Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
10 Июл, 2025   |   15 Муҳаррам, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:17
Қуёш
04:59
Пешин
12:33
Аср
17:41
Шом
20:02
Хуфтон
21:36
Bismillah
10 Июл, 2025, 15 Муҳаррам, 1447

Ватанга муҳаббат

19.02.2024   2514   4 min.
Ватанга муҳаббат

Бугун ХХI-асрда замон шиддат билан ўзгариб бормоқда баъзи инсонлар наздида Ватанни мадҳ этиш уни севиб ардоқлаш ўрнига "Ватанга муҳаббат", "ватанпарварлик" каби тушунчалар етишмаслиги оқлаб бўлмас ҳолатдир. Ваҳоланки бу тушунчалар етмагандек яна у ҳақида салбий фикрлар мавжудлиги унданда аянчлидир.

Бу каби тушунчалар пайдо бўлишига сабаб нима?

-Балки бугунги даврда ватан ҳақида етарли тушунчаларнинг етишмаслигидир?
- Ё Ҳалқимиз орасида ҳеч қандай далилга эга бўлмаган иғволар тарқатиб, Ватанига, халқига, оиласига хиёнат қилаётганларнинг таъсиридандир ?
Бундай ишларнинг сабаби ватанпарлик муҳаббатини уйғотиб бера оладиган таъсирнинг камлигидир балким?

Аллоҳ таолодан муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратларининг "Исломда Ватан тушунчаси" китоби бундай бўшлиқни тўлдиришини сўраган холда сўзимизни давом эттирамиз.

Ватан мавзуси китобларга сиғмас, тугаммас мавзудир аслида, биз ватан тушунчаси унга муҳаббат таърифини оз бўлсада изоҳлашга уринамиз.

-Ватан нима?
- Бир жамоа инсонлар унинг фуқаролигини олиб, ҳоҳ у ерда туғилган ёки туғилмаган бўлсин, унга мансуб бўлиб, мустақил, жамоавий тарзда яшайдиган жой "Ватан" деб айтилади.

- Ватанпарварлик (ватанга муҳаббат) маълум ва машҳур тамойил бўлиб, у инсоннинг ўз Ватанига муҳаббатини, уни асраб-авайлашга бўлган иштиёқини англатувчи ахлоқий тушунчадир. Бир нарсани хисобга олиш керакки ватанга муҳаббат қуруқ гаплар-у оғиз кўпиртиришлар билан вужудга келадиган туйғу ҳам эмас балки у қалбда яшаб амалда намоён болади .

Бу борада имом Ғаззолий роҳимаҳуллоҳнинг Ватан тушунчаси ҳақидаги фикрлари ила сўзимни давом эттирсам.

Ҳужжатул ислом Шайх Муҳаммад Газзолий раҳматуллоҳи алайҳ бундай деганлар: "Башарият оз ерини ундаги нарсалари билан, гарчи у ҳеч ким яшамайдиган чол болса ҳам яхши кораверади. Ватанни севиш юракка сингиб кетган, инсонни унда болганида хотиржам, йироқ кетганида талпинадиган, ҳужум қилинганида асрайдиган ва камситилганида газабланадиган қилиб қоювчи туйгудир"

- Аллоҳ таоло бандалари қалбига ватанга бўлган муҳаббатни жо қилган.

"Агар Биз уларга озларингизни олдиринг ёки озингизни диёрларингиздан чиқаринг, деб фарз қилганимизда..." (Нисо сураси, 66-оят.)

Имом Фахриддин Розий раҳматуллоҳи алайҳ озининг "Ат-тафсир ал-кабир" китоби оят тафсирида: "Аллоҳ таоло Ватандан айрилишни инсон озини ози олдиришига тенглаштирмоқда", деган.Аллоҳ таоло бу билан фаразан: "Мен уларга жуда қийин икки ишни бажаришни фарз қилганимда, итоат этмаган болардилар", демоқда. Жуда қийин икки иш: жонни олдириш ва Ватандан айрилиш. Тарозининг бир палласида жонни олдириш огирлиги турса, кейинги палласида унга баробар Ватандан айрилиқ турар экан.

Оқил инсонлар фикрича, Ватандан айрилиш жуда қийин, унинг алами жонни олдириш аламига тенг келадиган ишдир. Бу эса Ватанга богланиш ва унга муҳаббат қойиш қалбга чуқур орнашган иш эканини корсатади.

-Ватанга муҳаббат набавий суннатдир.

Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:

"Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Маккага қараб:

"Эй Макка! Сен қандай гозал шаҳарсан! Сен менга қандай суюклисан! Агар қавмим мени сендан чиқармаганида эди, бошқа жойда турмасдим", дедилар"(Имом Термизий ривояти).

Расулуллоҳ саллолоҳу алайҳи вассаллам ватанларидан мажбур чиққанлар рисолатни етказиш учун Мадинага бордилар.

Лекин доим ўзлари туғилиб ўсган Макка сари талпинар эдилар. Аллоҳ таолонинг: «(Эй Муҳаммад!) Албатта, сизга (ушбу) Қуръонни фарз қилган Зот, шак шубҳасиз, сизни қайтиш жойига (Маккага) қайтарувчидир» (Қосос сураси, 85оят) ояти нозил бўлгач, таскин топдилар.

Ватан муҳаббати

-Ватан муҳаббати дабдаба ва ҳашам эмас. Балки у душманларга қарши юрт ҳимоясида туришдай вожиб саналган, ундан узрсиз қолиб бўлмайдиган шаръий вожиб амалдир.

Икки кишини тарих эсдан чиқармайди: Ватан ҳимоячиси ва Ватан хоинини. Уламолар ватанни севиш ва уни ҳимоя қилишни шаръий вожиб дейдилар.

Хулоса қиладиган бўлсак Юрт равнақи ва тараққиёти оз-озидан болмайди, албатта. Унинг ривожи, гуллаб-яшнаши багрида яшаётган одамларга боғликдир. Мамлакатнинг хар бир фуқароси юрт ривожи ва тараққиётига озини дахлдор деб билиши, вазифасини сидқидилдан адо этиши лозим. Бу ёлда бир зум тин олмаслик, колдан келган барча имкониятларни ишга солмоқлик даркор. Юрт ривожига ҳар бир соҳа вакили масъул. Фуқаронинг юрти тараққиётига қошаётган ҳиссаси унинг қилаётган меҳнатида яққол намоён бўлади.

Хошимов Абдулхай

"Ҳидоя" ўрта махсус ислом
билим юрти талабаси

МАҚОЛА
Бошқа мақолалар

Роббимизнинг ваъдаси ҳақ экан

07.07.2025   5250   4 min.
 Роббимизнинг ваъдаси ҳақ экан

Ярмук – мусулмон ва Рум қўшинлари ўртасида бўлиб ўтган жанг. Унда асрлар ўтса-да, мангуликка юз тутган ажиб лавҳалар бор. Уларнинг баъзилари қуйидагилардир:

Урушнинг айни қизиган палласи. Бир киши Абу Убайда ибн Жарроҳ ҳазратларига яқинлашди. Абу Убайда розияллоҳу анҳу: “Мен шаҳид бўлишга астойдил бел боғладим”, деди. Ҳалиги киши: “Бирор-бир гапингиз бўлса айтинг, мен Расулуллоҳ билан кўришган пайтим  у зотга етказиб қўяман”, деди. Абу Убайда розияллоҳу анҳу: «Ҳа, у зотга буни етказ: “Расулуллоҳ, бизлар Роббимизнинг ваъдаси ҳақ эканини топдик”», дедилар.

Рум қўшинларининг ҳужуми кучайган пайтда Икрима ибн Абу Жаҳл розияллоҳу анҳу мусулмонларнинг орасида: “Аллоҳ таоло мени  ҳидоят қилмасидан аввал мен Расулуллоҳга қарши жанг қилардим, энди бугун Аллоҳнинг душманларидан қочиб кетаманми!” – дея жар соларди. Орадан кўп ўтмай, Абу Жаҳл яна: “Ким ўлимга байъат қилади?”[1] – деди.

Мусулмонларнинг бир жамоаси у зотга байъат қилишди ва уларнинг барчаси биргаликда жанг майдонига киришди. Уларнинг мақсадлари ғалаба ва шаҳидлик эди. Аллоҳ таоло уларнинг байъатларини қабул қилди ва уларнинг бари Аллоҳнинг инояти ила шаҳидликка эришдилар. 

Тарих зарварақларига эътибор қаратинг. Буюк қўмондон Холид ибн Валид 100 кишилик қўшини билан тўрт минг кишилик Рум қўшинларига қарши турдилар. Қаранг-а! Юз кишилик қўшин тўрт мингта аскарга қарши чиқиб, уларни енгса-я?! Бу уларнинг қалблари Аллоҳга бўлган иймонлари билан тўлиб-тошгани эканининг белгиси эмасми?!

Уруш бироз тинчиб турган пайтда Холид ибн Валиднинг олдига Жўржа исмли Рум қўмондони келди ва: “Эй Холид, нимага даъват қиляпсан? Айни пайтда Исломни қабул қилган кишига ҳам сизларга берилгандаги каби ажру савоб насиб қиладими?” – деб сўради.

Саҳобий: “Ҳа. Ундан кўпроғи ҳам насиб этиши мумкин”, деди.

“Қандай қилиб? Ахир сизлар аввалдан мусулмон бўлиб, ўзиб кетгансизлар-ку?!” – деди Рум қўмондони. Холид ибн Валид розияллоҳу анҳу: “Биз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам билан бирга яшадик ва у зотнинг мўъжизаларига гувоҳ бўлдик.

Бизнинг кўрганларимизни кўриб, биз эшитган нарсаларни эшитган одам Исломни осонликча қабул қилиши ҳақиқат. Лекин сизлар у зотни кўрмагансизлар, у зотнинг гапларини эшитмагансизлар, бундай ҳолда ғайбга иймон келтирган бўласизлар. Агар сизлар ниятингиз,  қалбингиз ила Аллоҳга иймонда ростгўй бўлсаларингиз, сизларнинг савобларингиз буюкроқ бўлади”, дедилар. Бу гапларни эшитган Рум қўмондони оҳ урди ва: “Эй Холид, менга Исломни ўргат”, дея ўзини Холид розияллоҳу анҳу тарафга ташлади.

Шундай қилиб Рум қўмондони Исломни қабул қилди. Аллоҳ таоло учун икки ракат намоз ўқиди, ҳақиқатда икки ракат, бундан бошқача эмас. Икки тараф яна урушга киришди. Жўржа энди мусулмон аскарлар сафида шаҳидлик мақомига эришиш илинжида жанг қиларди.

Ҳа! Ўша икки ракат намоз сабабидан Аллоҳнинг изни ила унга жаннат насиб этди, унинг бундан бошқа амали йўқ эди...


Ҳассон Шамсий Пошонинг
“Жаннат бўстонидаги оилавий оқшомлар” номли китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Илҳом Оҳунд, Абдулбосит Абдулвоҳид таржимаси.


[1]  Бунинг маъноси: “Мен ўлгунимча шу жанг майдонидан ортга чекинмайман, то сўнгги нафасим қолгунича мусулмонлар сафида Аллоҳнинг душманларига қарши жанг қиламан, мени фақатгина ўлим тўхтата олади”  (Тарж.).