04 Апрел, 2025, 6 Шаввол, 1446
04 Апрел, 2025, 6 Шаввол, 1446
Муқаддас ойлар, табаррук маконлар, муборак жойлар бор. Яқинлашиб келаётган кунлар Моҳи Рамазон ҳайитига чорлайди. Бу байрам чин маънода раҳмат ва марҳаматга тўла кунлар дейилади. Бу хушдарак онлар Яратганнинг бизга бўлган инъом ва мурувватини улашаркан, кўнгилдан ҳиммат ва саховат, меҳр ва силаи раҳм тошади. Ота-оналаримизга, қариндош-уруғларга, жамоаларимиздаги қадрдонларимизга, ватандошларимизга яхшиликлар илингимиз келади. Ширин сўз билан, очиқ юз билан улар даргоҳига шошамиз. Рамазон ҳайитида етимларни йўқлаш, кам таъминланган ва ногиронлиги бўлган ҳамюртларимизнинг кўнглига қувонч улашиш қадимий қадриятларимиз, исломий одобларимиздан саналади. Бир ой ихлос билан тутган рўзаларимиз якунига етаркан, улуғ кун муносабати билан ҳадялар улашамиз. Ҳақдорларга закоту, садақотларни етказишга ҳаракат қиламиз.
Бу муқаддас байрам кунида ҳиммату саховат қилиш, ўзгалар кўмагига муҳтожлар ҳолидан хабар олиш ажр-савобларни зиёда этади. Топганимиз - нону ширинликлар олиб дарвозалар эшигидан кириб борарканмиз, қадрдон чеҳралар, гулгун қиёфалардаги ризолик, болаларнинг табассуми юрагимизни ёритиб юборади. Ана шу лаҳзаларда кўнгилда шукронани туямиз.
Рамазон тақво, ҳилм, саховат ойи сифатида бизларни эзгу амаллар қилишга чорлади. Аллоҳ ўзининг Каломида “Эҳсоннинг мукофоти эҳсон”, - деб марҳамат қилади. Қўшнисига неъмат улашган, хасталар ҳолидан хабар олган, илм талабида юрган ёшларга шароит яратган, имкониятидан келиб чиқиб, орттирган маблағидан ҳақдорларга ҳиммат қилган мусулмон биродарларимизнинг бу хайрли ташаббуслари ортида улуғ мукофот турибди, иншааллоҳ. Халқимиз кўзларида қувонч билан, юраклари яшнаб, табаррук байрамни кутиб оляптилар. Кексалар ҳовучларини дуога тўлдирадилар. Бирни берганга Яратган мингни улашсин. Кулиб боққанга олам кулсин. Рамазон ҳайитининг табаррук лаҳзаларидан дастурхонимизга ризқу рўз, хайру- баракот ёғилсин!
Ўзбекистон ўзбеклар билан бир қаторда мана шу заминда камол топаётган бошқа миллат вакилларига ҳам бирдек азиз маскан. Бу заминда дини ва миллатидан қатъий назар халқлар ўзаро аҳиллик, ҳамжиҳатлик билан умр ўтказмоқдалар. Дунё айвонида содир бўлаётган диний-экстремистик таҳдидлар, нотинчликлар барча эзгу ниятли инсонларни ўйлашга, мушоҳада қилишга даъват этади. Она диёримизнинг тинчлигини таъминлашга, Янги Ўзбекистонда одамларни рози қилиш йўлидаги ислоҳотлар-у, ташаббусларга лаббай дея бел боғлашимиз, қўлдан келганча бир-биримизга моддий ва маънавий кўмак кўрсатишимиз, яратувчанлик ишқи билан яшашимиз –маънавий камолотимиздан дарак беради. Фазилат соҳиблари, ақл эгалари бугунги ҳаётни таҳлил этиб, шукрона қилишади. Яхшиликлар, неъматлар шунчалар кўпки, санаб адоғига етиб бўлмайди. Ўксик кўнгилларни хурсандчиликка тўлдириш, хасталик шукрини қилаётган одамларни зиёрат қилиш, отасиз ўсаётган болаларга тиргак бўлиш, оналарини йўқотган қизалоқларга силаи раҳм қилиш ҳар бир соф табиатли инсоннинг кўнгил амри. Улар бу амалларини холис Ҳақ йўлидаги мардоналик деб биладилар. Рамазон муносабати билан ортган бу каби хайрли ташаббуслар йил давомида мард йигитларимиз, ҳаёт ҳақиқатини англаган оила бошлиқларимизни ҳаракатга солаверади. Қўли очиқ ватандошларимиз саховат-мардлар фазилати эканини яхши тушунадилар. Айниқса, ҳайит кунларида бундай эҳсонлар кўпайиб кетиши, одамларнинг маърифати комиллашиб бораётганидан далолат. Раҳмон Парвардигорнинг ваъдаси ҳақиқат. Енг ичида қилинган яхшиликлар, соҳибига туганмас қувончлар келтириши ҳақиқат. Бу улуғ байрамни хурсандчилик айёми деб билмоқ керак. Мусибат етган хонадонларга бориб, йиғи–сиғилар қилишлик билан уларнинг дардини янгилаш, турли бидъат ва хурофотларга аралашиш керак эмас. Шундоғам озор топган дилларга ташвиш ортиш, исрофга йўл очиб, уларнинг харажатлари ортишига йўл қўймаслик керак. Улуғ кунлар файзидан бебаҳра қолмаслик учун ҳам хайрли ишларга шошмоқ керак. Бир ой рўзани ихлос билан тутиб, хайр топдим дея севинса-ю, кейин яна аввалги шўхликларни такрорлаб, гуноҳкор бўлишдан сақланмоқ керак. Нафсининг тарбияси йўлидаги жидду жаҳд одамзоднинг машаққатли юмуши бўлмоғи лозим.Тўқликка шўхликлар қилишдан аввал ўйлаш керак.
Сизга етган неъмат шукрини адо қилишга вақт борида савоблар томон шошилиш лозим. Мазлумга мадад берган, мусофирни суяган, кўнгли яримларни аяган одамлар кам бўлганини кўрмадик. Эҳсон қилганни бой топдик, берганни беҳожат кўрдик, хастани йўқлаганни саломат эканини кузатдик, дейишади кексалар билан суҳбатлашсак.
Ҳа, Ийди Рамазон бу диёрда яшаётган барча ватандошларимиз айёми. Бу ватанда тинчлигу осойишталик барқарор экан, яхши кунлар бардавом бўлаверади. Юртдошларимизга Саодат айёми муборак бўлсин. Марҳабо, Ийди Рамазон, хуш келдинг, Ийди Рамазон! Олам аҳлига меҳр-шафқат, яхшилик улашадиган, бир биримизга одамийлик эҳтиромини кўрсатадиган савобли онлар файзидан баҳрамандлик муборак бўлсин!
Холмурод МАМАЖОНОВ,
Фарғона шаҳар “Уммул қуро” масжиди имом-хатиби
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Стресс – чўчиш, хавфсираш каби ҳолатлар билан кечадиган руҳий ҳолат. Ҳар бир одам бундай ҳолатларни бошдан ўтказади. Гоҳида ишдаги муаммолар, гоҳида оилавий келишмовчиликлар ё бирор фарзандимизнинг бетоблиги ё моддий қийинчилик руҳий ҳолатимизга таъсир қилади.
Стресс хавотирланиш ёки бирор ишга аралашиб қолиш ё бўлмаса ички кураш натижасида пайдо бўлади. Хусусан, бу каби ҳолатлар мактаб ёшида болаликдан ўспиринликка қадам қўйиш, кексалик ёшига етиш ёки 45–50 ёшдан ошган аёлларда климакс каби умрнинг турли босқичларига ўтиш пайтларида кучаяди. Бундай пайтда кўпинча ланж бўлиб, ҳеч нима ёқмай қолиши кузатилади. Вақт ўтиб бу каби ҳолатлар ўтиб кетади. Бироқ сурункали тус олса, бундай ёқимсиз ҳолат узоқ давом этиши мумкин.
Тушкунликнинг кўринишлари сифатида қуйидагиларни санаб ўтамиз:
– Кишининг ўз вазифаси ёки амалига нисбатан тушкунлиги.
– Бемор одамнинг касаллик сабаб стрессга тушиши.
– Она фарзанди келадиган вақтидан кечиккандаги хавотири.
– Топширилган имтиҳон натижаси ҳақида қайғуриш.
– Оилавий келишмовчиликлар, ажралишлар.
Бундан бошқа яна кўплаб ҳолларда ҳам инсон тушкунлик, стрессни бошидан ўтказиши мумкин.
Кўп ҳолларда стрессга тушган кишилар ўзларида хотиржамликни ҳис қилишмаётганидан нолишади, шунингдек, ошқозон-ичак фаолиятининг бузилгани ва қориндаги оғриқлар ёки хафақон[1], тез-тез ҳожатталаб бўлиш, совқотиш, қизиш, жавдираш ёки жинсий ҳаётнинг издан чиқиши кабилардан ҳам арз қилишади. Баъзилар арзимаган нарсага ҳам тушкунликка тушадилар ва уларни ғам-алам, доимий шикоят қуршаб олади. Натижада эса бундай кишиларнинг кунлари безовталик, тушкунлик ва ғамгинликда ўтади.
Агарда сиз стресс, тушкунликдан қутулмоқчи бўлсангиз, нафсингизга бир назар солинг. Бундай ҳолатлардан қутулишингизга ёрдам берадиган баъзи тавсияларни тақдим этамиз:
Келажак борасида базовталанманг, ризқнинг камлигидан хавфсираманг. Зеро, ризқ берувчи Аллоҳ. «Осмонда эса, сизларнинг ризқларингиз (яъни, Ерда мўл ҳосил бўлишига сабаб бўлгувчи ёмғир) ва сизларга ваъда қилинаётган нарса (яъни, жаннат) бордир»[2].
Ўтган ишларни ҳадеб ўйлайверманг, йўқотганларингизга ачинманг. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бир ҳадисларида: “Сенга бирор иш етса, “агарда бунақа қилганимда, фалондақа бўларди”, демагин. Аксинча, “Аллоҳ тақдирни битиб қўйган, Ўзи хоҳлагани бўлди”, дегин. Зеро, “агарда” калимаси шайтоннинг ишига йўл очади”[3], дея марҳамат қилганлар.
Аллоҳ тақдирингизга, пешонангизга нимани битган бўлса, барчасига рози бўлинг. Мўмин банда ҳаёт синовларидан чўчимайди. Зеро, мўминнинг барча ишлари яхшиликдан иборатдир. Бу борада Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар: “Мўминнинг иши ажр, унинг ҳамма иши ўзи учун хайрдир. Бунақаси фақат мўмин учундир. Унга хурсандчилик етса, шукр қилади, бу унга хайр бўлади. Агар бошига ёмон иш тушса, сабр қилади ва бу ҳам у учун яхшилик бўлади”[4].
Аллоҳ таолонинг неъматларига эътиборли бўлинг ва шукр қилинг. Зеро, Аллоҳ таоло Иброҳим сурасининг 34-
оятида: «...Агар Аллоҳнинг неъматларини санасангиз, саноғига етолмайсиз...» , дейди.
Ўз ўрнида бошқаларга ҳам эътиборли бўлинг, худбин бўлманг. Ҳар куни бирор-бир инсоннинг табассумига сабаб бўладиган яхшилик қилинг.
Сарвари коинот айтадилар: “Амаллар орасида энг яхшиси – мўмин биродарингнинг (қалби)га хурсандчилик олиб киришинг ёки унинг қарзини тўлаб қўйишинг ёки уни нон билан бўлса ҳам таомлантиришингдир”.
Ҳассон Шамсий Пошонинг
“Жаннат бўстонидаги оилавий оқшомлар” номли китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Илҳом Оҳунд, Абдулбосит Абдулвоҳид таржимаси.
[1] Юракнинг тез уриб кетиши.
[2] Зориёт сураси, 22-оят.
[3] Имом Муслим ривояти.
[4] Имом Муслим ривояти.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 