят).
Мусулмон одам бирор нарсани билмай қолса, уни биладиган кишидан, ўша соҳанинг «зикр аҳли»дан ўрганиши лозим бўлади. Шундай экан, эътиқод ва дину-диёнатга тегишли нарсаларни ҳам шу соҳанинг билимдонларидан сўраш талаб этилади. Буюк тобеий Ибн Сирин раҳимаҳуллоҳ бундай деганлар:
إن هذا العلم دين فانظروا عمن تأخذون دينكم. رواه مسلم
“Албатта, бу илм диндир. Бас, динингизни кимдан олаётганингизга қаранглар” (Имом Муслим ривояти).
Мазкур иборанинг шарҳида Мулла Али Қори раҳимаҳуллоҳ бундай деганлар:
“Бу илм” сўзидан мурод Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам умматга олиб келган Қуръони карим ва ҳадиси шарифдан иборат бўлган таълимотдир. Уни ишончли ва адолатли зотлардан олмоқдамисиз ёки йўқ, шунга назар солинглар, яъни қаердан, кимдан илм олаётгангизни аниқ билинглар”. (“Мирқотул мафотиҳ” китоби). Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.