Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
26 Май, 2025   |   28 Зулқаъда, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:16
Қуёш
04:56
Пешин
12:25
Аср
17:30
Шом
19:48
Хуфтон
21:21
Bismillah
26 Май, 2025, 28 Зулқаъда, 1446

Do‘stlik va og‘izbirchilikni mustahkamlovchi shodiyona

13.11.2024   4018   5 min.
Do‘stlik va og‘izbirchilikni mustahkamlovchi shodiyona

Bag‘rikenglik haftaligi

Oʻzbekiston – bagʻrikeng mamlakat. Unda turli millat va elat vakillari asrlar davomida ahil-inoq yashab kelgan. Qiyin kunlarda bir-biriga yordam berib, quvonchli damlarda shodligiga sherik boʻlgan. Bagʻrikenglik xalqimiz uchun shunchaki umuminsoniy xislat boʻlibgina qolmay, davlat darajasida eʼtibor qaratiladigan qadriyat hamdir.


BMT Bosh Assambleyasi qaroriga koʻra, 1997-yildan buyon har yili butun dunyoda 16-noyabr Xalqaro bagʻrikenglik kuni sifatida nishonlanadi. Bu sanani yurtimizda ham nishonlash yaxshi anʼanaga aylangan. 2019-yildan buyon ushbu sanaga bagʻishlab tadbirlar tashkil etiladi. 


Bugun Oʻzbekiston jahon mamlakatlari uchun bagʻrikenglik namunasini oʻzida mujassam etgan davlat sifatida namoyon boʻlmoqda. Davlatimizning bu boradagi koʻp asrlik tajribasi, millatimizga xos bagʻrikenglik Markaziy Osiyo va boshqa rivojlangan mamlakatlar uchun andaza boʻlib xizmat qiladi, desak mubolagʻa emas. 


Millatlararo munosabatlar va xorijiy mamlakatlar bilan doʻstlik aloqalari qoʻmi tasi hamda Din ishlari boʻyicha qoʻmita qator tashkilotlar bilan hamkorlikda Xalqaro bagʻrikenglik kuniga bagʻishlab mamlakatimizda “Bagʻrikenglik haftaligi”ni oʻtkazmoqda. Haftalik doirasida davra suhbatlari, konferensiyalar, fotokoʻrgazma va boshqa madaniy-maʼrifiy, ilmiy-amaliy tadbirlar tashkil etilishi belgilangan. 


Haftalikni oʻtkazishdan asosiy maqsad fuqarolik burchi, masʼuliyatini anglash, vatanparvarlik, shaʼn va qadr-qimmat, shuningdek, bagʻrikenglikka asoslangan millatlararo muomala madaniyatini mustahkamlash orqali aholi, jumladan, bolalar va yoshlarning jamiyat rivojidagi ishtirokini faollashtirish, millatlararo totuvlik va konfessiyalararo bagʻrikenglik hissini yanada kuchaytirishga hissa qoʻshishdir. 


Haftalikning ilk tadbiri Oʻzbekiston Milliy teleradiokompaniyasi Media marka zida mamlakatimizda millatlararo totuvlik va diniy bagʻrikenglikni taʼminlash, xorijiy davlatlar bilan doʻstlik aloqalarini rivojlantirish borasidagi ishlar yuzasidan “Oʻzbekiston — bagʻrikeng diyor” mavzusida Xalqaro press-klubning navbatdagi sessiyasi bilan boshlandi.


Press-klub sessiyasida qator tashkilotlar, milliy madaniy markazlar rahbarlari va konfessiya vakillari ishtirok etdi. Spikerlar mamlakatimizdagi millatlararo totuvlik va diniy bagʻrikenglik siyosatiga yuqori baho berib, “Bagʻrikenglik haftaligi” doirasida boʻlib oʻtadigan tadbirlar xalqlarimiz orasidagi doʻstlik rishtalari, millatlararo totuvlik va diniy bagʻrikenglik munosabatlarini yanada mustahkamlashga xizmat qilishini taʼkidladi. 


Xalqaro press-klub sessiyasidan soʻng “Yangi Oʻzbekiston” bogʻida turli millat va diniy konfessiya vakillari ishtirokida Mustaqillik monumentiga gulchambar qoʻyish tadbiri boʻlib oʻtdi.


Haftalik dasturiga koʻra, yurtimizning barcha hududida turli tadbirlar oʻtkazili shi belgilangan. Davlat umumtaʼlim mak tablarida “Milliy anʼana va udumlar” koʻrgazmalari, “Bagʻrikenglik – mening nazdimda” mavzusida insholar tanlovi, “Mening bagʻrikeng dunyom” mavzusida rasmlar tanlovi hamda bagʻrikenglikni targʻib qiluvchi sheʼrxonlik kechalari oʻtkaziladi. 


Davlat oliy taʼlim muassasalarida “Biz – bir mamlakatda yashayotgan yagona xalqmiz”, “Diniy maʼrifat va millatlararo bagʻrikenglik – jamiyat barqarorligi sharti”, “Millatlararo totuvlik va bagʻrikenglik – umrboqiy qadriyatlar” mavzularida davra suhbatlari, “Oʻzbekiston – umumiy uyimiz” mavzusida ilmiy-amaliy va maʼrifiy tadbirlar oʻtkazish koʻzda tutilgan. 


Qoraqalpogʻiston Respublikasi, viloyatlar va Toshkent shahri hamda tuman (shahar)lardagi xiyobon va sayilgohlarda “Oʻzbekiston – bagʻrikeng diyor” shiori ostida madaniy tadbirlar, qardosh xalqlar yozuvchi, shoir va rassomlarining badiiy asarlari koʻrgazmalari boʻlib oʻtadi. 


Oʻzbekiston Milliy teleradiokompaniyasi hamda nodavlat telekanallar orqali oʻzbek xalqining bagʻrikengligi, mehmondoʻst va tinchliksevarligi hamda buyuk ajdodlar merosiga bagʻishlangan badiiy va hujjatli filmlar namoyishi koʻzda tutilgan.


Guldana Avezdurdiyeva, 

Respublika turkman madaniyat markazi raisi:

– Bagʻrikenglik Oʻzbekistondagi turli millatlar hamjihatligi, birdamligi ifodasidir. Tarixga nazar solsak, oʻzbek xalqining bagʻrikengligi oʻziga xos qadriyatga aylanib ulgurgan. Albatta, bu qadriyatning munosib davom ettirilishi, kelajak avlodga oʻz holicha yetkazilishi bugunning talabi. Haftalikning yuqori saviyada oʻtkazilayotgani, hech shubhasiz, millatlarimiz orasidagi totuvlikni yanada rivojlantiradi, mehr oqibatni yanada mustahkamlaydi. 

Fursatdan foydalanib, Respublika turkman madaniyat markazi hamda Oʻzbekistonda istiqomat qilayotgan turkman millati vakillari nomidan barcha vatandoshlarni bayram bilan samimiy muborakbod etaman. Doʻstligimiz, hamjihatligimiz hamisha barhayot boʻlsin!


Yeji Matsulevich, 

Oʻzbekistondagi Rim-katolik cherkovi yepiskopi: 

– Ilgari Xalqaro bagʻrikenglik kuni faqat bir kun nishonlangan boʻlsa, hozir butun haftalik doirasida bayram qilinmoqda. Bu ham Oʻzbekistonning qanchalik bagʻrikeng mamlakat ekanini ifoda etadi. Qolaversa, butun millat, elat hamda turli din vakillari ahil va totuv yashayotganini koʻrsatadi. Mazkur bayram bilan butun Oʻzbekiston ahlini muborakbod etaman.

Jonibek ALIJONOV, 

“Yangi Oʻzbekiston” muxbiri

Manba: “Yangi Oʻzbekiston” gazetasi 2024-yil 13-noyabr, 230-son

Бошқа мақолалар

Маккаи Мукарраманинг Қуръонда келган исмлари

23.05.2025   5683   5 min.
Маккаи Мукарраманинг Қуръонда келган исмлари

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

1. Макка.

«Макка»нинг луғавий маъноси ҳалок этди, ноқис қилди, демакдир. Бу юртнинг Ҳарам деб номланишига сабаб — у гуноҳларни камайтиради ва уларни йўқ қилади ёки у ерда зулм қилган киши ҳалок этилади. Яъни, у зўравонларни ҳалок қилади, ғурурларини кетказади.


2. Бакка.

Аллоҳ таоло Қуръони Каримда марҳамат қилади: «Одамларга муборак, оламларга ҳидоят қилиб қўйилган биринчи уй Баккадаги уйдир» (Оли Имрон сураси, 96-оят).

«Бакка» сўзининг луғавий маъноси бузиш, ажратиш, бекор қилиш, ифтихорни рад қилиш, пасайтириш, бўйсундириш, деганидир. Макканинг Бакка деб номланиши у ерда одамларнинг издиҳом қилиб тўпланиши ёки Макка зўравонларининг бўйинларини эгиш маъноси борлиги сабабидандир. Зеро, Аллоҳ таоло зўравоннинг ғурурини синдирганидан кейингина у Маккани қасд қилади. Макка мутакаббирларининг ғурурини пасайтириш маъносидадир. Бакка деганда ирода қилинадиган жой ҳақида тўртта қавл бор:

- у Каъба жойлашган ўриннинг исмидир;

- у Байтуллоҳнинг атрофи, Макка ва унинг ёнидаги жойлардир;

- у масжид ва Байтуллоҳнинг номидир;

- Макка – ҳарамнинг ҳаммаси учун қўйилган исм. Албатта, Бакка – бу Макка деганидир. («Зод ал-Мусир фи илмит-тафсир», «Қомус ал-Муҳит»)


3. Уммул-Қуро.

Аллоҳ таоло Қуръони Каримда айтади:

«Бу (Қуръон) бир муборак, ўзидан олдинги китобларни тасдиқлайдиган, барча қишлоқларни (ва шаҳарларнинг) онаси – маркази бўлмиш (Макка аҳлини) ҳамда унинг атрофидаги кишиларни (охират азобидан) огоҳлантиришингиз учун Ўзимиз нозил қилган Китобдир» (Анъом сураси, 92-оят).

Макка — қишлоқларнинг онаси. Унинг бундай деб номланиши ҳақида ҳам тўртта сўз бор:

- Ер Макканинг пастки қисмидан текисланган. У ернинг киндигида ва дунёнинг ўртасида жойлашгандир. Яъни, ер курраси сатҳидаги қуруқликдир. Маккаи Мукаррама атрофида ер юзи тартиб билан тақсимланган. Макка қуруқ ернинг маркази ҳамда ер курраси сатҳидаги барча шаҳарлардан намоз учун юзланиладиган томондир.

Илмий фалакиёт тадқиқотлари Маккаи Мукарраманинг кўксига бино этилган Каъба Ернинг марказида, деб исботлаган.

- У ер энг қадимий жойдир.

- Каъба барча одамлар юзланадиган қибладир.

- У обрў-эътибор жиҳатидан қишлоқларнинг энг буюгидир.


4. Ал-Балад.

Бу ерда «балад» сўзидан мақсад Маккадир.


5. Баладул амин.

Ибн Жавзий: «Бундаги шаҳар Маккаи Мукаррамадир. Жоҳилиятда ҳам, Исломда ҳам қўрқоқлар бу шаҳарда омон юришган», деганлар.


6. Балдату.

Ибн Жавзий: «У Макка шаҳри», деб айтганлар.


7. Ҳароман амина.

Бу шаҳар тарих мобайнида қандай дин ёки мазҳаб бўлишидан қатъи назар, тинч-осойишта бўлиб келган. У ерга фақат эҳромдагина кирилган. Агар бирор хавф етгудек бўлса, ўша тинч жойга қочиб киришган. Бу осойишталик нафақат инсон, балки ҳайвонот ва набототни ҳам ўз ичига олган.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бу ҳақда: «Албатта, бу шаҳар еру осмон халқ қилинганидан бери Аллоҳ у ерда (ҳайвон овлаш, ўсимликни пайҳонлашни) ҳаром қилган», деганлар.

То қиёмат кунигача Аллоҳ ҳаром этгани сабабли у ерда бирор тиканни узиш ёки овни ҳайдаб кетиш ҳаромдир.


8. Водин ғойри зий заръин.

Ибн Жавзийнинг айтишларича, «экин ўсмайдиган водий» Макка шаҳри бўлиб, у ерда экин ўсмайди, сув ҳам бўлмайди.


9. Маъад.

Ибн Аббос айтадилар: «Яъни, сизни Маккага, албатта, қайтаргувчидир».


10. Қоря.

Ибн Жавзий: «Қишлоқдан мурод, Макка шаҳридир», деганлар.


11. Масжидул Ҳаром.

Бундан тўрт маъно назарда тутилади:

- Каъба;

- Каъба ва унинг атрофидаги масжид;

- Макканинг жамики жойи;

Қатода: «Масжидул Ҳаром Маккадир», дедилар.

- Ҳарамнинг барча жойи;

Ибн Аббос ва Ато: «У Ҳарамнинг жамики еридир», дейишган.

«Макка, Каъба, Замзам тарихи, ҳаж ва умра маносиклари» китобидан.