Марказий давлат архивида фаолият олиб бораётган қозоғистонлик олим Умирбек Канай Истанбулда кутилмаган кашфиёт қилди: у Олтин Ўрда хони Жонибек учун мўлжалланган қадимий қўлёзмани топди, деб ёзади “Миллиард.татар” телеграм-канали.
Ҳужжатнинг 96 саҳифасида Чингизхондан бошлаб, Ўзбекхонгача бўлган Жонибекнинг аждодларига бағишланган хикматлар тилла билан ўйиб битилган. Қўлёзманинг ички муқовасига Усмонлилар султони Боязид II муҳри туширилган. “Islam today” хабарига кўра, бу кашфиёт Канаининг тадқиқот ишлари туфайли амалга оширилди, у илгари бундай материалларга дуч келмаган.
1342–1357 йилларда ҳукмронлик қилган Жонибек Ўзбекхоннинг учинчи ўғли эди. Унинг ҳукмронлиги 1347 йилда Россияга бир марта босқин ва Форс билан муваффақиятли жанги билан ажралиб турди, бунинг натижасида Олтин Ўрда ўз ҳудудларини сезиларли даражада кенгайтирди. Бироқ унинг ҳукмронлиги вабонинг ҳам шоҳиди бўлди, бу унинг Ғарбий Европадаги Қора ўлим пандемиясига алоқадорлиги ҳақидаги миш-мишларни келтириб чиқарди.
Қўлёзманинг бир нусхаси Қозоғистонга етказилган бўлиб, ҳозирда мутахассислар қадимги усмонлилар тилининг элементлари билан мураккаб форс-чиғатой тилида ёзилган ушбу қимматли ҳужжатни ўрганиш устида ишламоқда.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
الحَمْدُ للهِ الَّذِي جَعَلَ الْمَاءَ طَهُورًا
«Алҳамду лиллаҳиллазий жаъалал ма`а тоҳуро» (Сувни пок қилган Аллоҳга ҳамд бўлсин), дейди.
Оғиз чайқаётганида:
اللهُمَّ اسْقِنِي مِنْ حَوْضِ نَبِيِّكَ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَأْسًا لاَ أَظْمَأُ بَعْدَهُ أَبَدًا
«Аллоҳуммасқиний мин ҳавзи набиййика соллаллоҳу алайҳи васаллама каъсан ла азмау баъдаҳу абада» (Эй Роббим, мени пайғамбарнинг ҳавзидаги сув билан суғор, ундан кейин ҳеч ҳам чанқамайин), дейилади.
Бурун чайқаётганида:
اللهُمَّ لاَ تَحْرِمْنِي رَائِحَةَ نَعِيمِكَ وَجَنَّاتِكَ
«Аллоҳумма ла таҳримний роиҳата наъиймика ва жаннатик» (Эй Роббим, неъматларинг ва жаннатингнинг ҳидидан мени маҳрум қилма), дейилади.
Юзни юваётганида:
اللهُمَّ بَيِّضْ وَجْهِي يَوْمَ تَبْيَضُّ وُجُوهٌ وَتَسْوَدُّ وُجُوهٌ
«Аллоҳумма баййиз важҳий йавма табйаззу вужуҳун ва тасвадду вужуҳ» (Эй Роббим, юзлар оқ ва қора бўладиган кунда юзимни оқ қилгин), дейилади.
Икки қўл ювилаётганида:
اللهُمَّ أَعْطِنِي كِتَابِي بِيَمِينِي، اللهُمَّ لاَ تُعْطِنِي كِتَابِي بِشِمَالِي
«Аллоҳумма аътиний китабий бийамийний, Аллоҳумма ла туътиний китабий бишималий» (Эй Роббим, номаи аъмолимни ўнг қўлимдан бер, чап қўлимдан берма), дейилади.
Бошга масҳ тортилаётганида:
اللهمَّ حَرِّمْ شَعْرِي وَبَشَرِي عَلَى النَّارِ وَأَظِلَّنِي تَحْتَ عَرْشِكَ يَوْمَ لاَ ظِلَّ إِلاَّ ظِلُّكَ
«Аллоҳумма ҳаррим шаърий ва башарий ъалан нари ва азилланий таҳта ъаршика йавма ла зилла илла зиллук» (Эй Роббим, сочимни ва юзимни дўзахга ҳаром қил ва мени соялар бўлмайдиган кунда аршингни остида соялантир), дейилади.
Икки қулоққа масҳ тортилаётганида:
اللهُمَّ اجْعَلْنِي مِنَ الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ القَولَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ
«Аллоҳуммажъалний миналлазийна йастамиъунал қовла файаттабиъуна аҳсанаҳ» (Эй Роббим, сўзларни эшитиб, уларнинг яхшисига эргашадиганлардан қил), дейилади.
Икки оёқ ювилаётганида:
اللهُمَّ ثَبِّتْ قَدَمَيَّ عَلَى الصِّرَاطِ
«Аллоҳумма саббит қодамаййа ъалас-сирот» (Эй Роббим, сирот кўпригида қадамимни собит қил), деб ўқилади.
Имом Нававийнинг «Ал-Азкор» китобидан