23 Январ, 2025, 23 Ражаб, 1446
23 Январ, 2025, 23 Ражаб, 1446
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Бир қиз айтади:
«Ўспиринлик вақтимда кучсизлигим ўзимга ёқмасди. Худди эркаклардек кучли кўринишга ҳаракат қилардим. Бу эса ўзимни эркаксифат қилиб кўрсатишга, овозимни йўғонлатиб, дағал бўлишга мажбур қиларди. Ўжарлик қилиб, бировнинг фикрини осонликча қабул қилмас эдим. Уй ишларини бўйнимга олишдан қочардим. Мени «эркакшода» дейишлари учун сингилларимни урардим. Бу пайтда 17-18 ёшларда эдим. Афсуски, буларнинг барчаси менга фақат қайғу, ғам-ташвиш олиб келди. Бундан ота-онам, сингилларим ва энг ачинарлиси, ўзим азият чекдим.
Бир куни ўз аслимга – қизлигимга қайтишга қарор қилдим. Ожизалигимни тан олиб, ундан фойдалана бошладим. Қарангки, бундан фақат яхшиликка эришдим, ота-онамнинг меҳрини, яқинларимнинг муҳаббатини қозондим. Эркакларга (отага, ака-укага, эрга) заифликни изҳор қилсам, уларда эркаклик ҳисси жўш уриб кетар экан, ўзига муҳтож бўлиб турган аёлга янада кўпроқ меҳр кўрсатишар экан. Ўзини кучли, қайсар қилиб кўрсатадиган қизларга эса қўпол муносабатда бўлишар экан.
Шундай қилиб, ожизалигим билан қайсарлик қилганимдан кўра ота-онамнинг меҳрини, эътиборини ва ҳатто пулини кўпроқ қозонишим мумкинлигини ўрганиб олдим.
Энди қизларга шундай насиҳат қиламан: «Ожизлигингиз – сизнинг кучли яширин қуролингиз экан. Ундан оқилона фойдалансангиз, ота-онангизнинг қалбини забт этишингиз мумкин. Юмшоқ бўлсангиз, онангиз қайсарлик қилганингизда бермайдиган нарсаларини ҳам беради. Ота-онангиздан қайсарлик, қўполлик билан ололмаган нарсаларингизни ожизлик билан осонгина оласиз экан».
Қиз бола ожизлигини йиғи билан эмас, зийраклик билан; қайсарлик билан эмас, сокинлик билан; ғазаб билан эмас, мулойимлик билан куч-қувватга айлантириши мумкин.
Эй покиза қалбли синглим!
Аёл киши (қиз бола) заифлигидан тўғри фойдалана олса, уйини ҳам жаннатга айлантиради, Аллоҳ таоло уни ҳақиқий жаннатга кириш билан ҳам сийлайди. Ожизалик аслида афзаллик, устунликдир. Аёл киши уйида чинакам ожизлигини кўрсата билса, ғам-қайғулари йўқолади, бундан ташқари, оила аъзоларини ҳам бирдек хурсанд қилади.
Буни қуйидаги ҳадисдан билиб оламиз:
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деганлар: «Аёлларингиз ичида жаннатийлар кимлигини айтайми? Истараси иссиқ, ёқимли, бола туғадиган, жаҳли чиқса ёки унга ноҳақлик қилинса, эрининг қўлини ушлаб, «Аллоҳга қасамки, мендан рози бўлиб, кечирмагунингизча ухламайман», дейдиганларидир».
Бундай аёл ожизлигидан тўғри фойдаланиб, эрини ҳам, оила аъзоларини ҳам хурсанд қиладиган, буни гўзал ҳолатда уддалайдиган аёлдир. Ўзи ҳақ бўлса ҳам, кимдир уни ғазаблантирса ёки эридан, отасидан, ака-укаларидан ноҳақлик етса, ёки бирор хатоси туфайли эри ёки отаси ундан ранжиса, ҳар қандай ҳолатда ҳам кимнингдир у туфайли хафа бўлиб ухлашига йўл қўймайди. Бундай аёл – ўзи мазлум бўлса ҳам, барча дилихираликларни аритмагунча тинчимайдиган аёлдир. Шу йўл билан у ўз қалбидаги жароҳатларни даволайди, қайғуга ботиб, умрининг олтинга тенг дамларини зое қилмайди. Шу билан бирга, унга ёмонлик қилган инсонни кечириб юборади, уни ислоҳ қилишга ҳаракат қилиб, «Мендан рози бўлмагунингизча менга уйқу ҳаром», дейди.
Бу ҳадиси шарифда барча аёл-қизлар бирдек яхши тушуниши керак бўлган хабар бор. Аёл киши – уйнинг бахт калитидир. Заифа, ожиза бўлишига қарамай, Аллоҳ унга улкан руҳий матонат ато этган. Ўзига нисбатан ноҳақлик қилинган ўринда ҳам эрини, отасини, онасини, акасини кечириб, улардан узр ҳам сўрай олади. Шу тариқа ўзининг ожизлигини кучга айлантиради. Заифалигидан фойдаланиб, ҳам ўзига, ҳам турмуш ўртоғига – оиланинг барча аъзоларига шодлик, қувонч, бахт ато этади. Ҳадисда таърифи келтирилганидек бўла олса, Аллоҳнинг изни билан Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ваъда қилган жаннатий аёллардан бири бўлади.
Узр сўраш узр соҳибини мутлақо ерга урмайди. Ноҳақ бўла туриб узр сўраш сизнинг хато қилганингизни ҳам ифодаламайди. Аксинча, бу – сиз учун ўз манфаатларингиздан кўра яқинларингиз билан яхши алоқани сақлаб қолиш устун туришини билдиради. Бу эса сизга янада кўпроқ куч-қувват бағишлайди. Бунинг лаззатини эса фақат уни тотиб кўрганларгина англаб етадилар.
Абдуллоҳ Абдулмуътий, Ҳуда Саъид Баҳлулнинг
“Қулоғим сенда қизим” китобидан Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Абдулҳамид Умаралиев таржимаси.
Ислом дини жамоат, иттифоқлик, дўстлик ва меҳр-оқибат динидир. Бир маҳалла, бир уйда яшайдиган қўшнилар инсонга яқин биродаридан ҳам яқинроқдир. Қўшнилар ўртасидаги ўзаро тотувлик, яхши алоқалар жамиятнинг салоҳияти ва кучи бўлишини таъминлайди. Зероки, Ислом дини қўшниларга эътибор бериш, ўзаро ёрдам ва самимий алоқаларни тиклашга чақиради ва бу орқали бирлик, иттифоқда бўлган кучли жамиятни барпо қилишни талаб қилади.
Бас шундай экан ҳар бир мусулмон қўшнисига эътибор бериб, уларга гўзал муомала қилиши ва шариатга зид келмаган ҳақларини адо этиши керакдир. Қўшнисига ёмонлик қилиш, озор бериш мусулмоннинг хулқи эмасдир.
Имом Бухорий ва Муслим ўз саҳиҳларида Ибн Умар розияллоҳу анҳу ва Оиша розияллоҳу анҳолардан ривоят қилган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бу ҳақда бундай деганлар:
وَعَنِ ابْنِ عُمَرَ وَعَائِشَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَا: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «مَا زَالَ جِبْرِيلُ يُوصِينِي بِالْجَارِ حَتَّى ظَنَنْتُ أَنَّهُ سَيُوَرَّثُهُ». مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ.
Ибн Умар розияллоҳу анҳу ва Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Жаброил менга қўшни хусусида тавсия бераверганидан уни менга меросхўр қилиб қўярмикан, деб ўйлаб қолдим”, дедилар. Муттафақун алайҳи.
Қўшниларининг ҳақларига риоя қилмаслик, уларга ёмонлик қилиш, озор бериш мусулмонни энг ёмон, аянчли оқибатларга олиб келади. Мусулмон учун имон сифатидан мосуво бўлишдан ҳам аянчли оқибат бўлмаса керак?! Имондан маҳрум бўлишдан, охиратда жаҳаннамга улоқтирилишдан ҳам улкан ҳалокат бўлмаса керак?! Бу ҳолга тушишдан Аллоҳ асрасин!
Бундай аянчли ҳолатга тушиб қолишдан огоҳлантириб, бундай паст, разил ишлардан қайтариб, Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай дедилар:
وَعَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: واللهِ لَا يُؤْمِنُ، وَاللَّهِ لَا يُؤْمِنُ، وَاللَّهِ لَا يُؤْمِنُ قِيلَ: مَنْ يَا رَسُولَ اللهِ؟ قَالَ: «الَّذِي لَا يَأْمَنُ جَارُهُ بَوَائِقَهُ ، مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳга қасамки, мўмин эмас! Аллоҳга қасамки, мўмин эмас! Аллоҳга қасамки, мўмин эмас!” деганларида, “Ким у, ё Аллоҳнинг Расули?” дейилди. Шунда у зот: “Ёмонликларидан қўшниси омонда бўлмаган киши”, дедилар. Муттафақун алайҳи.
Ҳадисдан биз ўрганган фойдали ўгитлар:
1. Қўшнилар билан ўзаро тотувликда яшаш.
2. Қўшнига гўзал муомала қилишнинг зарурлиги.
3. Қўшнилар билан яхши, самимий алоқалар ўрнатиш, қўшниларга эътибор бериш, қийинчилик вақтида, туй ва маросимларда ёрдам қўлини чўзиш.
4. Қўшнининг шундай ҳақлари борки, уларга риоя қилиш мусулмоннинг вазифасидир.
5. Ким қўшнисига озор берса, унинг имони мукаммал эмас.
6. Қўшнига ёмонлик қилиш мусулмон ахлоқига зиддир.
7. Ҳар бир мусулмон киши қўшниларига эътибор бериб, уларга гўзал муомала қилиши ва ҳақларини адо этиши. Қўшнининг ҳақларидан: салом бериш, бемор бўлса, бориб кўриш, шариатга зид келмаган маросим ва муносабатларда иштирок этиш ва уларда кўмаклашиш.
8. Қўшни зинасидаги чироқни ўчириб қўйиш, озор берадиган даражада телевизор ва радио овозини баланд қилиш, қўшнининг аёли ва қизларига назар солиш, қўшниларни пойлаб, жосуслик қилиш, истироҳат вақтларида шовқин солиш, ўйин ўйнаш каби ҳолатлар билан қўшниларга озор бермаслик.
Бекназар Муҳаммад Шакур,
Ҳадис илми мактаби катта ўқитувчиси.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 