Бир куни кўп гуноҳлар қилиб юрган бир йигит солиҳ бир зотнинг ҳузурига келиб, ўз аҳволидан шикоят қилибди.
— Э солиҳ зот! Мен қилмаган гуноҳлар қолмади. Менга насиҳат қилиб қўйсангиз. Ҳар қанча уринсам ҳам гуноҳлардан ўзимни тия олмаяпман. Шоят панду насиҳатларингиз таъсир қилиб гуноҳ қилишдан тўхтасам, қилган гуноҳларимга тавба қилсам, - дебди.
Солиҳ киши:
— Эй ўғлим, агар Аллоҳга осийлик қилишни хоҳласанг, қилавер, аммо аввало бешта шартга риоя қилишинг керак. Агар буларни бажара олсанг, истаганча гуноҳ қил, - деди.
Йигит хурсанд бўлиб:
— Эй солиҳ зот, айтинг, уларни албатта бажараман. Тезроқ айтинг, - деди.
Солиҳ киши:
— Биринчи шарт: агар Аллоҳга осийлик қилмоқчи бўлсанг, аввало Унинг еридан чиқиб кет ва гуноҳни бошқа ерда қил, - деди.
Йигит ҳайрон бўлиб:
— Эй улуғ зот, раҳмат сизга! Аммо, қаерда гуноҳ қиламан? Аҳир Ернинг барчаси Аллоҳнинг мулки эмасми? - деди.
Солиҳ зот жавоб берди:
— Ҳа, албатта. Энди сен Аллоҳдан уялмайсанми? Унинг ерида яшаб, яна Унга осийлик қиласанми?!
Йигит:
— Иккинчи шартни айтинг, эй устоз, - деди.
Солиҳ киши:
— Агар Аллоҳга осийлик қилмоқчи бўлсанг, қилавер, аммо Унинг ризқидан емагин, - деди.
Йигит яна ҳайратланиб:
— Эй улуғ зот, сизга Аллоҳнинг раҳмати бўлсин! Аҳир ризқ берувчи Унинг ўзи бўлса, унда мен қаердан ризқланаман? - деди.
Солиҳ киши:
— Аллоҳнинг ризқидан еб туриб, яна Унга осийлик қилишдан уялмайсанми?!- деди.
Йигит:
— Учинчи шартни айтинг, - деди.
Солиҳ киши:
— Агар Аллоҳга осийлик қилмоқчи бўлсанг, У кўрмайдиган жойга бориб қил, - деди.
Йигитнинг ҳайрати яна ошди:
— Эй устоз! Бу нима деганингиз? Аҳир қаерга бормай Унинг кўз ўнгидаманку. Аллоҳ ҳатто қоронғу кечада қора тош устида юрган қора чумолининг ҳаракатини ҳам кўради-ку! Қаерга бормай, қаерга яширинмай мени кўриб, билиб турадику? - деди.
Солиҳ зот:
— Шундайлигини билар экансан, бошқаларнинг кўриб қолишидан уяласану, наҳотки Аллоҳнинг кўз ўнгида гуноҳ қилишдан уялмайсан? Наҳотки, Аллоҳ сен учун бошқалардан кўра қардсиз ва ҳурматсиз бўлса. У ҳамма нарсани билиб, кўриб турганида Унга осийлик қиласанми?! - деди.
Йигит:
— Тўртинчи шартни айтиб беринг, - деди.
Солиҳ киши деди:
— Агар Аллоҳга осийлик қилар экансан, ундай бўлса қачонки ажал фариштаси келиб, жонингни олмоқчи бўлганида унга айт: “Менга озгина муҳлат бер, гуноҳларимдан тавба қилиб олай”, дегин.
Йигит қаттиқ йиғлаб:
— Эй солиҳ зот, мен кимманки ўлим фариштасига буйруқ бера олсам, буни ҳеч ким қила олмайди? Ўлим келганда уни бир сонияга ҳам ортга суриб бўлмайди-ку! — деди.
Солиҳ киши:
— Бешинчи шарт шуки, агар Аллоҳга осийлик қилмоқчи бўлсанг, қилавер, бироқ қачонки дўзахнинг фаришталари келиб, сени дўзахга тортмоқчи бўлганларида уларнинг чангалидан қутулиб қочгин ва жаннатга кириб олгин, - деди.
Йигит дод солиб йиғлади ва баланд овозда:
— Бас, етар эй улуғ устоз! Аллоҳни номи билан қасам ичиб айтаман, бугундан бошлаб гуноҳ қилмайман, мен Аллоҳга чин дилимдан тавба қилдим, Лаа илаҳа иллаллоҳу Муҳаммадур Расулуллоҳ - деди.
Ҳомиджон домла ИШМАТБЕКОВ
Исломда "ғулув" дин илмини англашда ҳаддан ошишдир. Аллоҳ таоло бундай огоҳлантиради: "Айтинг: "Эй аҳли китоблар! Динингизда ҳаддан ошмангиз ва олдиндан адашган ва кўпларни адаштирган ҳамда тўғри йўлдан чалғиганларнинг ҳавойи нафсларига эргашмангиз!" (Моида сураси, 77-оят).
Расулуллоҳ алайҳиссалом "Аллоҳ таоло шариатда зиёда чуқур кетувчилар ҳалок бўлдилар", деб уч марта айтишларида, динда ҳаддан ташқари зиёдалик қилиш инсонни ҳалок қилиш билан тенг эканлигидан огоҳлантирмоқдалар.
Динда ғулувга кетиш мусулмон жамиятларида ихтилоф ва гуруҳбозликка, фитнага ва охир-оқибат ақиданинг бузилишига олиб келади. Ислом тарихида хавориж, мўътазила ва бошқа оқим ва тоифаларнинг вужудга келиши ҳам, асосан, динда ғулувга кетиш натижасида содир бўлган.
Айни вақтда, ғулувга берилганлар динни ўта оғир ва машаққатли тушунтирганлари боис одамлар тўғри йўлдан адашиб, ундан безиб қоладилар. Динда ғулувга кетиш ҳақида сўз юритилганда ақидапараст оқимларнинг ақидавий масалаларда ғулувга кетганлари ва уларнинг хатолари ҳамда бу эътиқодлари соф исломий таълимотларга нақадар зид эканини эсламасдан иложи йўқ.
Ғулувга кетиш, саркашлик, итоатсизлик, манмансираш каби иллатлардан холи бўлган ўтмиш аждодларимиз динимизни асраб-авайлаб, бизгача етказдилар. Шундай экан, диннинг мусаффолигини асраш ва уни келажак авлодга асл холича етказиш бизнинг вазифамиздир.
Абдуғоффор Ҳакимов, Мингбулоқ тумани
"Қўш қишлоқ" жоме масжиди имом-хатиби