28 Август, 2025, 5 Рабиъул аввал, 1447
28 Август, 2025, 5 Рабиъул аввал, 1447
Рамазон ойи фазилатларга бойдир. Унинг фазилатларидан бири ой давомида хуфтон намозидан кейин таровеҳ намози ўқилишидир. Пайғамбаримиз (алайҳиссалом) таровеҳ намози хусусида бундай деганлар:
“Ким рамазон кечаларида туриб, ибодат қилиш суннатлигига ишониб, савоб умид этиб ибодат қилса, олдинги гуноҳлари кечирилади” (Абу Ҳурайрадан ривоят қилинган).
“Таровеҳ” луғатда “ором олдириш, дам бериш” маъноларида келган “тарвеҳа” сўзининг кўплик шаклидир. Истилоҳда Рамазон ойида хуфтоннинг суннати ва витр намози ўртасида ўқиладиган намозга нисбатан ишлатилади. Намознинг ҳар тўрт ракатидан сўнг тўхтаб, дам олингани учун “таровеҳ” деб ном берилган.
Таровеҳ намози йигирма ракат бўлиб, эркак ва аёллар учун суннати муаккададир. Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Ким Аллоҳдан савоб умид этиб, Рамазон намозини (таровеҳни) ўқиса, олдинги гуноҳлари кечирилади”, дея марҳамат қилганлар (Бухорий, “Салотут-таровеҳ”, 1; Муслим, “Мусофирин”, 174).
Қуръони каримни тўла ёд билмаган кишиларга Фотиҳа сурасидан сўнг Фил сурасидан бошлаб кичик сураларни қўшиб ўқиш тавсия қилинган (“Зоҳидий ”).
Ҳазрат Умар халифа бўлгач, одамлар тарқоқ ҳолда таровеҳ намозини адо этаётганларини кўриб, бу намозни жамоат билан ўқишни яна жорий қилдилар. Ҳазрат Али ҳам: “Умар масжидларимизни таровеҳнинг файзи ила нурлантирганидек, Аллоҳ ҳам Умарнинг қабрини шундай нурлантирсин”, дея дуо қилиб, бу ишдан мамнун бўлганларини билдирганлар.
Ҳазрати Умар, Ҳазрати Усмон ва Ҳазрати Али даврларидан бошлаб, ҳозирги кунгача таровеҳ намози йигирма ракат ўқилади. Саҳобалардан ҳеч ким бунга эътироз билдирмаган, уламолар тарафидан ҳам шу шаклда ўқиш қабул қилинган.
Рамазон ойида таровеҳ намозини ўқиш эркак ва аёлларга суннати муаккададир. Таровеҳ намозини жамоат билан ўқиш суннати кифоядир.
Таровеҳ намози хуфтон намозининг суннатидан сўнг витр намозидан олдин ўқилади.
“Таровеҳ намозини (ё шу вақтнинг суннатини) юзимни Каъбанинг бир томонига қилиб, холис Аллоҳ учун ўқишни ният қилдим”, деб кўнглидан ўтказилади.
Таровеҳ намози йигирма ракатдир. Ҳар икки ракатдан сўнг салом берилади.
Ҳар тўрт ракатдан сўнг, яъни икки саломдан кейин ҳамда витр намозидан олдин тўрт ракат намоз ўқиш миқдорича дам олинади. Дам олишда, истаса, тасбеҳ ё таҳлил айтади ё жим ўтиради. Тасбеҳ айтиш мустаҳабдир.
Таровеҳ намозининг ҳар икки ракатининг биринчи ракатида имом ва қавм сано ўқийди. Имом тааввуз ва тасмия айтади. Руку ва сужуд тасбеҳлари учтадан айтилади. Қавма ва жалсага риоя этиш суннатдир.
Барча намозларда, жумладан, таровеҳ намозида ҳам қироатни тажвид талабларига мувофиқ қилиш фарздир. Қироатда овоз гўзаллиги эмас, унинг тўғрилиги муҳимдир. Шунинг учун қироатни тўғри қилувчи одам имомликка ўтказилади. Таровеҳ намози давомида Қуръони каримни бир марта хатм қилиш суннатдир. Салаф уламоларимиз, Лайлатул қадр умидида Рамазон ойининг йигирма еттинчи кечаси таровеҳида хатм қилишни мақбул кўришган. Бунинг учун Қуръони карим оятлари 540 рукуга тақсим этилиб, мусҳафларга белги қўйилган.
Барча намозлардаги каби таровеҳ намозида ҳам жамоатнинг кўплиги афзалдир. Шунинг учун имом таровеҳ намозида жамоат тоқатига мувофиқ миқдорда қироат қилиши лозим. Мутааххир уламоларимиз жамоат тоқатидан келиб чиқиб, таровеҳ намозида бир узун ё уч қисқа оят ўқиш мумкинлигига, яъни, Аср ва Ихлос каби сураларни ўқиш жоизлигига фатво беришган.
Бу ўринда шуни таъкидлаш лозим: таровеҳ намозида, жамоатга малол келади, деган ўйда намознинг суннатлари асло тарк этилмайди. Саловот ўқилади. Саловатдан кейинги дуони ўқимаслик жоиз.
Рамазон ойи давомида витр намози таровеҳ намозидан сўнг жамоат билан ўқилади.
“Ҳидоят” журнали материаллари асосида тайёрланди.
Ўзбекистон халқининг
34 та АНЪАНАВИЙ ҚАДРИЯТИ
Бугун азиз Ватанимизнинг ҳар бир фарзандининг юраги ҳапқириб турибди. Негаки, биз Она-юртимизнинг энг улуғ, энг азиз айём – Мустақиллик байрамини, Ўзбекистон Республикаси истиқлолини қўлга киритганининг 34 йиллик шодиёналарини катта тантана қилаяпмиз.
Қутлуғ айём арафасида дориломон кунларга етказгани учун яна ва яна шукр қилиш мақсадида жаннатмакон юртимизнинг, муқаддас Ватанимизнинг, доно халқимизнинг диний қадриятлари, миллий анъаналари ниҳоятда бисёр, беқиёс ва бетакрор бўлса-да, бу йил Мустақиллигимизни 34 йиллигини нишонлаётганимиз учун фақат 34 тасинигина зикр қилмоқчимиз:
1) Оила – жамиятнинг асоси, ота-онага ва катталарга ҳурмат.
2) Меҳмондўстлик – меҳмонларни чин дилдан кутиб олиш, сахийлик.
3) Меҳнатсеварлик – ҳалол меҳнат ва усталикка эътибор.
4) Катталарга ҳурмат – оқсоқолларга ва нуронийларга эҳтиром.
5) Тинчликсеварлик – можароларсиз ҳаётга интилиш.
6) Анъаналарни асраш – миллий урф-одатларни сақлаш ва давом эттириш.
7) Маънавият – ахлоқий тарбия ва диний қадриятларга ҳурмат.
8) Поклик – уйда, кийимда, танада ва кўнгилда озодалик.
9) Дастурхонга сахийлик – меҳмонни очиқ кўнгил билан кутиб олиш.
10) Қўшничилик қадриятлари – маҳалладошлар ўртасида яқинлик ва ёрдам.
11) Ёрдамга тайёрлик – яқинларига мурувват кўрсатиш.
12) Камтаринлик – одобли ва меъёрда юриш-туриш.
13) Ёш авлодни қадрлаш – фарзандлар тарбиясига алоҳида эътибор.
14) Аёлларга ҳурмат – онани, рафиқани, опа-сингилни қадрлаш.
15) Таълимга интилиш – билим олишга бўлган қадрият.
16) Ор-номус – ҳалол ва ғурур билан яшаш.
17) Маросимларга риоя – яқинларининг иссиқ-совуқ кунларидаги удумлар.
18) Сўзга содиқлик – ваъдага вафодор бўлиш.
19) Матонат ва сабр – қийинчиликларга бардошли бўлиш.
20) Устачилик санъатига ҳурмат – ҳунармандчилик ва миллий санъатга эҳтиром.
21) Табиатга меҳр – ерга, сувга, атроф-муҳитга эҳтиёткорлик.
22) Бағрикенглик – бошқа динлар ва маданиятларга очиқлик.
23) Одоб-ахлоқ – жамиятда ҳурматли ва одобли бўлиш.
24) Миллий байрамлар – Наврўз, ҳайитлар, Мустақиллик куни.
25) Адолат – ҳалоллик, тенглик ва қонун устуворлигига ишонч.
26) Миллий мусиқа ва рақслар – аждодлардан мерос бўлган санъат.
27) Тил ва маданиятни асраш – ўзбек тилига ва миллий меросга садоқат.
28) Ватанпарварлик – юртни севиш ва уни равнақ топтиришга интилиш.
29) Миллатлараро тотувлик – Ўзбекистонда яшовчи барча элатларнинг бирдамлиги.
30) Жамоавийлик – ҳамжиҳатликда меҳнат ва байрам қилиш.
31) Миннатдорчилик – яхшиликни қадрлаш.
32) Устозга ҳурмат – илм берган кишиларни улуғлаш.
33) Миллий кийимлар – маданият ва одоб тимсоли.
34) Аждодларга ҳурмат – тарих ва илдизларни унутмаслик.
* СИЗ яна қўшишингиз мумкин...
*** ЭНГ муҳими: йўқотиб қўйишдан олдин уларнинг ҚАДРИГА етиш !!!
R Қуръони карим ояти карималари,
R Жаноби Пайғамбаримиз алайҳиссаломнинг муборак ҳадиси шарифлари,
R динимиз асослари,
R шариатимиз ҳукмлари,
R шарқона одобларимиз,
R мазҳабимиз меъёрлари,
R жамиятшунослик алоқалари,
R одамгарчилик муносабатлари,
R инсоний туйғулар,
R руҳшунослик сир-асрорлари,
R юртимиз урф-одатлари,
R ўзбекчилик қоидалари,
R маданиятимиз ахлоқлари,
R инсоний ақл ва ахлоқий нормалар,
R доно мақолларимиз,
R миллий анъаналаримиз,
R диний қадриятларимиз,
R халқимиз онг-тафаккури,
R миллатимиз менталитети,
R доно халқимиз дунёқараши,
R мусулмончилигимиз кўрсатмалари
а с о с в а н е г и з л а р и д а
– улуғ аждодларимиздан давом этиб келаётган дуру гавҳар ривоятлари ва ноёб ҳикматлари,
– буюк ота-боболаримиздан эшитиб келаётган тилло билан тенг панд-насиҳатлари ва бетакрор ҳикоялари,
– меҳрибон ота-оналаримиздан ўрганиб келаётган гавҳар ўгитлари ва мислсиз сўзлари,
– элимиз таниган ва халқимиз тан олган устозларимиздан таълим олиб келаётган зар тушунчалари ва бебаҳо илмлари,
– жаннатмакон юртимиз – муқаддас Ватанимиз таълим масканларида таралаётган дурдан аъло фанлар ва беқиёс билимлар,
– замонавий олимларнинг билимлари, турли соҳа мутахассисларининг ажойиб кашфиётлари,
– бугунги кунда ва доим керак бўладиган ҳаётий масалалар, долзарб мавзулар, қизиқарли маълумотлар ҳамда халқимиз орасида эътироф этилган мезонлар
дан
улуғ устозларимиз (ота-она, устоз, раҳбар, ўзидан ёши катта, улуғ инсон, табаррук одамлар)нинг кенг, чуқур ва унумли истеъфода этиб, бизларга батафсил тақдим этаётган доно халқимизнинг анъанавий қадриятларини асраб авайлаш – ҳам бурчимиз, хам фарзимиз, ҳам қарзимиз!
Бу рўйхатни яна кўплаб давом эттириш мумкин... Бироқ фикримизни мухтасар қилган ҳолда Аллоҳдан Ўзбекистон халқининг бундай фазилатлари янада кўпайишини, юртимиз тинч, осмонимиз мусаффо, халқимизга сиҳат-саломатлик, оилаларимизга бахт-саодат сўраб қоламиз.
Аллоҳ таборака ва таоло ҳар бир хонадонга соғлик-саломатлик, тинчлик-хотиржамлик, илоҳий файз-барака, кўпдан-кўп яхшиликлар ато этсин!
Илоҳо жаннатмакон юртимиз тинчлиги, муқаддас Ватанимиз равнақи, доно халқимиз саломатлиги ва фаровонлиги учун муҳтарам Юртбошимизнинг доно раҳбарликлари остида, ҳукуматимиз томонидан оқилона олиб борилаётган хайрли, савобли ишларни амалга ошириш мақсадида вилоятларимиз раҳбарлари ҳамда шаҳар ва туман раҳбарларининг бошчиликларидаги меҳнаткаш халқимиз олиб бораётган барча хайрли, яхши, савобли ишларда Аллоҳ таоло Ўзи мададкор бўлсин! Турмушимиз обод, хирмонларимиз мўл, оилаларимиз мустаҳкам, болаларимиз ҳар томонлама соғлом, маънавиятимиз юксак бўлсин!
Меҳрибон Парвардигоримиз доно халқимизни доимо турли хил ўринларда ҳар хил шаклларда қилаётган яхши, хайрли, чиройли, савобли ишларини Ўз даргоҳи илоҳийсида қабул айласин! Илоҳо халқимизга тинчлик-хотиржамлик, сиҳат-саломатлик, оилаларимизга файзу илоҳий, бахт-саодат, тўкин-сочин дастурхонлар насиб қилсин! Меҳрибон Парвардигоримиз Ўзи – эшитиб турувчи, кўриб турувчи ва билиб турувчи Зот! Ҳаммаларимизнинг дилларимиздаги ниятларимизни, қалбимиздаги орзуларимизни ва барча ҳожатларимизни ўйлаганимиздан ҳам афзали-зиёдаси билан раво қилсин!
Илоҳо деҳқончиликларимизга ва касб-корларимизга хайр-барака бериб, ишларимизда кўпдан-кўп омадлар, муваффақиятлар ва беҳисоб хурсандчиликлар ато этиб, икки дунёда ҳам азизу мукаррам айласин!
Иброҳимжон домла ИНОМОВ
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 