Саъдуддин Тафтазонийнинг “Шарҳ ал-Ақоид ан-Насафия” асарининг академик илмий-изоҳли таржимаси ҳамда унинг андроид ва мультимедиа дастурларини яратиш” мавзусидаги мақсадли илмий-амалий лойиҳа муваффақиятли якунланди.
Ўбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 11 июлдаги “Имом Мотуридий халқаро илмий-тадқиқот марказини ташкил этиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори билан 2020-2024 йилларда Имом Мотуридий ва Мотуридийлик таълимотини ўрганишни қўллаб-қувватлаш бўйича “Йўл харитаси”да “Саъдуддин Тафтазонийнинг “Шарҳ ал-Ақоид ан-Насафия” асарини ўзбек тилига илмий-изоҳли таржима қилиш” вазифаси белгиланган эди.
Шу муносабат билан Ўзбекистон мусулмонлари идораси томонидан тузилган лойиҳа аъзолари Абу Райҳон Беруний номидаги Шарқшунослик институти, Диний идора, Ўзбекистон халқаро ислом академияси ва Тошкент ислом институти қўлёзма фондларида сақланаётган “Шарҳ ал-Ақоид ан-Насафия” асарининг қўлёзма нусхаларининг ўзига хос хусусиятлари, муаллиф ва унинг яшаган даври, асар таркиби ва мазмуни чуқур ўрганилди.
Тадқиқотни амалга оширишда жаҳон исломшунослик ва манбашунослик каби йўналишларида қўлланилган назарий асослар ва илмий усуллардан фойдаланган ҳолда, тарихийлик, холислик ва қиёсий таҳлил тамойилларига амал қилинди.
Қуйида мазкур лойиҳа доирасида уч йил давомида эришилган муҳим натижа ва илмий янгиликларни келтириб ўтамиз:
Мухтасар қилиб айтганда, лойиҳа доирасида 7 та илмий-оммабоп китоб ва рисолалар, 2 та андроид ва мультимедия дастури тайёрланди. Хориждаги нуфузли журналларда 21 та, юртимиздаги илмий (ОАК) нашрларда 31 та, республика анжуманлари материалларида 19 та жами 71 та илмий мақола ва тезислар чоп этилди.
Мазкур лойиҳанинг илмий натижалари, нашр этилган китоб ва мақолалардаги материаллардан тегишли йўналишдаги илмий тадқиқотларда, Олий ва ўрта-махсус ислом таълим даргоҳларида ўқитиладиган махсус ўқув-курслар, дарслик ва ўқув қўлланмалар тайёрлаш ва тарғибот-ташвиқот ишларини олиб боришда фойдаланиш мумкин.
Умуман олганда “Шарҳ ал-Ақоид ан-Насафия” асарини ўзбек тилига илмий-изоҳли таржима қилиш катта аҳамиятга эга бўлиб, халқимиз, айниқса, ёшларимизни инсоний фазилатлар соҳиби этиб тарбиялаш, уларни аждодларга муносиб авлодлар вояга етиши ва турли ёт ғояларга қарши раддиялар бериш кўникмаси шаклланишида муҳим манба бўлиб хизмат қилиши, шубҳасиз.
Ҳомиджон домла ИШМАТБЕКОВ,
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
раисининг биринчи ўринбосари
МУАММО
Олимларнинг фикрича адоват ёки кек сақлаб юриш инсон саломатлиги учун зарарли бўлиб, юрак-қон томир ва иммун тизимининг бузилишига, бош ҳамда бўғимлар оғриғига олиб келади. Бундан ташқари инсонда депрессия, хавотир, жиззакилик каби муаммоларни келтириб чиқарар экан.
ТАДҚИҚОТ
Доктор Майкл Берри ўзининг “Саратонни даволаш” номли китобида бундай ёзади: “Дарҳақиқат, кечиримли ва саховатли бўлиш инсон саломатлигига ижобий таъсир қилади. Илмий тадқиқотларда, асабий таранглик, гина-адоват сақлашлик овқат ҳазм қилиш ва қон айланиш тизимига салбий қилиши ва бу – саратон касаллигини келтириб чиқариши аниқланган”.
НИМА ҚИЛИШ КЕРАК?
Психологлар бундай ҳолатдан чиқиб кетишнинг йўли инсон кечиримли бўлишга ҳаракат қилиши кераклигини таъкидлашади. Кечиримли бўлиш инсонлар ўртасидаги яхши муносабатларни таъминлашга ҳамда уни мустаҳкамлашга кўмак беради.
Аммо айримлар кечиримли бўлиш қўлидан келмаслигидан шикоят қилади. Тўғри, кечиримли бўлиш анча қийин иш бўлсада, аммо уни ўзлаштириш мумкин.
Кечиримлик инсонга руҳий енгиллик беради, бандани ич-ичидан кемираётган иллатлар: хафагарчилик, нафрат, адоватга бархам беришга ёрдам беради. Шунинг учун кечиримли бўлишга ҳаракат қилиш инсон саломатлиги учун ниҳоятда фойдалидир.
БИР ОЯТ
Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Яхшилик билан ёмонлик баробар бўлмас. Сен яхшилик бўлган нарса ила дафъ қил. Кўрибсанки, сен билан орасида адовати бор кимса худди содиқ дўстдек бўлур. Унга фақат сабр қилганларгина эришур. Унга фақат улуғ насиба эгаси бўлганларгина эришур” (Фуссилат сураси, 34-35-оятлар).
Демак, ёмонлик қилган инсонга яхшилик билан жавоб қайтариш сабрли ва олийжаноб мўминларнинг хулқи экан.
ҲАДИС
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтадилар: “Қиёмат бўлганида нидо қилувчи: “Инсонларни кечирувчи кишилар қани? Роббингиз ҳузурига келинг ва ажрингизни олинг”, деб нидо қилади.
ХУЛОСА
Демак, бақириб ёки жиззакилик қилиб, асабийлашган инсон бу билан қаршисидаги одамга зулм ўтказаётганини эмас, энг аввало ўз саломатлигига путур етказаётганини унутмасин! Бу гўёки заҳар ичган одам унинг таъсири бошқа инсонга етишини кутишга ўхшайди...
Даврон НУРМУҲАММАД