Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
14 Июн, 2025   |   18 Зулҳижжа, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:04
Қуёш
04:49
Пешин
12:28
Аср
17:39
Шом
20:01
Хуфтон
21:39
Bismillah
14 Июн, 2025, 18 Зулҳижжа, 1446

Сиздаги бор ва йўқ неъматлар

19.12.2024   2774   2 min.
Сиздаги бор ва йўқ неъматлар

Сиздаги бор ва йўқ неъматлар ҳақида фикр юритиб, ўзингизни танишингиз учун иккита варақ қоғоз олинг. Биринчи вараққа ўзингизда бор неъматларни, масалан, ибодатга, оилага, танангизга, саломатлигингизга, ижтимоий алоқаларга оид ҳамма неъматларни ёзинг. Иккинчи вараққа эса сизда бўлмаган неъматларни – ибодатга, оилага, танангизга, саломатлигингизга, ижтимоий алоқаларга оид ва ҳоказо, барча неъматларни ёзинг.

Энди сизда йўқ неъматлар ёзилган варақни олиб, улар ҳақида бир кун давомида мулоҳаза қилинг, кейин уларни атрофингиздаги инсонларда бор неъматлар билан солиштириб чиқинг. Кечқурун эса нималарни ҳис қилганингизни ёзиб қўйинг.

Кейинги куни сизга берилган неъматлар ёзилган варақни олиб, у ҳақда ҳам кун бўйи фикр юритинг. Кейин уни атрофингиздаги кишиларда йўқ неъматлар билан солиштириб чиқинг. Бу ҳақдаги ҳис-туйғуларингизни ҳам кечки пайт ёзиб қўйинг.

Ишончим комилки, бу тажрибадан кейин ҳаётингиз ижобий тарафга ўзгариб кетади, бахту саодатга тўлиб кетади.

Ҳаётингизга мана бу оятлар мазмун бахш этсин: “Роббинг берган неъматлар ҳақида сўзлагин” (Зуҳо сураси, 11-оят).

Яхшилаб ўйлаб, мана шу саволга жавоб беринг: бу оятни ўқиб, унга амал қилиш учун Аллоҳ сизга берган қайси неъматларни, кимга айтиб беришни ўйладингиз?

Албатта, бу неъматлар борлигини биринчи навбатда ўзингизга айтишингиз керак. Шунинг учун Аллоҳ сизга берган неъматларини ўзингизга керак бўлса ҳар куни эслатиб туринг. Аллоҳнинг сизга кўрсатган марҳамати ҳақида ўзингизга ўзингиз сўзласангиз, неъматларни унутишдан, қайғуга тушишдан қутуласиз. Шайтон сизда йўқ нарсаларга эътиборингизни тортиб, сизни ўйин қилишига имкон берманг! Қоғоз-қалам олиб, Аллоҳ сизга берган неъматларни ёзиб чиқиш, бу рўйхатга ҳар куни сизга ато этилаётган янгидан-янги неъматларни қўшиб боришингиз нақадар гўзал! Бу рўйхат кундан кунга кўпайиб, сон-саноқсиз бўлиб кетади ҳали. Чунки Аллоҳ таоло "Аллоҳнинг неъматларини санасангиз, саноғига ета олмайсиз. Аллоҳ мағфиратлидир, раҳмлидир" (Наҳл сураси, 18-оят).

Абдуллоҳ Абдулмуътий, Ҳуда Саъид Баҳлулнинг
“Қулоғим сенда қизим” китобидан Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ,
Абдулҳамид Умаралиев 
таржимаси.

Бошқа мақолалар
Мақолалар

Талабага хизмат - Аллоҳга ибодат қилиш

11.04.2025   10000   3 min.
Талабага хизмат - Аллоҳга ибодат қилиш

Илм йўлида юрганларга ёрдам – Қуръон ва суннат нурида

Илм – бу инсоният тараққиётининг асоси бўлиб, динимиз эса бу ҳақиқатни ҳар жиҳатдан юксак даражада таъкидлаб келади. Ислом дини илмни нафақат мақтайди, балки уни талаб қилишни ҳар бир мусулмон эркак ва аёлга вожиб деб санайди. Айниқса, илм талаб қилаётган кишиларга ёрдам бериш, уларни қўллаб-қувватлаш, йўлларини очиш ва уларга енгиллик яратиш – бу фақат инсонийлик эмас, балки ибодатнинг ўзидир. Ушбу мақолада Қуръон оятлари, ҳадиси шарифлар ва уламолар ҳикматлари асосида бу мавзу чуқурроқ таҳлил қилинади.


Қуръони каримда илм аҳлига эҳтиром

“Агар ҳар бир жамоатдан бир гуруҳ чиқиб, динни ўрганиб келса ва ўз қавмларини огоҳлантирса, эҳтимолки, улар (гуноҳлардан) сақланурлар эди” (Тавба сураси, 122-оят).

Бу оят илм талаб қилишнинг ижтимоий ва диний масъулият эканлигини очиқ-ойдин ифодалайди. Динни чуқур тушунадиган кишилар жамиятнинг маънавий устунидир. Уларнинг тайёргарлиги учун шароит яратиш – бу жамоанинг иймонига далолатдир. Ҳар бир мусулмон илм аҳлини рағбатлантириши, моддий-маънавий ёрдам бериши бу оят асосида шаръий масъулият бўлиб қолади.

Айтинг: билганлар билан билмаганлар тенг бўлурми? Фақат ақл эгалари ибрат олурлар (Зумар сураси, 9-оят).

Аллоҳ таоло илм эгаларининг даражасини улуғлаб, уларни билмаганлардан ажратмоқда. Бу оят, илм эгасини қадрлашни, унга хизмат қилишни ва унга ёрдам кўрсатишни Аллоҳнинг марҳаматига яқинлаштирадиган амаллардан бири деб англашга ундайди.


Ҳадиси шарифлар: Илм йўлида юрганларга жаннат йўли очилади

“Ким илм талаб қилиш йўлига тушса, Аллоҳ унга жаннат сари йўлни осон қилади” (Имом Муслим ривояти).

Бу ҳадис илм йўлида юрган кишини қўллаб-қувватлаган ҳар бир инсонни жаннат йўлининг шерикларидан бири бўлиши мумкинлигини билдиради. Илм олувчига сув олиб бериш, китоб олиб бериш, йўл харажатига ёрдам бериш, ҳатто унга дуолар қилиш ҳам бу йўлга хизмат қилишдир.

Агар Аллоҳ бир кишига яхшиликни хоҳласа, уни динни тушунишга муваффақ қилади (Имом Бухорий ва Муслим ривояти).

Бу ҳадисда Аллоҳнинг бир бандага берган энг катта неъматларидан бири – илмга рағбатдир. Шундай инсонларни қўллаб-қувватлаш, Аллоҳ иродасини бажараётгандай ажр олиб келади.

Талаба – Аллоҳнинг розилигини истаётган банда. Унга ёрдам – бу розилик сари қўл чўзишдир.


Уламолар ҳикматларида:

Имом Шофеъий раҳимаҳуллоҳ: Илм талаб қилувчига хизмат қилиш Аллоҳга ибодат қилишдир”.

Бу сўзлар илмга хизмат қилишнинг даражасини аниқ белгилайди. Бу фақат одамга эмас, балки Аллоҳга қилинаётган хизмат сифатида баҳоланади.

Ибн Қаййим Жавзийя раҳимаҳуллоҳ: Илм эгаларини кўтариш, уларга йўл очиш – жамиятнинг юксалиши учун замин яратади”.

Илм аҳли ёрдам олмаса, жамият заифлашади. Уларнинг илм олишига, ривожланишига, хизмат қилишига ёрдам бериш жамиятнинг тараққиётига хизматдир.

Илм йўлида ҳаракат қилаётган кишилар – бу умматнинг келажак пойдеворидир. Уларга ёрдам бериш, уларга хизмат қилиш, уларни моддий ва маънавий рағбатлантириш – Қуръон ва Суннат кўрсатмасидир. Ҳар биримиз бу йўлда ҳисса қўшсак, Аллоҳ ҳузурида ажру савоб оламиз ва охиратда илм билан дўстлашганлардан бўламиз, иншаАллоҳ.

Хулоса қилиб айтганда Илм эгасига берганинг – Аллоҳга берганингдир! бу сўзлар ҳар бир мусулмон қалбига ёзилиши керак.


Анвар ХУЖАХАНОВ,
Тошкент Ислом институти талабаси.

Мақолалар