Марказий давлат архивида фаолият олиб бораётган қозоғистонлик олим Умирбек Канай Истанбулда кутилмаган кашфиёт қилди: у Олтин Ўрда хони Жонибек учун мўлжалланган қадимий қўлёзмани топди, деб ёзади “Миллиард.татар” телеграм-канали.
Ҳужжатнинг 96 саҳифасида Чингизхондан бошлаб, Ўзбекхонгача бўлган Жонибекнинг аждодларига бағишланган хикматлар тилла билан ўйиб битилган. Қўлёзманинг ички муқовасига Усмонлилар султони Боязид II муҳри туширилган. “Islam today” хабарига кўра, бу кашфиёт Канаининг тадқиқот ишлари туфайли амалга оширилди, у илгари бундай материалларга дуч келмаган.
1342–1357 йилларда ҳукмронлик қилган Жонибек Ўзбекхоннинг учинчи ўғли эди. Унинг ҳукмронлиги 1347 йилда Россияга бир марта босқин ва Форс билан муваффақиятли жанги билан ажралиб турди, бунинг натижасида Олтин Ўрда ўз ҳудудларини сезиларли даражада кенгайтирди. Бироқ унинг ҳукмронлиги вабонинг ҳам шоҳиди бўлди, бу унинг Ғарбий Европадаги Қора ўлим пандемиясига алоқадорлиги ҳақидаги миш-мишларни келтириб чиқарди.
Қўлёзманинг бир нусхаси Қозоғистонга етказилган бўлиб, ҳозирда мутахассислар қадимги усмонлилар тилининг элементлари билан мураккаб форс-чиғатой тилида ёзилган ушбу қимматли ҳужжатни ўрганиш устида ишламоқда.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Зино қилувчи зино қилаётган вақтида мўмин бўлмайди» деб огоҳ қилганлар (Саҳиҳи Бухорий).
Имом Бухорий раҳматуллоҳи алайҳ Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан бунинг маъносини бундай нақл қилганлар:
Имом Табаронийдан қилинган бошқа бир ривоятда бундай дейилади:
Ўйлаб кўрадиган ўрни шуки, иймондан маҳрум бўлиш бир неча лаҳзалар учун бўлса-да, жуда хатарли! Айни ўша маҳрумлик лаҳзаларида Аллоҳ таоло тарафидан ўлим келиб қолса, иймонсиз кетган бўлади. Бундай хотимадан Аллоҳ таоло сақласин. Бундай ёмон оқибатни инсон тааммул қилса, оёқлари кишанланиб, фаҳш тарафга юришдан тўхтаб қолади. Биз зино ва зинонинг барча сабаблари ва важҳларидан ўзимизни сақлашга батамом ҳаракат қилишимиз лозим.
«Бадназарлик ва зинодан сақланиш» китоби асосида тайёрланди